- De Russische president Vladimir Poetin heeft de twee afvallige pro-Russische regio’s in het oosten van het buurland Oekraïne erkend als onafhankelijk staten.
- Door de stap kunnen de Russen de rebellen in de zogenoemde Volksrepublieken Donetsk en Loehansk nu openlijk gaan steunen in hun strijd tegen de Oekraïense regering.
- Europese leiders willen vanwege de erkenning sancties tegen Rusland in gang zetten.
- Lees ook: Rusland plant ‘grootschalige aanval’ op Oekraïne, volgens NAVO-chef – Poetin zou ook op Kiev mikken
Rusland erkent de twee afvallige pro-Russische regio’s in het oosten van het buurland Oekraïne als onafhankelijk staten. President Vladimir Poetin heeft zijn handtekening onder het besluit gezet na een lange televisietoespraak.
Poetin motiveerde het besluit met historische redenen, maar waarschuwde ook voor het militaire gevaar dat van Oekraïne zou uitgaan. De president uitte zijn ongenoegen over het huidige Oekraïne, dat hij omschreef als onder meer een Amerikaanse kolonie met een marionettenregime.
Met de erkenning van de rebellenrepubliekjes gooit Moskou olie op het vuur in de Oekraïnecrisis. Rusland wil voorkomen dat Oekraïne toetreedt tot het westerse militaire bondgenootschap NAVO. Bij een verscheurd land is dat ook vrijwel ondenkbaar.
In 2014 namen de Russen het Oekraïense schiereiland Krim in, dat vervolgens werd ingelijfd. In dat jaar brak ook de burgeroorlog uit in het oosten van Oekraïne. Pro-Russische separatisten vechten daar sindsdien tegen het regeringsleger.
De Russische president heeft aangekondigd dat er een militaire "vredesmissie" komt in de twee afvallige regio's in Oost-Oekraïne. Het gaat om de zelfverklaarde republieken Donetsk en Loehansk, die Poetin eerder op maandag als onafhankelijk had erkend.
Poetin geeft opdracht tot militaire missie in afvallige regio's Oekraïne
Poetin heeft militairen opdracht gegeven de vrede in de twee gebieden te handhaven. De pro-Russische separatisten die daar zitten zijn sinds 2014 verwikkeld in een burgeroorlog met de Oekraïense regering, waarbij zo'n 15.000 doden zijn gevallen.
Het is niet direct duidelijk hoeveel Russische militairen naar Oekraïne worden gestuurd. Ook zijn er geen andere details over de missie bekend.
De Russische president heeft met de leiders van de twee afgescheiden regio's in het oosten van Oekraïne verdragen gesloten die Rusland het recht geven militaire bases op te zetten in de gebieden. De verdragen zijn voor tien jaar afgesloten.
De overeenkomsten zijn door Poetin voorgelegd voor ratificatie door het Russische parlement dinsdag. In de akkoorden wordt ook de afspraak gemaakt dat Rusland en de twee regio's eraan zullen werken de economieën met elkaar te integreren, en beloven Rusland en de regio's elkaars grenzen te verdedigen. De separatisten in het oosten van Oekraïne claimen stukken land die op dit moment gecontroleerd worden door het Oekraïense leger.
De spanningen zijn in het oosten van Oekraïne afgelopen week weer toegenomen, nadat beide partijen elkaar hadden beschuldigd van beschietingen. De leiders van de separatisten hebben in enkele dagen zo'n 70.000 mensen naar Rusland geëvacueerd.
De Europese Unie gaat Oekraïense militairen trainen. De EU stuurt een trainingsmissie naar het land, dat zich ernstig bedreigd voelt door grote buur Rusland. Dat vergt nog wel wat tijd. De details moeten nog worden uitgewerkt, zegt minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken.
Het gaat niet om gevechtstroepen, onderstrepen Oekraïne en de EU, maar om adviseurs. Ze maken "niet het verschil tussen de Russische troepen tegenhouden of niet", erkent Hoekstra. "Maar het helpt wel en er gaat bovendien een heel belangrijk politiek signaal vanuit waarmee je laat zien: dit accepteren we niet", zei hij over de militaire dreiging van Rusland.
Oekraïne vroeg medio vorig jaar al om zo'n Europese trainingsmissie. Het kan volgens ingewijden nog maanden duren voor de adviseurs daadwerkelijk afreizen.
