Dijssselbloem twijfelt of hij nu al de bonussen van SNS-bestuurders kan terugvorderen. Volgens hem moet eerste de wet worden aangepast. Volgens Sonia Beedie van Pellicaan Advocaten zijn er ook binnen de huidige wet al mogelijkheden om dat te doen.

De plannen in het regeerakkoord over het ontslagrecht gaan de prullenbak in. Toch zal er vanaf 2016 een hoop veranderen rond het ontslagrecht en de regels rond tijdelijke contracten. Sonia Beedie van Pellicaan Advocaten over de gevolgen voor werkgevers.

Na de nationalisatie van de SNS bank kwam weer een discussie op gang die
dankzij de crisis vertrouwd aandoet. Onderwerp van de discussie is of de
verantwoordelijke bestuurder van een bedrijf dat in financieel zwaar weer
verkeert, wel recht heeft op eerder uitgekeerde prestatiebonussen.

Bij de SNS bank ging het om forse bonussen die enkele jaren eerder zijn
uitgekeerd en waarvan nu de wens is deze terug te vorderen, onder meer
gezien de achteraf bijzonder ongelukkige aankoop van Bouwfonds door SNS.

Minister van Financiën Dijsselbloem heeft in een reactie
bij Buitenhof al aangegeven de bonus van in elk geval één van de
topmannen inderdaad het liefst te willen terugvorderen. Maar, zo stelde de
minister, dat is op dit moment nog niet mogelijk, omdat de zogeheten
´clawback´ regeling nog niet als wet is aangenomen. Letterlijk zei de
minister: ´ik heb de instrumenten nog niet´.

Onaanvaardbare bonusssen

De bewuste clawback regeling zal van toepassing gaan worden op (onder meer)
bestuurders van N.V.’s en brengt mee dat bonussen mogen worden aangepast
indien uitkering daarvan naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid
onaanvaardbaar is. Daarnaast blijkt uit het wetsvoorstel dat de N.V. bevoegd
is een bonus terug te vorderen voor zover de uitkering heeft plaatsgevonden
op basis van onjuiste informatie over het bereiken van de aan de bonus ten
grondslag liggende doelen of over de omstandigheden waarvan de bonus
afhankelijk was gesteld.

(Te) kort gezegd zal de clawback regeling meebrengen dat een bonus niet
(geheel) hoeft te worden uitbetaald als dat naar redelijkheid en billijkheid
onaanvaardbaar is, en dat de bonus kan worden teruggevorderd indien deze op
basis van onjuiste informatie is uitgekeerd.

Terugvorderen nu al mogelijk

Maar het ingrijpen bij, of terugvorderen van bonussen, is ook zonder dit
wetsvoorstel al mogelijk. De genoemde criteria zijn ook nu grotendeels
wettelijk verankerd.

Als een bonusovereenkomst gesloten is op basis van onjuiste informatie kan de
overeenkomst aangetast worden met een beroep op dwaling of bedrog. Als er
sprake is van bedrog kan de daadwerkelijke uitkering van de bonus bovendien
ook mogelijk worden teruggedraaid.

Daarnaast kan in de gevallen dat een bonus is uitgekeerd, waarvan achteraf
blijkt dat niet aan de afgesproken voorwaarden voor die uitkering was
voldaan, die bonus worden teruggevorderd.

Tot slot kan een bonusregeling ook op dit moment al worden ingeperkt met een
beroep op maatstaven van redelijkheid en billijkheid. De bonusregeling is
namelijk niet onverkort van toepassing indien dat gezien de omstandigheden
naar redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Dit zou bijvoorbeeld mee
kunnen brengen dat een bedrijf dat er financieel zeer slecht voor staat,
niet verplicht is een bonus uit te keren als dat het bedrijf in ernstige
problemen zou brengen.

Een rechter kan daarnaast op grond van de criteria van redelijkheid en
billijkheid op verzoek een (bonus)overeenkomst wijzigen of (gedeeltelijk)
ontbinden op grond van onvoorziene omstandigheden.

Met die opties heeft de werkgever die wil ingrijpen in een bonusregeling dus
ook nu al juridische mogelijkheden. Uit rechtspraak komt wel naar voren dat
ingrijpen in bonusafspraken niet snel wordt toegelaten. Er is niet snel aan
de vereisten voor toepassing van de hiervoor genoemde verschillende
juridische constructies voldaan. Uitgangspunt blijft dat afspraken bindend
zijn en steeds is het de vraag of het terugvorderen of wijzigen van de bonus
in een concrete situatie wel acceptabel is.

Contractsvrijheid is in ons rechtstelsel een groot goed, waar niet zomaar aan
getornd kan worden. In het voorbeeld van de SNS bank zou dan ook goed naar
de tekst van de bonusregeling gekeken moeten worden en naar de
omstandigheden waaronder de bonus is uitgekeerd, om te kunnen beoordelen of
terugvordering nu al kan. Dijsselbloem hoeft dus misschien helemaal niet te
wachten totdat de clawback regeling is ingevoerd.

Sonia Beedie is advocaat bij Pellicaan advocaten en gespecialiseerd in arbeids- en ondernemingsrecht.

Download gratis documenten en rekentools op Z24Tools

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl