Beste Mark Rutte, praat niet met Jort Kelder, maar bel het leger

OPINIE – Topman Peter de Jong van medicijngroothandel Brocacef is er helemaal klaar mee. Maar vooral: hij heeft een oplossing. Alleen wil Den Haag die niet horen. En dat is een patroon.

Deze week vertelde de CEO van de logistieke specialist voor de zorgsector bij tv-programma Op1 dat Nederland binnen een maand iedereen kan vaccineren. Eerder deed hij al een oproep aan minister Hugo de Jonge op LinkedIn. “Gebruik de infrastructuren die er liggen, haal er partijen bij die dagelijks niet anders doen.”

Natuurlijk heeft de CEO het dan over Brocacef zelf, maar ook over een reeks andere specialisten: transportbedrijven, het leger en diverse (event)organisaties. Zet er een stevige crisismanager op en leg de logistieke uitvoering van het vaccinatieprogramma niet bij een onderzoeksinstituut dat vooral uit wetenschappers bestaat.

Voor coronatests geldt hetzelfde. Vaccinatie is met ons beleid het redmiddel om de meest kwetsbaren te beschermen. Testen is nodig om degenen die nog niet gevaccineerd zijn weer zoveel als mogelijk te laten reizen, sporten en uit eten gaan. En ook om eventueel nieuwe coronavarianten te detecteren. Ook dat vergt logistiek en organisatorisch talent, zoals we al met de sneltesten zagen.

In de VS en de VK hebben ze stadions ingericht om massaal te vaccineren. Mede daardoor is de vaccinatiegraad meer dan vier keer zo hoog dan gemiddeld in Europa. En daarbinnen behoort Nederland tot de allertraagste landen. Weliswaar treedt er sinds kort enige versnelling op, maar echt vlot gaat het nog niet. En de prognose van meer vaccins maakt de logistieke uitdaging alleen maar groter.

De verwachting is dat het aantal vaccins dat Nederland binnenkrijgt en de prikken die we zetten, oploopt naar circa 2 miljoen in maart. De grote uitdaging komt echter in het tweede kwartaal, als er in korte tijd miljoenen nieuwe vaccins worden geleverd. Met die aantallen heb je echt een militaire operatie nodig. En dan hebben we het nog niet over het testen.

Het geduld van Peter de Jong is op. En dat geldt voor velen, inclusief mezelf. M’n handen jeuken om Den Haag bruut wakker te schudden. Misschien is het mijn ondernemersbloed, maar ik denk dat je er geen ondernemer voor hoeft te zijn.

Het meest frustrerende is, dat je meer dan ooit overgeleverd bent aan de overheid. Dat vind ik sowieso niet zo’n prettig idee, maar als ze dan steken laat vallen die onnodig de gezondheid en de economie van het land schaden, wordt het een stuk minder comfortabel.

Rutte negeert gigantisch potentieel aan logistieke expertise

Het onbenut potentieel is gigantisch. Leiders en ondernemers van bedrijven en organisaties die juist nu veel toegevoegde waarde hebben, kijken stuiterend vanuit hun thuiswerkplek waarom Den Haag zo verlamd lijkt. En iedereen helpt nog liever vandaag dan morgen. Niet alleen omdat ondernemingen hun omzetten zien teruglopen. Gewoon uit landsbelang. Iets wat juist bij de overheid bovenaan zou moeten staan.

Viroloog Jaap Goudsmit, ook aan tafel bij Op1, zegt al maanden hetzelfde. Maak er een militaire operatie van. Vaccineer de ouderen en meest kwetsbaren eerst, ga massaal testen (de volgende uitdaging) en over een paar maanden kan het land grotendeels open. Als ik nog 14 was, had ik nu naast de poster van Van Basten er een van Jaap Goudsmit hangen.

Het grootste obstakel is de overheid zelf. Stelselmatig lijkt die te weigeren om samen te werken met partijen met wie je het samen voor elkaar krijgt. Brocacef kreeg niet eens een reactie op haar aanbod tot hulp.

En dat is in een crisis van deze omvang die elke dag langer meer mensenlevens eist en economische schade oplevert, niet uit te leggen.

Traagheid brengt hoge kosten mee: economisch én voor de gezondheid

Euler Hermes, de grootste kredietverzekeraar ter wereld, rekende uit dat elke week vertraging met vaccineren Nederland 900 miljoen euro kost. Tel daarbij de indirecte kosten op van een economie die verder achterop raakt, omdat die nog niet open kan. De economische schade is gigantisch. En onnodig.

Maar nog erger, elke week vertraging kost mensenlevens, gezondheid en emotionele schade. En dat kan met slagvaardiger optreden op z'n minst deels worden voorkomen.

In het onderzoek stelt Euler Hermes dat elke euro die besteed wordt aan het versnellen van het aantal vaccinaties vier keer zoveel aan verloren economische output voorkomt.

Voor dat argument moet Rutte toch gevoelig zijn?

Waarom werkt het dan niet?

Zoals Peter de Jong terecht zei: “Het begint met ambitie.” En vervolgens een plan en actie, zou ik zeggen. En dat ontbreekt.

Dat vind ik onverklaarbaar en niet uit te leggen voor een logistiek land als Nederland. Waar komt die passiviteit vandaan? Is het kabinet eigenwijs? Arrogant? Te veel met de verkiezingen bezig?

Hoeveel meer landsbelang moet er zijn? Want zoals Goudsmit steeds terecht zegt, deze pandemie is in zekere zin toch het beste met een oorlog te vergelijken. Al is de tegenstander hier een onzichtbaar leger dat bestaat uit miljarden minuscule aanvallertjes.

Maar dat ziet Den Haag kennelijk anders. Misschien kan Jort Kelder, de boezemvriend van Rutte, het in zijn interview met de premier op NPO Radio 1 aanstaande zaterdag even vragen.

In de aankondiging las ik dat we een inkijkje krijgen in hun bijzondere vriendschap. Dat interesseert me ongeveer net zo veel als de discussie over de Elfstedentocht, waarvan maanden geleden al gezegd is dat die er vanwege corona toch niet gaat komen. Bovendien gaat het (helaas voor schaatsliefhebbers zoals ikzelf) dooien.

Dus, Rutte, bel Brocacef! Bel eventorganisaties. Bel logistieke bedrijven! En bel het leger! Praten met jongeren via Instagram is leuk, maar dit heeft prioriteit.

Diederik Heinink is oprichter van East en adviseert bedrijven en leiders over hun positionering en bedrijfsstrategie. Daarnaast is hij high performance coach. In de afgelopen jaren was hij veel actief in de finance en techsector. Hij werkte onder andere voor ING, Randstad en veel internationale scale-ups en mid-corporates.