Een nieuwe golf van slimme computertoepassingen vaagt de komende decennia-oude beroepsgroepen weg. Telemarketeers en taxichauffeurs behoren tot de bedreigde soorten. Voor crèchemedewerkers is er hoop.

Al sinds de negentiende eeuw is het een terugkerend angstvisioen voor de moderne economie: machines vervangen mensen en zorgen voor massawerkloosheid.

Tot nog toe is het steeds zo geweest dat er beroepsgroepen zijn uitgestorven door de opkomst van machines en computers. Maar de gangbare economische wijsheid is dat de productiviteitswinst die machines brengen,  op macroniveau leidt tot meer welvaart (consumenten zijn goedkoper uit) en dat er altijd weer alternatief werk is gekomen waar vraag naar is.

Robot vervangt mens

Opvallend genoeg zet het liberale weekblad The Economist in de nieuwste editie, vraagtekens bij een nieuwe golf van automatisering die de komende decennia z’n beslag krijgt.  Naar verwachting kunnen computers steeds meer breintaken overnemen en dat vormt opnieuw een bedreiging voor bestaande beroepsgroepen.

Economen die The Economist aanhaalt, vragen zich af of de technologische revolutie dit keer niet zó snel zal gaan, dat de zoektocht naar vervangende arbeid hopeloos achterblijft. Als de welvaart van de middenklasse in westerse landen hierdoor wordt geraakt, kan dat tot grote sociale problemen leiden, is de sombere conclusie.

Bedreigde beroepen

Of het zover komt, is uiteraard koffiedik kijken. Want er zijn tal van lange-termijntrends, waarvan het lastig te voorspellen valt hoe ze op elkaar inwerken. Als de vergrijzing oprukt, is het wellicht geen ramp als meer taken geautomatiseerd worden.

Maar om wat voor bezigheden gaat het dan zoal? Onderzoekers Carl Benedikt Frey en Michael A. Osborne van de Britse Oxford-universiteit hebben een model ontworpen, waarmee ze inschatten hoe groot de kans is dat een beroep  gecomputeriseerd wordt. Zie hier dit artikel over The Future of Employment.

Bekeken is in hoeverre computers typisch menselijke kwaliteiten als creativiteit, sociale intelligentie en perceptie kunnen nabootsen, en hoe belangrijk deze factoren zijn voor diverse beroepen.

Bij de 702 beroepen die zijn getest eindigen bijvoorbeeld telemarketeers en callcenter medewerkers zeer hoog op de lijst van bedreigde beroepen. Heel vreemd is dat niet, want de eerste robots die telefonisch verzekeringen proberen te slijten, zijn al gesignaleerd. Zie dit artikel op Z24: Deze robot klinkt wel erg overtuigend aan de telefoon.

Experimenten met bijvoorbeeld auto's die door computers worden bestuurd - een hobby van onder meer Google - geven aanleiding om voor de verdere toekomst beroepen als bus- en taxichauffeur op lijst van bedreigde soorten te plaatsen.

Babysitter blijft

Fray en Osborne zien ook gevaren voor academische beroepen, inclusief de bezigheden van economen. Op een schaal van 1 (computer neemt taak vrijwel zeker over) tot 0 (mens blijft het doen) zetten ze economen op 0,4.

De kans dat de Nobelprijs Economie straks door een computer wordt gewonnen, is nog niet heel groot, maar economen hebben wel meer te vrezen van steeds slimmere computers dan bijvoorbeeld babysitters en crècheleidsters. De kans dat hun taken worden uitbesteed aan robots schatten de onderzoekers vooralsnog laag in.

Zie de grafiek hieronder met een overzicht van meer en minder bedreigde beroepen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl