Als je gaat scheiden moet er heel veel worden geregeld. Naast in het oog springende zaken, zoals de verdeling van de inboedel en het spaargeld, zijn er ook minder zichtbare zaken die je wel moet afwikkelen, maar die maar die vaak worden vergeten. Dat kan heel nare gevolgen hebben.
September is hoogseizoen voor echtscheidingsadvocaten en mediators. Hiervoor zijn verschillende redenen. Stellen proberen met een vakantie hun huwelijk te lijmen, maar dat loopt mis. De vakantie blijkt de laatste druppel te zijn. Of echtparen waren al eerder tot de conclusie gekomen dat ze niet meer samen verder wilden, maar ze besloten om praktische redenen de afwikkeling over de zomervakantie heen te tillen.
Dan is het moment aangebroken om toch maar aan de slag te gaan. De eerste vraag die je moet stellen is: wikkelen we alles zelf af of schakelen we een expert in?
Uit recent gepubliceerd onderzoek door Motivaction, in opdracht van de Nederlandse vereniging van Familie- en erfrecht Advocaten en Scheidingsmediators (vFAS) blijkt dat 30 procent van de ondervraagden geen deskundige begeleiding heeft ingeschakeld. Dat is veel als je je bedenkt dat ruim de helft van de mensen die gaan scheiden er financieel op achteruit gaat.
Door een expert in te schakelen, zoals een familierechtadvocaat, een echtscheidingsmediator of een financieel adviseur, weet je in elk geval wat alle consequenties zijn als je gaat scheiden en kun je ook bespreken welke maatregelen er mogelijk zijn om de pijn te verzachten.
Daarnaast voorkom je dat je belangrijke zaken over het hoofd ziet. Een scheiding is immers erg complex.
Scheiden: liever niet via de rechter
Uit het onderzoek blijkt ook dat stellen die in onderling overleg uit elkaar gaan er financieel beter uitkomen dan ex-partners die alles regelen via de rechter. Wil je zelf de regie hebben, probeer dan – als dat lukt – de echtscheiding zelf te regelen, met hulp van een expert.
De meest in het oog springende zaken, zoals de verdeling van de spullen en het spaargeld, worden doorgaans goed afgewikkeld. Maar er zijn ook zaken die vaak ondergesneeuwd raken, maar wel grote consequenties kunnen hebben. We zetten er vijf op op een rij.
1. Je pensioen
30 procent van de ex-partners maakt geen afspraken over het pensioen, zo blijkt uit het bovengenoemde onderzoek. Bij een gerechtelijke procedure wordt de pensioenafwikkeling niet behandeld. Dat kan later tot grote problemen leiden.
Volgens de wet hebben beide ex-partners recht op het pensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd. Met name vrouwen vergeten dit en lopen daardoor veel geld mis. Daarnaast kun je nog andere afspraken over je pensioen maken. Je kunt bijvoorbeeld ook afzien van je rechten of kiezen voor conversie.
In het laatste geval wordt het deel van het pensioen waar je ex-partner recht op heeft losgekoppeld van jouw pensioen. De waarde hiervan wordt dan omgezet in één zelfstandig pensioenrecht voor je ex. Een voordeel hiervan is dat de band tussen jullie definitief is verbroken. Bovendien ben je dan niet meer afhankelijk van de leeftijd of het overlijden van je ex-partner. Maar er kleven ook nadelen aan. Laat een expert goed doorrekenen welke optie voor jou het voordeligst is.
Was je niet getrouwd, dan heb je waarschijnlijk afspraken over je pensioen gemaakt in je samenlevingscontract. Loop deze even na.
... vergeet je pensioenfonds niet te informeren
Vergeet verder niet om de scheiding tijdig door te geven aan je pensioenfonds. Dit moet binnen twee jaar gebeuren. Het pensioenfonds zorgt er dan voor dat ieder het eigen deel van het pensioen ontvangt. Is die termijn verstreken, dan blijft de plicht om de helft van jouw pensioen af te staan aan je ex-partner gewoon bestaan, maar moet je zelf voor de uitbetaling zorgen. Dat zorgt in de praktijk voor veel problemen. Vaak moeten er advocaten en deurwaarders aan te pas komen om dat in goede banen te leiden.
Neem bij het regelen van het pensioen ook de kleine pensioentjes mee die jij en je ex bij verschillende pensioenfondsen hebben opgebouwd. Deze worden bij een echtscheiding vaak buiten beschouwing gelaten, maar bij elkaar opgeteld kan het behoorlijk aantikken.
2. Je testament
Een ander onderwerp dat vaak over het hoofd wordt gezien is het testament. Check of je ex-partner ondanks de scheiding nog rechten heeft op basis van dit document en controleer ook of je ex partner na overlijden van jou en je kinderen alsnog aanspraak kan maken op jouw erfenis. Dit komt in de praktijk geregeld voor.
Heb je minderjarige kinderen, dan moet de erfenis door een volwassene worden afgehandeld. Als je in je testament geen executeur hebt vastgelegd, zal na jouw overlijden je ex-partner deze klus op zich nemen. Wil je dit niet, leg dan vast wie jouw nalatenschap moet afwikkelen.
Heb je geen kinderen en ook geen testament, leg dan vast wie jouw erfenis moet krijgen. Zonder testament zullen eerst je ouders en broers of zussen hiervoor in aanmerking komen. Maar ben je enig kind en zijn je ouders overleden, dan is er een kans dat jouw erfenis naar verre familie gaat. Wil je liever een goede vriend erfgenaam maken, regel dat dan.
3. Je verzekeringen
Veel huizenbezitters vergeten om na de echtscheiding de polis aan te passen, door de verzekering te splitsen of deze op één naam te zetten. Hierdoor maakt de ex-partner nog steeds aanspraak op een uitkering uit deze verzekering.
Kijk ook of andere verzekeringen moeten worden aangepast, zoals een uitvaartpolis.
4. Je huis
Veel mensen denken dat ze klaar zijn zodra de handtekening onder het echtscheidingsconvenant is gezet. Maar zo’n papier heeft geen waarde als er niet ook een vervolg aan wordt gegeven.
Als je bijvoorbeeld afspreekt dan je ex-partner in het huis blijft wonen, vergeet dan niet om het eigendom van het huis en de hypotheek op zijn naam te zetten en jou uit hoofdelijke aansprakelijkheid te ontslaan.
Zolang het huis nog op naam van beide partners staat, ben je beiden aansprakelijk voor de volledige hypotheek. Dit verandert niet automatisch als je het huis verlaat.
Is het eigendom van de woning en de hypotheek niet overgegaan naar de achterblijvende partner, dan loop jij het risico dat de bank bij jou aanklopt als je ex-partner zijn hypotheeklasten niet betaalt.
Moet de hypotheek op één naam komen, bedenk dan dat de bank dit beschouwt als een nieuwe hypotheek en dus zal kijken of je wel in staat bent om de hypotheek in je eentje te bepalen. Het komt geregeld voor dat de bank de hakken in het zand zet. Zoek daarom vooraf goed uit of de achterblijvende partner de hypotheek alleen kan betalen, om nare verrassingen te voorkomen.
Je partner uitkopen en het huis op jouw naam zetten is ook van belang vanwege de hypotheekrente aftrek. Beide partijen mogen maximaal twee jaar de hypotheekrente die ze zelf hebben betaald aftrekken. Daarna mag de achterblijvende partij alleen nog de volledige rente aftrekken als hij volledig eigenaar is. Anders vervalt de helft van de hypotheekrenteaftrek.
Blijf jij in de woning achter en betaalt jouw ex alle rente, dan mag hij alleen over zijn deel (50 procent) de rente twee jaar aftrekken. Hij mag dus niet het rentedeel van jou partner aftrekken. Wel kun je aparte afspraken maken. Zo is de andere helft van de rente voor je ex aftrekbaar als betaalde alimentatie. Dat deel van de rente moet jij opgeven als ontvangen alimentatie en daarover betaal je belasting.
Meer informatie over misverstanden over je huis bij een echtscheiding vind je in dit artikel.
5. De fiscus
Veel stellen denken dat ze geen fiscaal partner meer zijn zodra een van beiden de woning heeft verlaten. Maar voor de fiscus verlies je het fiscaal partnerschap pas als je officieel een verzoek tot echtscheiding hebt ingediend en beiden niet meer op hetzelfde woonadres staan ingeschreven.
Zorg er dus voor dat je dit regelt. Anders worden alle toeslagen en belastingkortingen gebaseerd op het gemeenschappelijke inkomen en vermogen.
Als je uit elkaar gaat, kan het zijn dat je recht krijgt op toeslagen die je eerder niet had. Check of dit voor jou geldt, want anders loop je misschien geld mis.
Tot slot: gaat het je een beetje duizelen en ben je bang dat je belangrijke zaken vergeet, gebruik dan deze handige checklist van Wijzer in Geldzaken.