- D66 is de grote winnaar van de Tweede Kamerverkiezingen en krijgt volgens de laatste prognose 24 zetels.
- Belangrijke reden lijkt lijsttrekker Sigrid Kaag die door veel kiezers als geschikte premier wordt gezien.
- De 59-jarige Kaag werkte jarenlang bij de Verenigde Naties als diplomaat, spreekt zes talen en is getrouwd met een Palestijn.
“Democraten, het is gelukt!” Met die woorden sprak D66-lijsttrekker Sigrid Kaag haar achterban toe woensdagavond.
D66 behaalt volgens de laatste prognose 24 zetels in de Tweede Kamer, vijf meer dan het huidige aantal. Na de eerste exitpoll leken het er zelfs 27 te worden, reden voor Kaag om op de tafel te dansen van geluk.
Kaag is een relatieve nieuwkomer in de Nederlandse politiek. In 2017 trad ze toe tot kabinet-Rutte III na een jarenlange carrière bij de Verenigde Naties. Voor het grote publiek was ze toen een onbekende.
De voormalig diplomate kende een trage start in de campagne, maar groeide uit tot de grote verrassing van de verkiezingen, mede dankzij sterke optredens in de debatten. Veel kiezers vinden Kaag een geschikte premier.
VVD-leider Mark Rutte voorkomt dat Kaag het Torentje kan claimen, maar ze zal de komende jaren een belangrijke rol vervullen in de Nederlandse politiek. Tijd dus om de D66-leider beter te leren kennen. Acht wetenswaardigheden over het roerige leven van Sigrid Kaag.
Kaag heeft geen gemakkelijke jeugd. Haar vader raakt zwaar overspannen en haar moeder krijgt een hersentumor. Ze belandt op haar twaalfde in een pleeggezin.
Sigrid Kaag komt ter wereld in Rijswijk en groeit op in Zeist. Haar vader is musicus, haar moeder onderwijzeres.
Als Kaag zes jaar oud is, overlijdt haar broertje kort na zijn geboorte. "Dat was een enorm verdriet voor mijn ouders en dat heeft een stempel gedrukt op ons gezin", aldus Kaag tegen EO-platform Lazarus.
Begin jaren zeventig staat het leven van het gezin opnieuw op z'n kop als artsen bij Kaags moeder een hersentumor vaststellen. Ze ondergaat meerdere operaties waarvan niet zeker is of ze die zal overleven. Uiteindelijk raakt ze deels doof en blind en moet opnieuw leren lopen en praten.
Juist in die periode raakt Kaags vader zwaar overspannen en depressief. Hij wordt opgenomen in een sanatorium.
Met twee ernstig zieke ouders brengt de 12-jarige Kaag noodgedwongen een half jaar door bij een pleeggezin: de ouders van een vriendinnetje van het hockeyteam. Haar zus komt in een ander gezin terecht en gaat ook naar een andere school.
"Het is fijner als je gezonde ouders hebt die overal bij betrokken zijn. Maar als dat niet zo is, dan word je vroeg geleerd om alleen door te gaan, om om te gaan met tegenslagen", zei Kaag ooit over haar jeugd tegen de Volkskrant.
Na haar studie werkt Kaag als analist voor Shell in Londen. Het bedrijfsleven is niks voor haar. In 1990 meldt ze zich aan voor de diplomatenopleiding van Buitenlandse Zaken.
Op haar twintigste verlaat Kaag Nederland om in het Egyptische Caïro Arabisch en Midden-Oostenkunde te studeren. Later volgen studies aan Oxford en de Universiteit van Exeter.
Haar eerste baan is een functie als analist bij Shell in Londen. "Daar leerde ik veel over planning en op een zakelijke manier kijken, maar kwam ik er ook achter dat ik niet warm of koud word van alleen de winstmarge van een bedrijf", zegt ze tegen Trouw.
Na twee jaar bij de olie- en gasreus kiest Kaag voor het 'diplomatenklasje' van Buitenlandse Zaken terecht. Ze vindt haar draai op het ministerie bij de afdeling politieke VN-zaken waar ze van 1990 tot 1993 een reeks internationale functies bekleedt. Het is de start van haar succesvolle carrière als diplomaat.
Sigrid Kaag is getrouwd met een Palestijnse oud-tandarts die onder Yasser Arafat diende als schaduwminister.
Aan het begin van 1992 is Kaag op werkbezoek in het Midden-Oosten. Daar ontmoet ze haar toekomstig echtgenoot Anis al-Qaq. De oud-tandarts werkt dan als schaduwminister voor gezondheidszorg voor de PLO, de Palestijnse bevrijdingsbeweging van Yasser Arafat.
Een jaar later trouwt het stel in het geheim in Jeruzalem. Als haar leidinggevenden achter haar huwelijk met de Palestijnse schaduwminister komen, verliest Kaag haar vertrouwensfunctie op de politieke afdeling van Buitenlandse Zaken, aldus NRC. Niet veel later gaat ze aan de slag voor de NWRA, de VN-organisatie die zich bezighoudt met hulp aan Palestijnse vluchtelingen.
Als Kaag in beeld in beeld komt voor een functie in het kabinet-Rutte III realiseert D66-voorman Alexander Pechtold zich dat haar Palestijnse man tot ophef zou kunnen leiden, zegt hij tegen Vrij Nederland. "Ik wilde haar bewust maken van de reacties die ze op social media kon verwachten, en riep: 'Moslimliefje! Moslimhoer!' Ze keek me toen schalks aan en zei: 'Kan je niet beter?'"
