- Onderhandelingen over de aanscherping van het asielbeleid hebben geleid tot een crisissfeer in het kabinet.
- Premier en VVD-leider Mark Rutte is deze week met een voor D66 en ChristenUnie onbespreekbaar plan voor het beperken van nareizigers gekomen.
- Betrokkenen van alle vier de partijen erkennen dat de crisissituatie tot de val van het kabinet zou kunnen leiden.
- Lees ook: Minister Dennis Wiersma van Onderwijs stapt op na nieuwe melding over fysieke en mondelinge intimidatie
Er heerst een crisissfeer binnen de regeringscoalitie over aanscherping van het asielbeleid. Premier en VVD-leider Mark Rutte heeft volgens meerdere media geëist dat alle regeringspartijen akkoord gaan met een beperking van het aantal nareizigers dat uit oorlogsgebied naar Nederland komt, onder wie kinderen, terwijl D66 en vooral ChristenUnie dat absoluut niet zien zitten.
Deze donderdagavond overlegde de top van het kabinet opnieuw. Daarbij werd er uiteindelijk geen akkoord bereikt. Vrijdag wordt er weer verder gesproken.
Als er geen akkoord wordt bereikt, wil Rutte het naar verluidt aan laten komen op een hoofdelijke stemming vrijdag in de ministerraad. Betrokkenen van alle vier de coalitiepartijen erkennen dat de crisissituatie uit kan draaien op de val van het kabinet.
Voorafgaand aan het overleg van donderdagavond sprak Rutte tegen journalisten van “een gesprek in een reeks van gesprekken” en wilde hij niet vooruitlopen op de uitkomst. CDA-leider Wopke Hoekstra zei dat het kabinet “alles op alles” moet zetten om een akkoord te bereiken en D66-leider Sigrid Kaag zei er “constructief in te staan”.
Vier dingen die je moet weten over de in crisissfeer verlopende onderhandelingen over het asielbeleid.
1. Wat wil de VVD met nareizigers?
De regeringscoalitie is het volgens NRC na weken onderhandelen grotendeels eens over aanscherping van het asielbeleid. Zo moet er een ’tweestatusstelsel’ worden ingevoerd, waarin onderscheid wordt gemaakt tussen oorlogsvluchtelingen en mensen die bijvoorbeeld vluchten vanwege hun geaardheid of geloof.
Maar VVD-leider Mark Rutte zou deze week ineens met een oud plan op de proppen zijn gekomen over de partners en minderjarige kinderen van oorlogsvluchtelingen. Die zogeheten nareizigers mogen wat de VVD betreft pas na twee jaar naar Nederland komen en er zou een maximum moeten gelden van tweehonderd per maand.
2. Waarom stuit dat plan op zoveel weerstand?
Coalitiegenoten D66 en ChristenUnie kunnen niet leven met de strenge maatregelen voor nareizigers die Rutte voorstelt. ChristenUnie-leider Mirjam Bikker benadrukt tegenover de NOS dat haar partij een gezinspartij is: “Er zijn dingen die je aan ons kunt vragen, en er zijn dingen die je niet van ons kunt vragen.”
Rutte zou heel goed weten dat zijn plan onbespreekbaar is voor ChristenUnie en D66. De twee partijen zeggen op anderen vlakken al water bij de wijn te hebben gedaan.
3. Wat gebeurt er als het tot een stemming in de ministerraad komt?
Het woensdagavond met ruzie beëindigde kabinetsoverleg wordt deze donderdagavond voortgezet, maar als het niet tot een akkoord komt is Rutte van plan er vrijdag in de ministerraad hoofdelijk over te stemmen. Met steun van het CDA zal zijn plan het dan vermoedelijk wel halen. Maar zo'n stemming is zeer ongebruikelijk en het is nog maar de vraag of D66 en ChristenUnie het zover laten komen.
"Dat is niet mijn manier van werken", zegt Bikker daarover tegen de NOS. "Ik mag hopen dat ervoor gekozen wordt om niet via de macht van het getal met elkaar te spreken." Toch zei staatssecretaris Eric van der Burg van Asiel en Migratie (VVD) donderdag tegen persbureau ANP dat hij ervan uitgaat dat er een besluit zal worden genomen in de ministerraad.
4. Stuurt Rutte bewust op een breuk aan?
Veel mensen aan de onderhandelingstafel voelden zich volgens NRC "overdonderd" door de opstelling van Rutte en bij het CDA vroegen ze zich af wat er met de premier aan de hand is. Verschillende ministers zeggen in achtergrondgesprekken tegen de NOS dat ze de opstelling van Rutte "onverklaarbaar" en "roekeloos" vinden.
VVD-leden dringen er langere tijd op aan dat Rutte meer moet doen om de asielinstroom te beperken. Mogelijk is zijn ramkoers te verklaren uit het feit dat hij dat niet ziet gebeuren binnen de huidige coalitie en hij dus bewust aanstuurt op een breuk.
Maar ingewijden zeggen tegen de Volkskrant dat de VVD niet uit is op vervroegde verkiezingen, maar wel een kabinet wil dat 'levert'. Het kan dus ook een onderhandelingstactiek zijn, maar dat is dan wel "een behoorlijk lompe", zegt een bron van persbureau ANP.