Startup Edibles profiteert straks van ban op plastic wegwerpbekers

De mensheid produceert dit jaar maar liefst 263,8 miljard papieren bekers, zo rapporteert marktonderzoeker IMARC Group.

Om dat enorme aantal iets concreter te maken, is hier een rekensom: een gemiddelde papieren beker van zo’n 0,2 liter is ongeveer 92 millimeter hoog. Vermenigvuldig je het aantal papieren bekers dat er jaarlijks wordt geproduceerd met de gemiddelde hoogte van een papieren beker, dan kom je uit op een jaarlijks totaal van 24.269.600 kilometer aan bekertjes. Dat is ruim 605 keer zoveel als de omtrek van de aarde.

Een enkeling zal bij het resultaat van dit bierviltjeswerk mogelijkheden zien voor een papieren luchtbrug naar de maan. De meesten zullen er vooral radeloos door worden: hoe moet de mensheid zijn klimaatdoelen ooit halen in een wereld vol op hol geslagen verspilling?

Niet wegwerpen, maar opeten na gebruik

Twee ondernemers in Arnhem denken een oplossing te hebben voor de wegwerpmisère in de bekerbranche: eetbare koffiebekers.

Het in 2021 opgerichte bedrijf Edibles verwacht dit jaar uit te komen op een productie van 10.000 eetbare koffiebekers. Die produceert het bedrijf op basis van onder meer tarwemeel, haverzemelen en suiker. Heb je het zwarte goud naar binnen gewerkt, dan kun je als ‘toetje’ het kopje verorberen, is het idee.

Wereldwijd zijn er meer bedrijven die zich toeleggen op de productie van eetbare koffiebekers. Zo heb je de Australische producent Good Edi, familiebedrijf Twiice uit Nieuw-Zeeland, de Bulgaarse startup Cupfee en de Moldavische producent Wayris. Edibles is, voor zover bij ons bekend, de enige serieuze partij in Nederland die dit fenomeen richting de mainstream probeert te krijgen.

Medio november treft Business Insider mede-oprichter en directeur Maximilian Schupp van Edibles met zijn eetbare bekers in evenementenlocatie Fokker Terminal in Den Haag. Het pand deed in een vorig leven dienst als schoolgebouw voor luchtvaarttechniek. Uitgerekend in dit complex, waar de kerosine slurpende luchtvaart decennialang een warm hart werd toegedragen, vindt in november een duurzaamheidsfestival plaats, ImpactFest geheten. De dag wordt aaneengeregen door toespraken over groen ondernemerschap en het is een treffen van vele honderden zakenmensen uit de duurzaamheidshoek.

Het zijn dit soort evenementen waar Schupp het van moet hebben. Hij deelt deze dag dan ook de ene na de andere eetbare kop koffie uit en het resultaat mag er zijn. De rechterhanden van menig aanwezige duurzaamheidsgoeroe zijn voorzien van eetbare koffiebekers van tarwemeel en haverzemelen. Een enkeling eet de beker ook daadwerkelijk op, de meesten gooien deze na gebruik weer weg.

Geen enkel probleem, volgens Schupp: zijn kopjes zijn biologisch afbreekbaar en vergaan volgens hem binnen drie tot zeven dagen. Ter vergelijking: de gemiddelde papieren koffiebeker kan er door het gebruik van polyethyleen wel 30 jaar over doen voordat deze is vergaan.

Twee weken later reist Business Insider af naar Arnhem. Hier zetelt Edibles in een gezellig, rommelig kamertje in een startuppand op Industriepark Kleefse Waard. Aan de deur hangen allerhande foto’s van het team en aan de muren prijken eerdere interviews die Schupp hield met onder meer het Algemeen Dagblad en MT/Sprout.

Het in 1941 gebouwde bedrijvenpark vol klassieke, strak vormgegeven fabrieksgebouwen fungeerde jarenlang als complex van AkzoNobel. Tegenwoordig huisvest Industriepark Kleefse Waard vooral bedrijven in de hernieuwbare energie. Bij Edibles zijn ze met hun eetbare koffiebekers dus een beetje een buitenbeentje, maar dat weerhoudt Schupp er niet van hier dagelijks vele uren door te brengen.

“Soms zit hij hier wel zestien uur per dag”, lacht mede-oprichter Ruymand Soltani, die binnen komt lopen in een Picnic-trui. Hij heeft er net een dienst opzitten in een distributiecentrum van de online supermarkt. Nee, ze kunnen nog niet leven van hun handeltje in eetbare koffiebekers, geven de ondernemers toe. Maar goed, ze zijn dan ook nog maar een jaar bezig. En toch hebben ze inmiddels al een kleine twintig vaste afnemers, waaronder cafés, food trucks en een enkel kantoortje. Niet gek voor een bedrijf met een nogal futuristisch product.

De voertaal is vandaag Engels, want Schupp en Soltani zijn beiden wat je met een hip woord expats zou noemen. Schupp komt uit Switzerland en Soltani uit Noorwegen. Ze verhuisden beiden naar Nederland voor een studie international business aan de Hogeschool van Arnhem (HAN) en leerden elkaar daar kennen.

Zoals dat gaat bij studenten international business, filosofeerden de twee geregeld over het opzetten van een eigen bedrijf. Schupp kluste enige tijd bij voor het e-scooterbedrijf Bondi. Toen hij eens een biertje met de oprichters dronk, vertelde één van hen over eetbare theelepels. Je kon er je koffie mee roeren, om ze vervolgens op te eten. Daar had Schupp nog nooit van gehoord, dus besloot hij er onderzoek naar te doen. Hij stuitte op een hele branche voor eetbaar servies.

De Zwitser begon een radar te ontwikkelen voor wegwerpbekers. Op de HAN viel hem op dat het gros van de studenten er koffie uit drinkt. Navraag bij de hogeschool leerde hem dat de instelling er jaarlijks liefst 2,5 miljoen papieren wegwerpbekers doorheen jaagt. Wegwerpbekers voor glazen kopjes vervangen is milieutechnisch het beste, zegt Schupp, maar niet overal kan dat. Bij grote bedrijven is dit moeilijk, net als bij koffiezaken die een ‘coffee to go’ ook niet in een glazen kopje mee kunnen geven. “Wij willen daarom een alternatief bieden”, zegt Schupp.

Koffiebeker smaakt als een koekje

Dat alternatief is best smaakvol, stelt Business Insider vast. We drinken een kop koffie uit een Edibles-beker, die we daarna hap voor hap naar binnenwerken. Door de toevoeging van suiker smaakt het kopje als een soort koekje. Toch proeft de koffie niet suikerig. We roeren de koffie met een lepel die is gemaakt van onder meer cacao en suiker - bij Edibles produceren ze tegenwoordig zelf ook eetbare lepels. De lepel heeft, zoals verwacht, een lichte chocoladesmaak. Een paar koffielepels 's avonds als snack tijdens het Netflixen, het zou zo'n gek idee nog niet zijn.

Maar wat zien we nu, als we een blik werpen op de ingrediëntenlijst? Startup Edibles gebruikt palmolie voor zijn eetbare koffiebekers. Voor de productie van palmolie wordt Indonesisch regenwoud ontbost. Dat lijkt te stroken met de groene intenties van de startup.

Schupp is het daarmee eens, maar geeft meteen aan: zijn bedrijf kan momenteel niet anders. “Er zijn wereldwijd maar weinig fabrieken die dit soort producten maken. Wij laten onze koffiebekers produceren in een Bulgaarse fabriek en daar gebruiken ze palmolie in het productieproces. Onze afzet is nog niet groot genoeg om controle op de samenstelling van de ingrediënten uit te kunnen voeren. Zo hebben we ook nog geen glutenvrije kopjes. Als we eenmaal zijn gegroeid, zijn dit aanpassingen die we snel willen doorvoeren.”

Ze willen daarom graag een eigen fabriek openen in Nederland, zegt Soltani. Daarvoor heeft het bedrijf zo’n 1,5 miljoen euro nodig, schatten ze. De helft denkt de startup zelf op te kunnen hoesten en de overige 750.000 euro hopen ze uit de handen van geldschieters te kunnen halen. De eerste gesprekken met investeerders hebben ze al gehad, maar het kan nog wel even duren voordat de kogel door de kerk is.

“We willen eerst onze afzet verhogen”, zegt Soltani. Om die afzet te verhogen, gaan de twee ondernemers momenteel bij veel zakelijke evenementen langs, zoals het eerder genoemde ImpactFest. “De koffiekopjes zijn er een beetje een gimmick”, zegt Soltani. “Ze vallen op. Maar onze boodschap is serieus: we willen laten zien dat het anders kan.”

Zoals gezegd, heeft de startup al horecazaken en food trucks als afnemer. Maar de grote klapper voor de afzet valt pas als de heren erin slagen forse bedrijven als afnemer aan te kunnen sluiten. Stel dat een paar werkgevers iedere maand ongeveer 100.000 bekers afnemen, dan begint het balletje te rollen voor de startup. Momenteel zijn ze in gesprek met meerdere grote partijen, vertelt Schupp. Hij mag geen namen noemen.

Toch heeft nog geen grote organisatie gehapt, zelfs op de HAN gebruikt men nog altijd papieren wegwerpbekers. Dat ze nog geen giga-afnemers hebben, heeft meerdere redenen, legt Schupp uit. “Grote bedrijven zijn soms afhankelijk van hun cateraars. Die kiezen voor hen uit wat voor bekers ze krijgen.” De ondernemers proberen daarom ook cateraars te enthousiasmeren voor hun product.

Ook “scepticisme” speelt mee, volgens Schupp. “Met name oudere beslissers in het bedrijfsleven zien soms het nut niet zo in van eetbare koffiebekers. Ze denken dat dit de wereld niet zal beïnvloeden.”

Ergens hebben de sceptici een punt. De 10.000 eetbare koffiebekers die Edibles dit jaar produceerde zijn natuurlijk een druppel op de gloeiende plaat, als je bedenkt dat we, zoals gezegd, jaarlijks 263,8 miljard papieren wegwerpbekers produceren – en dan laten we de vele miljarden plastic wegwerpbekers nog buiten beschouwing. Aan de andere kant: datzelfde zei men ook ooit over elektrische auto’s, terwijl inmiddels één op de vijf verkochte wagens elektrisch is.

Net zoals elektrische auto’s zijn de eetbare bekers van Edibles wel aan de prijzige kant. Het bedrijf verkoopt op zijn site - edibles.eco - tweehonderd bekers voor 92,95 euro inclusief btw, waarmee de eetbare bekers per stuk zo’n 46 cent kosten. De gemiddelde papieren koffiebeker kost daarentegen maar een paar cent.

Ze zijn geen prijsvechter, geeft Schupp toe. “Het kost nu eenmaal meer om onze bekers te produceren.” Wel denkt hij met de juiste schaal toe te kunnen werken naar een stukprijs van 25 cent.

Verbod op plastic wegwerpbekers

Nieuw overheidsbeleid helpt de startup een eindje op weg. Vanaf juli 2023 wordt het in de Nederlandse horeca verboden om plastic wegwerpbekers gratis weg te geven. Het gros van de papieren bekers zal ook onder deze regelgeving vallen, omdat zij dikwijls een kleine laag plastic bevatten. Klanten zullen er dus voor moeten betalen.

Eetbare bekers kun je als bedrijf wél gratis weg blijven geven, waarmee het product van Schupp en Soltani automatisch interessanter wordt.

Vanaf 2024 gaat er ook op kantoor een verbod in op dit soort wegwerpbekers. Eetbare koffiebekers die biologisch afbreekbaar zijn, zoals die van Edibles, blijven wel toegestaan, laat een woordvoerder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat desgevraagd aan Business Insider weten.

Nog even doorzetten dus, voor de twee studenten. “Als we de juiste partner aansluiten, kunnen we zelfs morgen al winstgevend zijn”, zegt Schupp. Dit jaar was de omzet van Edibles met zo'n 10.000 verkochte bekers van 46 cent per stuk nog verwaarloosbaar, maar in het eerste kwartaal van 2023 hopen de twee "een grote afnemer" aan te kunnen sluiten. Dat moet een totale productie van 100.000 eetbare koffiebekers opleveren, zegt Soltani.

In 2024 studeren Schupp en Soltani af. Tegen die tijd hopen de ondernemers Edibles op de kaart te hebben gezet. Schupp: "Als dit dan niet door het dak gaat, doen we iets fout."

LEES OOK: Wegwerpplastic vanaf 2024 verboden in horeca, kantoren en op festivals