Op 18 september is het zover. Dan stemmen de Schotten over de vraag of ze zich willen afscheiden van het Verenigde Koninkrijk. In de aanloop naar het referendum is de waarde van Schotse olie in de Noordzee inzet van een felle mediastrijd.
Als Schotland in meerderheid kiest voor onafhankelijkheid, waar het volgens de jongste peilingen nog niet naar uitziet, dan krijgt een onafhankelijke Schotse regering een belangrijke bodemschat mee: het gros van de resterende olie- en gasreserves in het Britse deel van de Noordzee.
De Britse koepelorganisatie voor olie en gas schat dat er in het Britse deel van de Noordzee nog zo’n 12 tot 24 miljard vaten olie en gas te winnen vallen. Het gebrek aan precisie van deze schatting maakt meteen al duidelijk dat het lastig is om nauwkeurig aan te geven hoe groot de ‘winbare reserves’ echt zijn.
Schotse olierijkdom
Achterliggend speelt hierbij dat naast technologische uitdagingen vooral economische en politieke factoren bepalen hoeveel gas en olie er uiteindelijk nog wordt gewonnen in de Noordzee. Dit heeft onder meer te maken met de ontwikkeling van olie- en gasprijzen, het belastingregime en schattingen over de winningskosten.
De grote onzekerheid over het resterende potentieel van de Noordzee laat dan ook alle ruimte voor een robbertje bekvechten tussen voor- en tegenstanders van de Schotse onafhankelijkheid.
Hoeveel kan Schotland afromen?
Om een idee te geven. Volgens het begrotingsbureau van de Britse regering is het realistisch om in de periode tot 2040 nog zo'n 62 miljard pond aan fiscale inkomsten te verwachten uit de oliewinning in de Noordzee. Dat komt neer op een gemiddeld bedrag van iets meer dan 2 miljard pond per jaar.
Onzin, zegt de denktank N-56. Als er maatregelen worden genomen om het investeringsklimaat te verbeteren, kunnen de fiscale inkomsten liefst zes keer zo hoog uitvallen op 365 miljard pond, ofwel pakweg 12 miljard pond per jaar. Niet onbelangrijk in dit verband is dat N-56 is opgericht door Dan Macdonald, een adviseur van de lobbyclub Yes Scotland, die pleit voor onafhankelijkheid, aldus de BBC.
Twee miljard of twaalf miljard pond aan olie- en gasinkomsten per jaar maakt nogal wat uit. Onderstaande tabel uit een rapport van een Britse parlementaire commissie over de onafhankelijkheidskwestie laat dat zien.
(klik voor uitvergroting)
Af te lezen is dat de publieke inkomsten van Schotland exclusief de olie- en gasinkomsten in de afgelopen jaren op ruim 40 miljard pond lagen. Zou je hierbij zo'n 10 miljard pond per jaar aan inkomsten uit olie en gas optellen, dan gaat het om 20 procent van de begroting. Bij inkomsten van gemiddeld 2 miljard pond per jaar ziet het plaatje er uiteraard heel anders uit.
Tegenstanders van de Schotse onafhankelijkheid buiten juist deze onzekerheid over de omvang van de olie- en gasinkomsten met verve uit.
Olie-inkomsten politiek gevoelig
Medio augustus lekten cijfers uit die aangaven dat de fiscale inkomsten uit olie en gas in de Noordzee in het boekjaar 2013/2014 jaar slechts 4 miljard pond bedroegen. Critici van de Schotse onafhankelijkheid wezen er onmiddellijk op dat dit niet strookte met veel positievere schattingen van de Schotse regering, zo meldde onder meer The Telegraph.
De boodschap richting Schotse kiezers van Britse zijde is hierbij: een onafhankelijk Schotland wordt extreem afhankelijk van inkomsten uit olie en gas en die kunnen ook nog eens fors schommelen.
Olie- en gasbedrijven willen zekerheid
De crux bij dit alles is of een onafhankelijk Schotland de juiste condities kan scheppen om zoveel mogelijk olie en gas uit de Noordzee te halen. Bij energiereuzen BP en Shell hebben ze hun twijfels, stelt zakenkrant The Wall Street Journal vrijdag in een verslag.
Olie- en gasbedrijven willen zoveel mogelijk zekerheid, voordat ze nieuwe investeringen doen. Het probleem met een onafhankelijk Schotland is dat het voor zijn inkomsten wellicht iets te afhankelijk wordt van olie en gas. Daarmee kan ook een prikkel ontstaan om energiebedrijven zwaarder te belasten, mocht de staatskas daar om vragen.
"Investeerders haten onzekerheid. Dan worden ze nerveus, of het nu om politieke, beleidsmatige of fiscale risico's gaat", aldus de directeur van een Brits toeleveringsbedrijf van de olie- en gasindustrie in de WSJ.
Lees ook
'Milieu is de dupe, als Shell zich terug trekt uit Nigeria'
Zo omzeilen Amerikaanse bedrijven het exportverbod op olie
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl