Het kabinet neemt “in het landsbelang” langer de tijd om een oplossing te zoeken voor het probleem met het Oekraïne-verdrag. Dat hebben premier Mark Rutte en minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) maandag aan de Tweede Kamer laten weten.
De Tweede Kamer wilde voor dinsdag 1 november weten hoe het kabinet omgaat met de uitslag van het referendum van april. Toen keerde een meerderheid van de stemmers zich tegen het Europese associatieverdrag met Oekraïne.
Het kabinet zoekt een juridisch bindende oplossing goedgekeurd door de Europese staats- en regeringsleiders. Een dergelijk uitkomst is “realiseerbaar”.
Rutte hoopt tot een aanvullende verklaring naast het associatieverdrag te komen. Daarin moet staan dat het verdrag geen opstap is of recht geeft op lidmaatschap van de EU. Verder mag het associatieakkoord niet verplichten tot militaire samenwerking, mag er geen recht op financiële hulp aan Oekraïne uit voortkomen en krijgen Oekraïners hiermee geen toegang tot de Europese arbeidsmarkt.
Voor de aanvullende verklaring moet dan op de Europese top van staats- en regeringsleiders op 15 en 16 december groen licht voor worden gegeven. Rutte gokt erop daarna steun van de Eerste Kamer en Tweede Kamer hiervoor te krijgen.
Geen deal met oppositie
De afgelopen tijd heeft het kabinet veelvuldig overlegd met oppositiepartijen D66, CDA, GroenLinks, ChristenUnie en SGP. Hun steun is nodig omdat het kabinet in de Eerste Kamer geen meerderheid heeft. Daar bezetten regeringspartijen VVD en PvdA maar 21 van de 75 zetels.
Het kabinet heeft "geen deal" met oppositiepartijen, zei Rutte maandag. "Wij nemen hier onze verantwoordelijkheid. Er is geen deal met politieke partijen'', zei Rutte. Als het lukt om tot een goed onderhandelingsresultaat te komen in Brussel "dan heb ik het vertrouwen dat het ons uiteindelijk ook lukt om ook in die Kamers een meerderheid te krijgen".
De oppositiepartijen gaven vorige week aan dat deze gesprekken "muurvast'' zaten. Een oproep van Rutte aan de oppositie vrijdag om toch mee te werken, lijkt geen gehoor te hebben gekregen. Het kabinet gaat nu zonder steun van deze partijen zoeken naar een oplossing in Brussel.
Moskou in de kaart spelen
Rutte waarschuwde vrijdag dat de internationale gevolgen groot zullen zijn als Nederland het verdrag weigert te ratificeren. Het risico is dat daardoor de instabiliteit in Oekraïne wordt vergroot en het zou "Moskou in de kaart spelen'', aldus de brief van Koenders en Rutte.
De premier riep vrijdag de oppositie na de ministerraad op alsnog een oplossing voor het verdrag te gaan steunen. Nederland maakt "een grote fout als wij dit proces laten ontsporen'', zei hij toen in een hartenkreet aan de oppositie.
"Gelet op deze internationale context ziet het kabinet het als een nationaal belang het maximale te doen om een oplossing te zoeken die recht doet aan zowel de uitkomst van het referendum als aan het belang van de associatieovereenkomst", schrijven de bewindslieden maandag.
Wat houdt EU-verdrag met Oekraïne in?
Het associatieverdrag is bedoeld om de economische en politieke banden met Oekraïne aan te halen en kan leiden tot een vrijhandelsakkoord. Zo hebben de EU en Oekraïne afspraken gemaakt op een groot aantal terreinen om economisch beleid en regelgeving op elkaar af te stemmen.
De handel met Oekraïne moet een opsteker krijgen doordat export- en importtarieven worden afgebouwd. Met het verdrag gaat Oekraïne verplichtingen aan om de rechtsstaat te ontwikkelen. Ook moet de overeenkomst meer bescherming bieden aan buitenlandse investeringen en samenwerking op tal van gebieden stimuleren.