Kaags grote doorbraak komt in 2013 als ze de VN-missie leidt om chemische wapens uit Syrië te halen.
Secretaris-generaal Ban Ki-moon kiest Kaag uit om in opdracht van de Veiligheidsraad chemische wapens in Syrië op te ruimen. Ze maakt indruk met haar pragmatische, effectieve optreden.
"Er was geen plan. Er was niks. ‘Hier is de opdracht, dat is de einddatum en verder hebben we er alle vertrouwen dat je het afhandelt’, was zo ongeveer wat ik te horen kreeg", aldus Kaag tegen Trouw.
De missie is een succes. Kaag haalt een belangrijke angel uit het Syrische conflict en voorkomt zo een mogelijke militaire interventie van de Amerikanen en Britten. In 2016 krijgt ze een belangrijke vredesprijs van de Carnegie-stichting voor haar werk in het Midden-Oosten.
Later blijkt het Syrische bewind niet volledig ontwapend als president Bashar al-Assad opnieuw aanvallen met gifgas uitvoert. "We hebben afgerond wat destijds kon en moest, met goedkeuring van de VN-Veiligheidsraad", zegt Kaag daarover tegen Trouw.
Tijdens de VN-missie in Syrië overlijdt Kaags moeder. Ze besluit door te werken.
Kaag heeft naar eigen zeggen geen keus. De ontwapeningsoperatie is net begonnen en er rust een grote verantwoordelijkheid op haar schouders. Ze kan niet zomaar een paar weken vrij nemen. Dat zou betekenen dat ze zich terug moet trekken uit de gehele missie.
"Ik heb dat geen moment overwogen. Mijn ouders zijn ondanks alles toch mooi oud geworden, zelfs met elkaar. En ik zat in een oorlogssituatie", zegt Kaag tegen de Volkskrant. "Als er baby's om je heen worden doodgeschoten mag je niet doen alsof het overlijden van een 85-jarige een werelddrama is."
Als het eerste deel van de missie erop zit, vliegt Kaag naar Nederland voor de uitvaart. Een dag later is ze alweer op pad en praat ze de NAVO bij over de voortgang in Syrië.
Kaag spreekt zes talen vloeiend, waaronder Arabisch. Daarmee maakt ze internationaal veel indruk.
Frans Timmermans staat bekend om zijn talenknobbel, maar Sigrid Kaag doet niet voor hem onder. Ze spreekt vloeiend Nederland, Engels, Duits, Frans, Spaans en Arabisch.
Die talenkennis komt van pas tijdens haar carrière als VN-diplomaat. Ze woont onder meer in New York, Genève, Beiroet (Libanon), Khartoem (Soedan), Damascus (Syrië) en Jeruzalem.
Maar ook als minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking oogst ze lof. Tijdens een bezoek aan de Nederlandse ambassade in Tunesië in maart 2018 bedankt ze eerst de lokale staf in het Arabisch, daarna richt ze zich tot de Frans-sprekende werknemers. Het filmpje daarvan gaat viraal.
Kaag is moeder van vier kinderen. Haar zwangerschappen waren zeer moeilijk.
Het eerste kind van Kaag wordt dood geboren. Daarna krijgt ze nog vier miskramen.
In 1995 komt gelukkig dochter Janna ter wereld, later volgen dochter Inas en zoon Adam. Zoon Makram adopteerde ze uit een kindertehuis in Bethlehem.
Door haar werk voor de Verenigde Naties hebben de kinderen van Kaag over de hele wereld gewoond. Toch kwam haar gezin nooit op het tweede plan, stelt Thomas Davin, die met Kaag samenwerkte in Jordaanse hoofdstad Amman, tegen de Volkskrant.
"Ik herinner me dat ze, terwijl ze heel hard werkte, zou zeggen: ‘Ik ben er vanmiddag niet, want ik ga met Adam naar de sportclub.’ Of: ‘Ik ga met Inas naar een recital.’ Ze was heel duidelijk over haar prioriteiten, omdat haar werk haar huis en gezin raakte. Ik was erg onder de indruk dat ze ondanks dat werk zo dicht bij en zo verbonden met haar kinderen bleef."
Sigrid Kaag wil leider van D66 worden, maar werd pas in 2017 opnieuw lid van de partij.
Als Kaag in 2017 toetreedt tot het kabinet-Rutte III is ze relatief nieuw in de Nederlandse politiek – en bij D66. Pas sinds 1 januari 2017 is ze officieel ingeschreven als lid.
Volgens een vertrouweling was ze al eens lid tussen 2009 en 2013, maar ging er iets mis in de administratie. Kaag woonde destijds in New York en liet haar Nederlandse boekhouding door haar moeder doen. Toen zij overleed, verliep Kaags D66-lidmaatschap ongemerkt.
Toch zat D66 naar eigen zeggen altijd al in haar hoofd. In haar jeugd was ze jarenlang fan van partij-oprichter Hans van Mierlo, zegt de tegen Vrij Nederland. "Ik heb hem zelfs eens gebeld, samen met een vriendin. We zagen dat zijn naam in het telefoonboek stond. Hij nam op met die mooie sonore stem en we hingen snel weer op. Het was alsof we een popster belden."