Rusland heeft geprobeerd om de Nederlandse verkiezingen te beïnvloeden door het verspreiden van nepnieuws.
Dat zegt Rob Bertholee, het hoofd van de AIVD, tegen RTL Nieuws. Volgens het jaarverslag van de geheime dienst – dat dinsdag gepubliceerd werd – is de dreigen tegen Nederland en Europa vorig jaar toegenomen.
Toch is het volgens de expert niet gelukt om het verkiezingsproces ‘als zodanig te beïnvloeden’. Wel denkt hij dat er door de Russen geprobeerd is om kiezers een verkeerde richting in te duwen door berichten te verspreiden die niet, of maar ten dele, waar zijn. Concrete voorbeelden van nepnieuws geeft Bertholee niet tegenover RTL Nieuws, wel stelt hij dat dit soort praktijken ‘niet nieuw’ zijn voor de AIVD.
Er zijn volgens de dienst dossiers en processen aan te wijzen waarbij beïnvloeding op de loer ligt. Ook bedient Rusland zich van digitale spionage. “Digitale aanvallen vanuit Rusland sprongen in 2016 het meest in het oog”, aldus de AIVD.
De relatie met Rusland is volgens de AIVD verder onder druk komen te staan, “mede door Russische ongefundeerde kritiek op de professionaliteit, integriteit en onafhankelijkheid van het onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17”.
Druk van salafisten
In het jaarverslag staat ook dat gematigde moskeeën en moskeebesturen onder druk staan van salafistische jongeren. Die proberen de orthodoxe stroming van de islam in Nederland uit te breiden. Radicale salafisten proberen hier voet aan de grond te krijgen en geweld werd in 2016 in een aantal gevallen niet geschuwd, waarschuwt de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst dinsdag in zijn jaarverslag.
De radicale groep probeert onder meer kwetsbare groepen als vluchtelingen en kinderen aan zich te binden, aldus de AIVD. Daarbij wordt in de meeste gevallen de wet niet overtreden, maar de dienst stelt dat ,,intimidatie en dreigen met geweld niet passen in een open, democratische rechtsstaat''.
Die ,,zorgwekkende ontwikkelingen'' zijn onder de aandacht gebracht van de landelijke en lokale politiek. De AIVD streeft naar een groeiende bewustwording rond salafisme. Deze stroming wil terugkeren naar de fundamenten van de islam.
Het aantal jihadisten dat uit Nederland is vertrokken naar het strijdgebied in Syrië en Irak, groeide volgens de dienst in 2016 nog wel. De stijging was echter minder groot dan voorheen. Vorig jaar werd 63 keer melding gedaan aan het Openbaar Ministerie van zo'n 'uitreiziger'. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) kreeg twaalf meldingen van asielzoekers die zouden hebben gevochten in Syrië of Irak of terreurorganisaties zouden steunen.
Vanwege de toenemende bedreigingen rond informatiebeveiliging, terrorisme en extremisme breidt de dienst flink uit. Eind 2016 telde de AIVD 1768 fte's, een groei met 240 medewerkers. Dit jaar komen daar nog eens ruim tweehonderd mensen bij.