Op het internet barst het van de tips voor het voeren van een sollicitatiegesprek. Meestal zijn het helaas dezelfde tips. Zaken die je zelf ook allang had bedacht.
David Couper, een coach en voormalig HRM-manager uit de VS, geeft advies in zijn boek Outsiders on the Inside: How to Create a Winning Career … Even When You Don’t Fit In.
Een aantal tips van Couper, aangevuld met wat ervaringen van de redactie.
1) Zeg nee tegen koffie
Het eerste wat je gevraagd wordt tijdens een sollicitatiegesprek is vaak wat je wilt drinken. “Koffie, thee of iets anders?” Het beste antwoord is: “Nee, dank u.”
Want zeg je ja, dan moet jouw gesprekspartner op zoek naar een plastic bekertje, of iemand zoeken die het voor hem of haar gaat halen. Het leidt alleen maar af en kan – onbewust – je gesprekspartner irriteren. Wil je toch per se iets drinken omdat je anders vreest niet uit je woorden te komen, bestel dan iets wat je gesprekspartner aanbiedt en wat al op tafel staat. Geen cola vragen dus als je koffie wordt aangeboden.
2) Vertel niet over jezelf
"Zo, vertel eens iets over jezelf." Het is vaak een openingsvraag tijdens je sollicitatiegesprek, en vanuit het bedrijf gezien een hele slechte, omdat je er alle kanten mee uit kunt. Maak daar dan ook gebruik van en stuur het gesprek meteen de goede kant op. Wat het bedrijf of de instelling namelijk wil weten, stelt Couper, is of je de baan aan kan. Gebruik deze vraag - eventueel aan de hand van je ervaringen uit het verleden - om te vertellen waarom je denkt dat je geschikt bent voor de functie.
3) Wees aardig tegen de receptie
Het is niet meer dan een voorzorgsmaatregel voor het geval je een goed voorbereide en slimme gesprekspartner hebt, maar toch. Het is namelijk een oud trucje om even met de receptie te bellen en te vragen hoe de sollicitant overkwam. Ben je hautain of zelfs bot tegen de receptionist, dan kan dat tegen je werken.
4) Antwoord niet altijd kort en bondig
Ja, de interviewer is waarschijnlijk gehaast, en ja hij wil snel duidelijkheid. Maar korte en bondige antwoorden zijn een probleem als hij of zij slecht is voorbereid. De interviewer krijgt dan niet de hele context mee, zal je antwoord niet begrijpen of zelfs verkeerd opvatten.
5) Check de kledingcode van het bedrijf
Eén van de eerste inschattingen die degene die het gesprek leidt doet, is kijken of je binnen de bedrijfscultuur past. Zorg dus dat je vooraf weet wat de heersende dresscode is. Te slonzig is altijd fout. Een beetje overdressed mag, maar niet teveel.
6) Ga er niet vanuit dat hij of zij je cv gelezen heeft
Het is beschamend, maar het is niet anders: de persoon die het sollicitatiegesprek voert, is vaak slecht voorbereid. Ga er dus nooit vanuit dat iemand volledig op de hoogte is van je opleiding of je vorige werkgevers. Noem ze bij naam en zeg altijd wat je daar deed.
7) Hoe je antwoordt op een vraag is belangrijker dan het antwoord zelf
Onbewuste signalen die je uitzendt, zijn vaak belangrijker dan wát er wordt gezegd. Zo bleken radioluisteraars in 1960 Richard Nixon, destijds verliezend presidentskandidaat voor de Republikeinen, uit te roepen tot winnaar van een verkiezingsdebat met John F. Kennedy. Tv-kijkers vonden dat Kennedy de winnaar was. Nixon kwam beter uit zijn woorden, maar verloor toch bij tv-kijkers. Word geen Nixon, en wees je bewust van je lichaamstaal.
8) Toon niet te veel ambitie
"Waar wil je zijn over vijf jaar?" De kans is niet gering dat je, als je eerlijk zou antwoorden, zou zeggen: "In jouw stoel." Misschien dat sommige bazen het als een pre zien, maar meestal zijn het gewoon mensen die net als de meeste onder ons bang zijn dat er aan hun stoelpoten gezaagd wordt.
Toon dus niet te veel ambitie, want de meeste bazen zullen niet gaan voor een kandidaat die overgekwalificeerd lijkt of op hun baan uit is. Wek de indruk dat je de baan waarnaar je solliciteert ziet als een mooie stap en nog niet veel verder hebt gedacht, adviseert Couper.
9) Achterhaal wie je gesprekspartner zal zijn
Het praat een stuk makkelijker als je weet wie je voor je hebt. Probeer dus te achterhalen met wie te maken (kunt) krijgen. Vaak is het gewoon de persoon die in de vacature vermeld staat als contactpersoon, maar is dat alleen de personeelsmanager, probeer dan te achterhalen met welke leidinggevende je daarnaast waarschijnlijk te maken krijgt.
10) Zoek naar wat je gemeenschappelijk hebt
Het eerste wat recruiters vaak doen, is het 'googelen' van een sollicitant. Er is geen enkele reden om dat niet ook zelf te doen voor de personen met wie je het gesprek voert. Wat wel anders is, is de insteek van je zoektocht. Je zoekt niet naar eventuele vlekjes bij je toekomstige baas, maar naar feiten die je in je gesprek kunt gebruiken.
Gemeenschappelijke kennissen doen het altijd goed. Maar let op: gebruik niet al je kennis. Laat niet merken dat je zijn of haar doopceel hebt gelicht. Dat kan ook makkelijk tegen je gaan werken.