- Premier Mark Rutte sprak Nederland maandag toe over de coronacrisis.
- Presentatiecoach Huib Hudig, voormalig speechschrijver van onder meer Mark Rutte, geeft aan wat leiders kunnen leren van Ruttes toespraak.
- Rutte heeft zichzelf neergezet als een betrokken leider die boven de partijen verheven is.
- Hij hield een analytisch pleidooi dat overtuigt, deed geen valse beloften en kwam met een oprecht verhaal.
ANALYSE – Toen Mark Rutte net premier was, bezocht ik hem in het Torentje en vroeg hem of het anders zou worden nu hij geen partijleider van de VVD meer was, maar premier van alle Nederlanders. Vader des Vaderlands.
Rutte reageerde als altijd nuchter. “Nee hoor, ik heb gewoon een baan en die doe ik zo goed mogelijk. Als het niet goed gaat, stemmen ze me weg. En als het wel goed gaat, mag ik blijven.”
In de afgelopen jaren heb ik met stijgende verbazing gezien hoelang Rutte het volhield in deze rol van manager, en tegelijkertijd respect oogstte voor zijn no-nonsensebenadering.
Sinds de coronacrisis lijkt het erop dat hij toch de rol van manager is ontgroeid. Afgelopen maandag sprak hij via verschillende media de natie toe om de bevolking een hart onder de riem te steken en het kabinetsbeleid te verdedigen. Vriend en vijand zijn het erover eens dat hij daarin is geslaagd. Bovendien heeft Rutte zichzelf neergezet als een betrokken leider die boven de partijen verheven is.
Een crisisspeech, dat weet ik uit mijn ervaring als speechschrijver, dient een aantal elementen te bevatten: empathie voor de getroffenen, duiding van de situatie in een breder perspectief, details die tonen dat je als leider op de hoogte bent, een call to action, en als het kan een fraaie oneliner. Toch denk ik dat het vooral een aantal dingen waren die Rutte NIET heeft gedaan die de toespraak zo goed deden landen.
Feitelijk verhaal zonder opsmuk
Op de eerste plaats: het was geen Trumpiaanse luchtfietserij, maar een feitelijk verhaal zonder opsmuk. Op allerlei fronten blijkt dat Rutte zich verdiept heeft in het onderwerp. Hij leunt op de deskundigheid van experts en bespreekt drie scenario’s om de keuzes van het kabinet te verdedigen. Een analytisch pleidooi dat overtuigt.
Ten tweede: hij deed geen valse beloftes, maar bleef geloofwaardig. Rutte kan met droge ogen zeggen dat hij ondernemers en werknemers niet in de steek zal laten, omdat hij van het begin af aan de economie hoog in het vaandel heeft gehouden. Hij gaat terug naar vertrouwd terrein waar hij al resultaten heeft geboekt.
En drie: hij hield geen politiek verhaal, maar een oprecht verhaal. Uit zijn tekst en de sobere, soms wat ongemakkelijke presentatie kun je als luisteraar opmaken dat het Rutte menens is. Dat hij dit niet doet voor politiek gewin, maar alles op alles zal zetten om deze coronacrisis te bestrijden en het land door deze periode heen te loodsen.
De toespraak van Rutte wordt nu al historisch genoemd. Dat valt met alle onzekerheden die we in het vooruitzicht hebben nog te bezien. Maar in ieder geval heeft hij voor mij de stap gemaakt van manager naar staatsman.
Veel leiders in Nederland zullen de komende tijd een moeilijke boodschap moeten brengen, aan werknemers, stakeholders en ook hun directe omgeving. Hopelijk zal deze toespraak hen helpen om door hun communicatie vertrouwen te wekken en hun leiderschap te versterken.
Dit zijn vijf dingen die we kunnen leren uit de toespraak van Rutte:
1. Wees oprecht
‘Want ik heb vanavond geen gemakkelijke boodschap voor u.’
Niet alleen uit zijn tekst, maar ook uit de sobere presentatie kun je als luisteraar opmaken dat het Rutte menens is. Dat hij alles op alles zet om de coronacrisis te bestrijden.
2. Wees overtuigend
‘De realiteit is dat ook de komende tijd een groot deel van de Nederlandse bevolking besmet zal raken. Dat is wat de deskundigen ons nu vertellen.’
Op allerlei fronten blijkt dat Rutte zich verdiept heeft in het onderwerp. Hij leunt op de deskundigheid van experts en bespreekt drie scenario’s om de keuzes van het kabinet te verdedigen. Een analytisch pleidooi dat overtuigt.
3. Wees betrokken
‘En ik wil me richten tot de ouderen en de mensen met een zwakke gezondheid. Ik realiseer me dat u grote zorgen hebt.’
Rutte toont dat hij oog heeft voor het individuele leed van mensen, door onder andere zijn medeleven uit te spreken voor de families van de overledenen, ouderen, zwakkeren en ondernemers.
4. Wees concreet
‘Heel veel ondernemers staan met de rug tegen de muur. De mevrouw van het koffietentje op de hoek, de bloemenkweker, de transportondernemer, de zzp'er, maar het geldt ook voor nationale iconen zoals de KLM.’
Leiderschap toon je ook door te laten zien dat je tot in de puntjes op de hoogte bent van wat er gebeurt en oog hebt voor (menselijke) details.
5. Wees geloofwaardig
‘Het zal hoe dan ook een moeilijke tijd worden, maar we laten u niet in de steek.’
Rutte is een van de weinige politici die dit met droge ogen kan zeggen, omdat hij van het begin af aan de economie hoog in het vaandel heeft gehouden. Hij gaat terug naar vertrouwd terrein waar hij al resultaten heeft geboekt.
Bekijk hier de hele toespraak van premier Mark Rutte over de coronacrisis:
Huib Hudig is presentatiecoach bij Speak to Inspire en auteur van Het Speechboekje. In het verleden schreef hij speeches voor verschillende politici, zoals Piet Hein Donner en Mark Rutte.