Op sociale media gaan oproepen rond om niet meer te tanken bij Shell.

Twitteraars en facebookers maken zich boos over een boekhoudkundige maatregel waarmee het olieconcern afstand zou nemen van zijn verantwoordelijkheid voor aardbevingsschade van dochterbedrijf NAM.

Daardoor komt het er mogelijk op neer dat niet Shell, maar de Staat gaat opdraaien voor de schade, zo zeggen deskundigen in dagblad Trouw.

“Dus wel de winsten altijd opgestreken, en nu niet meer aansprakelijk willen zijn. #Shell #Boycotshell dan maar”, zo luidt een van de tweets.

Een ander meldt: “Misschien leidt dit tot algehele boycot Shell en Esso. Wat mij betreft is die al jaren terug ingegaan”.

"Het ziet er naar uit dat Shell de buit binnen heeft en nu de benen neemt. Tijd voor een boycot!", luidt weer een andere oproep.

Acteur Marcel Hensema, een geboren Groninger, begon juist enkele dagen geleden een actie om Shell het predicaat 'koninklijk' af te nemen. Op zijn Facebookpagina staat een brief die mensen kunnen kopiëren en aan koning Willem-Alexander sturen. Hensema wijst op de opstelling van Shell in het Groningse gasverhaal, die in zijn ogen niet fatsoenlijk en ethisch is.

403-aansprakelijkheidsverklaring ingetrokken

De ophef draait om een klein zinnetje in het jaarverslag van Shell. Daaruit maken diverse deskundigen op dat het olieconcern mogelijk niet langer aansprakelijk is voor schikkingen die dochter NAM moet treffen wegens aardbevingsschade in Groningen.

Trouw constateert dat Shell begin juni de zogenoemde 403-aansprakelijkheidsverklaring voor de NAM (Nederlandse Aardoliemaatschappij) heeft ingetrokken.

"Daarmee is Shell niet langer aansprakelijk voor schulden van de NAM die het gevolg zijn van rechtshandelingen na die intrekking", zegt Hans Beckman, emeritus hoogleraar jaarrekeningenrecht aan de Erasmus Universiteit.

Ook Steef Bartman, advocaat, hoogleraar ondernemingsrecht en expert in 403-verklaringen denkt dat schade uit aardbevingen niet langer te verhalen zal zijn op Shell. "Een schadeprotocol mondt uit in een overeenkomst waarbij NAM partij is. Het betreft dus een rechtshandeling, waarvoor Shell zijn aansprakelijkheid nu op voorhand kennelijk heeft uitgesloten."

Eigen jaarrekening van de NAM

Volgens Trouw heeft de NAM zelf nauwelijks reserves en kan de dochter de schade alleen betalen als het bedrijf gas blijft oppompen. Maar minister Eric Wiebes van Economische Zaken wil de productie van gas juist terugschroeven. Momenteel onderhandelt de NAM met de staat en betrokken partijen uit Groningen over de manier waarop schade vergoed zal moeten worden.

Shell beaamt in Trouw dat het bedrijf de aansprakelijkheid voor NAM heeft ingetrokken, maar stelt dat dit is gebeurd omdat de dochter sinds vorig jaar een eigen jaarrekening publiceert. "Puur een kwestie van jaarrekeningenrecht", aldus het concern over de kwestie. De NAM is voor 50 procent in handen van Shell en voor 50 procent van olieconcern ExxonMobil.

Het ministerie van Economische Zaken wil volgens Trouw niet ingaan op de vraag of de intrekking van de 403-verklaring financiële gevolgen heeft voor de staat.

Shell verwerpt beschuldigingen

Shell is het niet eens met de teneur van de berichtgeving in Trouw. "Als aandeelhouder nemen wij de problemen in Groningen serieus en werken mee aan een oplossing", meldt het olie- en gasconcern.

Volgens Shell is de NAM financieel gezond en in staat aan al haar verplichtingen te voldoen. "Natuurlijk zijn er scenario’s denkbaar waarin extra maatregelen nodig zijn. Shell Nederland zal zich inzetten om NAM ook op termijn financieel gezond te houden", zegt een woordvoerder.

Meerdere oppositiepartijen in de Tweede Kamer willen zekerheid dat Shell garant staat voor aardbevingsschade in Groningen en dat deze kosten niet voor rekening komen van de schatkist, ofwel de burger.

Volgens PvdA-Kamerlid Henk Nijboer is er sprake van een constructie waarmee Shell "zijn kernaansprakelijkheid wil ontlopen". Hij wil een spoeddebat over de kwestie met minister Wiebes. GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren wil zekerheid dat "Shell alle schade betaalt en dat niet de burger de rekening betaalt". Volgens de SP laat Shell de Groningers stikken.