Hogere rente van ECB kan economie in 2024 schaden

ANALYSE – Volgens Veilig Verkeer Nederland (VVN) ontstaat 95 procent van de ongevallen door menselijk falen. Er zijn zat mensen die even niet opletten en er zo van schrikken dat ze per ongeluk even op de andere weghelft komen. Dat dreigt de Europese Centrale Bank (ECB) nu ook te overkomen met de economie.

Momenteel zijn alle ogen uiteraard gericht op de torenhoge inflatie. Het is heel begrijpelijk dat ECB-voorzitster Christine Lagarde stevig ingrijpt. In januari kwam de inflatie in de eurozone uit op 8,5 procent. Dat is weliswaar iets lager dan de 9,2 procent van december. Maar het huidige niveau ligt enorm ver boven de ECB-doelstelling van net iets minder dan 2 procent.

Om de inflatie omlaag te brengen, heeft het bestuur van de ECB afgelopen donderdag de belangrijkste beleidsrente met 0,5 procentpunt verhoogd naar 3 procent. Bovendien nam ze een voorschot op een nieuwe renteverhoging bij de volgende bijeenkomst op 16 maart.

Economie kan door te sterke renteverhoging centrale bank makkelijk in recessie raken

Het gaat echter even duren voordat deze maatregelen zich laten voelen in de economie. Volgens schattingen van economen en centrale bankiers duurt dat achttien tot vierentwintig maanden. Door dit vertragingseffect kan het beleid waarmee Lagarde probeert om de inflatie in het gareel te krijgen, ertoe leiden dat de Europese economie in 2024 of 2025 een extra duw omlaag krijgt.

Veel zaken die de inflatie vorig jaar aanwakkerden – zoals hogere energieprijzen door de oorlog in Oekraïne, problemen in toeleveringsketens en een dure dollar– zorgen er inmiddels voor dat de inflatie gestaag afkoelt.

De olieprijs ligt bijvoorbeeld al 5 procent lager dan een jaar geleden. Als die prijs rond het huidige niveau blijft, loopt het verschil in maart – de maand waarin energieprijzen in 2022 door het dak gingen door de oorlog in Oekraïne – zelfs op tot 25 procent.

Stijging lonen zijn nog risico voor inflatie

De ECB heeft echter meer oog voor ontwikkelingen die de inflatie structureel aanwakkeren, dan voor een tijdelijk effect zoals schommelingen van energieprijzen.

Met name de loonontwikkeling baart zorgen. De stevige looneisen van de vakbonden wijzen erop dat het gevaar van een loon-prijsspiraal bepaald niet uitgevlakt mag worden. De grote ontslagrondes bij grote technologiebedrijven wijzen er echter op dat de positie van werknemers ook weer niet zo sterk is dat je zou denken.

Al met al is de kans groot dat de Europese Centrale Bank met het huidige beleid een stuurfout maakt. Als de renteverhogingen in 2024 en 2025 zich laten voelen op het moment dat de Europese economie al afkoelt, gaat dat behoorlijk pijn doen.

Voorlopig is het nog niet zover en speelt de stijgende rente juist een sleutelrol op valutamarkten. Het vooruitzicht is nu dat het renteverschil tussen Europa en de Verenigde Staten steeds meer wordt ingelopen, doordat de ECB de rente relatief gezien sterker wil verhogen vergeleken met de Amerikaanse centrale bank. Dat vertaalt zich sinds de jaarwisseling in een winst van 2 procent voor de euro ten opzichte van de dollar.

Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld.