Mark Rutte kan deze week gelijk vol aan de bak als hij begint aan zijn nieuwe baan als secretaris-generaal van de NAVO. Met onder meer de voortdurende oorlog in Oekraïne zijn de uitdagingen die hem wachten groot.

Rutte volgt op dinsdag 1 oktober de Noor Jens Stoltenberg op, die het militaire bondgenootschap van 2014 tot 2024 door turbulente tijden heeft geleid. Rutte heeft zich tijdens de bijna 14 jaar dat hij premier van Nederland was ontwikkeld tot een behendig politicus op het internationale toneel en hij zal die vaardigheden hard nodig hebben in zijn nieuwe functie.

Dit zijn de 5 grootste uitdagingen die Rutte te wachten staan als baas van de NAVO:

1. Oekraïne overeind houden

Met de winter op komst zal Oekraïne ongetwijfeld al heel snel bij Rutte aankloppen voor meer militaire steun. Rusland heeft in de eerste twee winters van de oorlog massaal de energie-infrastructuur van Oekraïne aangevallen en alles wijst erop dat de Russen dat opnieuw zullen doen.

In de afgelopen maanden zijn al aanvallen op elektriciteitscentrales en stuwdammen uitgevoerd. Om daar weerstand aan te bieden heeft Oekraïne meer luchtafweersystemen nodig. Europa heeft daar nog maar weinig van geleverd en de leveringen van de VS hebben vertraging opgelopen in het Congres.

Ook blijft Oekraïne zolang de oorlog voortduurt behoefte houden aan andere (dure) wapens, munitie, tanks en gevechtsvliegtuigen.

2. De mogelijke terugkeer van Donald Trump als president

Over ruim een maand gaan de Amerikanen naar de stembus. Op 5 november zullen ze mogelijk voor de tweede keer Donald Trump kiezen als hun president. Trump heeft tijdens zijn campagne aangekondigd de Amerikaanse hulp voor Oekraïne flink te willen beperken en keert zich ook tegen een Oekraïens lidmaatschap van de NAVO. T

Tijdens zijn eerste termijn als president dreigde Trump ook meerdere malen de Verenigde Staten terug te trekken uit het militaire bondgenootschap. En Trump zal volgens de Britse denktank Chatham House niet meer zo geïsoleerd zijn in zijn anti-NAVO-houding als hij eerder was, want binnen Europa zal hij vrienden vinden in de regeringen van Hongarije en Italië en mogelijk ook in Nederland.

Maar ook als Kamala Harris president wordt, dan zal de Amerikaanse betrokkenheid bij Europa onder druk blijven staan.

3. De Russische dreiging het hoofd bieden

Onafhankelijk van hoe de oorlog in Oekraïne afloopt, zal de NAVO sterk genoeg moeten zijn om de Russische dreiging op langere termijn het hoofd te bieden. Vorig jaar tekenden de NAVO-landen al de meest omvangrijke overeenkomst sinds het einde van de Koude Oorlog om een mogelijke Russische aanval te kunnen weerstaan.

Volgens persbureau AFP zal het voor Rutte een kerntaak worden om te zorgen dat de NAVO klaar is, als de spanningen met Rusland zo hoog oplopen dat er een nucleair conflict dreigt. Daartoe moet het wapenarsenaal en het aantal militairen snel uitgebreid worden. Er is vooral behoefte aan luchtafweer, langeafstandsraketten en granaten.

4. Geld, geld, geld

Om Oekraïne overeind te houden en de Russische dreiging het hoofd te bieden is veel geld nodig. Maar nog steeds voldoen slechts 23 van de 32 NAVO-lidstaten aan de 2-procentsnorm, waarbij ze 2 procent van het nationaal inkomen besteden aan defensie. Nederland voldeed daar vorig jaar voor het eerst aan, maar landen als Italië, Spanje, Portugal en Canada nog altijd niet.

Inmiddels gaan er ook steeds luidere stemmen op om de defensie-uitgaven te verhogen tot boven de 2-procentsnorm. En in de Verenigde Staten is er, los van of Trump of Harris de nieuwe president wordt, steeds minder draagvlak om de NAVO-kar te blijven trekken. Zo heeft het de huidige president Joe Biden enorm veel moeite gekost het laatste grote steunpakket voor Oekraïne door het Congres te loodsen.

5. De opkomst van China

Ook moet de NAVO onder Rutte oog houden voor een andere mogelijke militaire rivaal: China. Washington vindt dat Europa daar veel te weinig aandacht voor heeft. China wordt steeds assertiever en ook explicieter in de wens Taiwan onder volledige controle te krijgen.

De samenwerking tussen China en Rusland, bestaande uit onder meer gezamenlijke militaire oefeningen in de Japanse Zee en de Grote Oceaan, vormen een steeds grote bedreiging. Dat heeft ertoe geleid dat de NAVO de banden met Japan, Zuid-Korea en Australië heeft aangehaald.

LEES OOK: 9 dingen die je mogelijk nog niet wist over de NAVO