Als het over stress gaat, gaat het – ook bij Business Insider – meestal over de negatieve kanten ervan.
Stress is gevaarlijk voor je gezondheid en je moet het vooral vermijden, is de algemene gedachte. Hoewel je er in drukke periodes op je werk soms niet aan ontkomt, is het belangrijk om dan vooral rustig en zen te blijven.
Maar we kijken veel te eenzijdig naar stress, vindt stressexpert Suzan Kuijsten. We hebben stress in veel situaties juist nodig en kunnen er gelukkig van worden. Als je goed gebruikmaakt van stress staat het je gezondheid echt niet in de weg.
“We hebben stress in een verdomhoekje gezet”, zegt Kuijsten tegen Business Insider. “Maar dat is zonde, want stress geeft ons extra focus en extra energie zodat we een prestatie kunnen leveren.”
Er zijn een hoop situaties waarin we stress volgens Kuijsten zelfs keihard nodig hebben. “Als je ’s ochtends opstaat, heb je bijvoorbeeld veel aan het stresshormoon cortisol om wakker te worden. En als je daarna de kinderen op tijd naar school moet brengen en vervolgens ook nog je trein moet halen, helpt stress daarbij.”
"Of stel dat je een belangrijke presentatie moet geven of een sollicitatiegesprek hebt, dan houdt stress je alert. Vaak heb je er in die situaties niets aan om kalm en rustig te zijn, stress helpt je bij het leveren van prestaties."
Niet stress is het probleem, maar wij
Kortom: stress is helemaal niet erg, je hebt het zelfs nodig. Maar waarom drukken we dan zo'n negatief stempel op stress?
Volgens Kuijsten komt dat vooral doordat we er verkeerd mee omgaan. Stress is niet het probleem, zegt ze. Het probleem is dat we onszelf geen hersteltijd gunnen nadat we in de stress-stand hebben gestaan.
"We denken vaak dat we boven de wetten van de natuur staan en dat we niet hoeven te herstellen van stress", zegt Kuijsten. "Maar op het moment dat je extra energie hebt dankzij stress, haalt je lichaam energie weg bij bijvoorbeeld je spijsvertering en immuunsysteem. Dat is prima, maar je lichaam moet ook weer naar de herstelmodus om te compenseren."
Schakel terug bij vermoeidheid
Vermoeidheid is een belangrijk signaal dat je moet terugschakelen naar die herstelmodus, maar volgens Kuijsten hebben we dat terugschakelen weggezet "alsof het voor sukkels is". "We hebben het cool gemaakt om kruipend de finish van een marathon te halen en om veel over te werken. Het klinkt logisch om daarna te moeten uitrusten, maar dat vinden we oersaai en we maken er geen tijd voor vrij."
En dus gaan we door. Zelfs als het lijkt alsof je geen energie meer hebt, kan je lichaam doorgaan met functioneren doordat stress een soort noodaggregaat kan aanzetten. "Stel dat je een marathon hebt gelopen en op de bank zit. Je hebt nergens nog puf voor, zelfs niet om een glas water te pakken. Maar als er dan brand ontstaat in huis, spring je zo overeind en ren je naar buiten."
Het is een handig trucje van het lichaam, maar volgens Kuijsten maken we er continu gebruik van op momenten dat we beter kunnen uitrusten. "We realiseren ons vaak niet dat vermoeidheid gevaarlijk is, en dus gaan we na een dag werken door. We spelen in de trein Candy Crush op onze telefoon en gaan 's avonds sporten of kijken een enge film op Netflix."
Dat voelt misschien alsof je ontspant, maar juist bij deze taken krijg je zo'n lekker en blij gevoel dankzij de oppeppende werking van je stressysteem. Je gaat dan dus door met het uitputten van je systeem.
Zet jezelf in de 'pompiedom-stand'
Uitrusten doe je pas als je lichaam in de "pompiedom-stand" komt, zoals Kuijsten het noemt. "Wij denken bij uitrusten vaak aan dingen die ons energie geven zoals sporten. Maar om uit te rusten kun je beter op je gemak een rondje wandelen door het park of even zitten mijmeren op de bank. Pas dan gun je jezelf echt rust."
Als het je lukt om voldoende te ontspannen, kun je optimaal gebruikmaken van de positieve kanten van stress, zegt Kuijsten. "Inspanning en ontspanning moeten daarbij in balans zijn. Daarom kun je er het beste voor zorgen dat als je alert aan het werk bent, dankzij stress, je zo goed mogelijk focust op één taak. Dan zet je die energiebom die je dankzij de stress hebt zo efficiënt mogelijk in."
En raak je vermoeid, geïrriteerd of heb je écht geen zin meer om verder te gaan met die taak? "Dat zijn stopsignalen van je lichaam. Als je die negeert, begint het gedonder en loopt het mis. Dus zorg ervoor dat je bij die stopsignalen je rust pakt en herstelt."
Tips voor breinherstel
Weet je niet goed hoe je moet herstellen of hoe je in die 'pompiedom-stand' komt? Kuijsten geeft een paar tips:
- Zet bewuste ontspanmomenten in je agenda. We plannen vaak wel de activiteiten waarbij we stress nodig hebben in, maar niet de herstelmomenten, waardoor die in een verdomhoekje komen. Als je weet dat je een drukke dag hebt op het werk, zet dan ook in je agenda dat je 's avonds een rondje gaat wandelen met de hond om te ontspannen.
- Gun jezelf een paar spijbelkaarten voor als je lichaam je een stopsignaal geeft. Als je zo'n kaart inzet, hoef je een kwartier helemaal niets te doen, op werk niet en thuis ook niet.
- Ga vroeg naar bed, want ook slaap is belangrijk om te herstellen.
- Ga mijmeren op momenten dat je even niets te doen hebt. Sta je in de rij bij de kassa of zit je in de trein? Pak dan niet je telefoon, maar staar gewoon even voor je uit.
- Span jezelf licht in. Ga wandelen of laat de hond uit.
- Echt even rust nodig? Doe dan alsof je een schildpad bent. Leg een handdoek over je hoofd zodat je je zintuigen rust geeft en doe even helemaal niets.
Lees meer over productiviteit en stress:
- Na de vakantie moet het roer om: veel mensen willen als ze terug zijn een nieuwe baan, maar hoe verstandig is dat?
- Heb je het druk op werk? Dit zijn 8 wetenschappelijk bewezen trucs die je meteen van je stress afhelpen
- Je hersenen leiden je onbewust de hele dag af – dit zijn 4 manieren om je beter te concentreren en productiever te werken