Sommige EU-landen aarzelden lang over de missie uit angst dat Rusland die hoog zal opnemen. Moskou eist juist de terugtrekking van alle westerse militaire adviseurs uit het buurland.
Europese sancties op komst
De Europese Unie zal Rusland strafmaatregelen opleggen nu het de Russisch-gezinde separatistenrepubliekjes in Oost-Oekraïne als onafhankelijk erkent. Dat is een "schaamteloze schending van het internationaal recht" en eerdere afspraken tussen Rusland en Oekraïne, zeggen EU-kopstukken Charles Michel en Ursula von der Leyen. Premier Mark Rutte zei maandagavond in het tv-programma Jinek dat het om een "beperkt pakket sancties" zal gaan.
De voorzitter van de raad van regeringsleiders van de EU-landen en van de Europese Commissie laten in het midden welke sancties Rusland moet vrezen. Ze willen straf voor "diegenen die zijn betrokken bij deze illegale daad", wat erop wijst dat ze niet economische maar persoonsgerichte sancties bedoelen.
De buitenlandchef van de unie kondigde eerder maandag aan tot sancties te willen overgaan en verwees naar het pakket forse, vooral ook economische maatregelen waarmee de unie al een poos schermt in het hoogopgelopen conflict met Rusland. Het sanctiepakket ligt volgens hem klaar.
Het is onduidelijk of alle EU-lidstaten vinden dat het moment nu is aangebroken de voorbereide sancties in stelling te brengen, en welke dan precies. Onder meer Polen en de Baltische landen vinden het hoog tijd, maar Hongarije maakte eerder al bezwaar. Andere lidstaten aarzelen bij het treffen van bijvoorbeeld de Russische gassector of het betalingsverkeer, dat volgens de Europese Commissie deel uitmaakt van het pakket.
Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra veroordeelt de erkenning van Donetsk en Loehansk scherp. Hij noemde die eerder al onaanvaardbaar, maar wilde nog niet met straf dreigen. Daar moet de EU pas over praten als het zover is, zei hij vlak voor het Russische besluit, na overleg met Borrell en zijn collega-ministers. Hoekstra wilde ook niet beamen dat het sanctiepakket al klaarligt, maar slechts dat "we er een heel eind mee zijn".
Uitgerekend maandag legde de EU nieuwe strafmaatregelen op voor de Russische annexatie van de Krim in 2014. Deze sancties hebben niet te maken met de huidige spanningen, zegt Brussel. Hoekstra hoopt wel dat Rusland eruit opmaakt "dat het menens is".
Topontmoeting Biden en Poetin staat op losse schroeven
Het is onwaarschijnlijk dat de Amerikaanse president Joe Biden een ontmoeting zal plannen met zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin, meldt CNN op basis van een anonieme regeringsmedewerker van Biden. Zondag hadden de twee leiders nog ingestemd met een topontmoeting.
De Amerikaanse regeringsbeambte zei volgens CNN dat de Biden-regering open staat voor diplomatieke betrekkingen tussen de twee leiders, "als we het idee hadden dat het logisch zou zijn en een gunstig effect zou hebben op de crisis."
Maar, zo zei de anonieme bron, "onze sterke gevoel, gebaseerd op alles wat we zien gebeuren ten noorden, oosten en zuiden van Oekraïne is dat Rusland zich klaarmaakt voor militaire actie, die plaats zou kunnen vinden in de komende uren of dagen." De bron vervolgt: "We kunnen geen ontmoeting toezeggen die als voorbehoud heeft dat Rusland geen militaire acties onderneemt, als het er zo nadrukkelijk naar uitziet dat ze dat wel gaan doen."
Tweede Kamer wil stappen tegen Rusland
In de Tweede Kamer klinkt de roep om sancties tegen Rusland nu president Vladimir Poetin de twee afvallige Oekraïense "volksrepublieken" heeft erkend. Eerder zei minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) dat zo'n stap van Moskou "niet aanvaardbaar" zou zijn.
"Hoekstra kan niet "onaanvaardbaar" zeggen en vervolgens niks doen", twitterde Sjoerd Sjoerdsma van D66. Met zijn beslissing om de opstandige regio's Donetsk en Loehansk te erkennen, breekt Poetin volgens Sjoerdsma met de Minsk-akkoorden die een bestand in het oosten van Oekraïne regelde.
Corinne Ellemeet (GroenLinks) spreekt van "zeer zeer zorgelijke ontwikkelingen. