De onbetwiste opper-satiricus van Nederland, Arjen Lubach, waarschuwde afgelopen week ondubbelzinnig: strategisch stemmen op basis van opiniepeilingen is fout.
De VVD en GroenLinks staan mijlenver uit elkaar qua standpunten. Toch overwegen aanhangers van de groene partij om op premier Mark Rutte te stemmen.
Niet doen, zegt Lubach. Zie hier het filmpje:
Toch is het lastig om te doen alsof er geen opiniepeilingen zijn die het stemgedrag beïnvloeden. En aangezien Nederland geen tweepartijenstelsel kent, is het niet vreemd dat sommige kiezers anticiperen op een voorkeurscoalitie.
Business Insider zet daarom vier mogelijkheden neer om strategisch te stemmen.
1) PVV mag niet de grootste worden: stem VVD
Het ultieme argument van Mark Rutte. In de peilingen zitten VVD en PVV beide zo rond de 24 zetels. CDA en D66 zit daar iets onder.
Rutte heeft diverse malen aangegeven niet te willen regeren met de PVV. Maar dat wordt een stuk eenvoudiger te staven, als de partij van Geert Wilders niet de grootste wordt.
Als de PVV wel de grootste wordt, zal Wilders ongetwijfeld de morele claim uitspelen dat de grootste partij met de meeste kiezers genegeerd wordt, en dat Den Haag niet luistert naar wat 'het volk' wil.
Rutte wil dit scenario voorkomen en speelt in op de angst voor Wilders bij niet-PVV stemmers. Met de belofte: als de VVD de grootste wordt, komt de PVV niet in de regering.
2) Een keilinkse coalitie: stem SP
GroenLinks-leider Jesse Klaver heeft de VVD niet duidelijk uitgesloten, terwijl SP-voorman Emile Roemer dat graag wel wil doen.
Wie dus een zo links mogelijk kabinet wil zonder de VVD, moet de SP zo groot mogelijk maken. Heel kansrijk lijkt dat vooralsnog niet. De combinatie SP, PvdA, GroenLinks, D66 en CDA kan weliswaar zo'n 80 zetels halen. Maar de kans dat met name het CDA in zo'n coalitie stapt, lijkt behoorlijk klein.
3) Laat Wilders regeren: stem PVV
Henk Krol van 50Plus heeft de PVV niet uitgesloten. Maar verder oogt een kabinet Wilders 1 op voorhand niet kansrijk.
Om Geert Wilders in het torentje te krijgen is de minimale voorwaarde dat de PVV de grootste wordt. Liefst met afstand de grootste. Want alleen bij die verkiezingsuitslag heeft Wilders een breekijzer om VVD en CDA over te halen toch samen met hem in een kabinet te stappen. Daar zijn volgens de peilingen overigens inmiddels vijf partijen voor nodig: PVV, VVD, CDA, 50Plus en bijvoorbeeld SGP.
4) De terugkeer van Paars: stem D66 of GroenLinks
Alexander Pechtold of Jesse Klaver als premier? Dan moeten D66 en GroenLinks nog een enorme sprong maken. Volgens de onzekerheidsmarges die Peilingwijzer hanteert, is de waarschijnlijke maximumscore voor D66 en GroenLinks nog onvoldoende om de waarschijnlijke minimumscore van de VVD te overtreffen.
Mocht D66 of GroenLinks toch de grootste partij worden, dan is de meest waarschijnlijke samenstelling dezelfde als die van Rutte 3: VVD, CDA, D66 en GroenLinks.
Hieronder de gemiddelde zetelscore per 8 maart, zoals bijgehouden door Peilingwijzer.
En drie mogelijke meerderheidscoalities op basis van kabinetten met de grootste partijen in de peilingen.