- De Shanghai Cooperation Organization komt deze week bijeen in Kazachstan.
- Ondertussen lopen de spanningen tussen de twee machtigste lidstaten van de samenwerkingsorganisatie, Rusland en China, op.
- Moskou en Beijing wedijveren om invloed over Centraal-Azië.
- Lees ook: China kan de oorlog in Oekraïne met één telefoontje naar Poetin stoppen, volgens de president van Finland
ANALYSE – De Shanghai Cooperation Organization (SCO), door zwaargewichten China en Rusland een tegenhanger van de westerse wereldmacht genoemd, komt deze week bijeen in Kazachstan.
In de Kazachstaanse hoofdstad Astana staat een ontmoeting gepland tussen de Russische president Vladimir Poetin en de Chinese president Xi Jinping, de leiders van de twee belangrijkste SCO-lidstaten.
Tijdens hun gesprek zullen ze naar verluidt zoeken naar manieren om de organisatie uit te breiden, als onderdeel van hun gezamenlijke missie om de macht van de VS in de wereld terug te dringen.
Maar ondanks hun “grenzeloze partnerschap”, dat tot stand kwam wegens een gedeelde afkeer jegens de VS en hun NAVO-bondgenoten, groeien de verschillen tussen Poetin en Xi.
Rusland en China strijden om invloed over Centraal-Azië
De leiders wedijveren om invloed over de oorspronkelijke leden van SCO, de Centraal-Aziatische republieken Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan en Oezbekistan.
De SCO werd opgericht als een regionaal veiligheidspact, maar is de afgelopen jaren uitgebreid met India, Pakistan en Iran. Belarus, een andere tegenstander van de NAVO, wordt naar verwachting deze week toegelaten.
De Centraal-Aziatische republieken maakten vroeger deel uit van de Sovjet-Unie en worden gezien als onderdeel van de invloedssfeer van het Kremlin. Maar de oorlog in Oekraïne heeft het machtsevenwicht verschoven.
De Russische invasie in Oekraïne heeft het Kremlin middelen, geld en energie gekost, terwijl landen die handel drijven met Rusland het risico lopen op westerse sancties. Beijing profiteert hier stilletjes van door handelsovereenkomsten te sluiten en politieke invloed in Centraal-Azië op te bouwen.
"De oorlog in Oekraïne heeft de Centraal-Aziatische landen bewezen dat diversificatie van hun banden met de wereld de sleutel is tot een succesvol bestaan in de regio", zegt Temur Umarov van de denktank Carnegie Russia Eurasia Center tegen de Britse krant The Guardian.
China bouwt autofabrieken en elektriciteitscentrales in Oezbekistan en Kazachstan, bemiddelt in deals voor bewakingssoftware en breidt zijn directe spoorlijn naar Kazachstan uit, om de handelsbetrekkingen verder te versterken.
Rusland wordt steeds afhankelijker van China
Rusland is in toenemende mate afhankelijk geworden van China voor diplomatieke en economische steun, ondanks pogingen van het Westen om het land te isoleren vanwege de oorlog in Oekraïne.
"Het belang van Chinese hulp en indirecte steun voor Oekraïne heeft voor Moskou de overhand en zal zijn houding ten opzichte van Beijing bepalen zolang de confrontatie met het Westen voortduurt", schreef Emil Avdaliani in januari voor de denktank Centre for European Policy Analysis. Hij is hoogleraar internationale betrekkingen aan de Europese Universiteit in Tbilisi.
Rusland probeert de handel met de Centraal-Aziatische republieken te versterken en gebruikt ze naar verluidt om goederen te verkrijgen die verboden zijn door westerse sancties. Maar het kan niet concurreren met de economische macht van China.
Hoewel Rusland zijn banden met China heeft aangeprezen als bewijs van het falen van het Westen om het te isoleren, kent deze vriendschap een hoge prijs.
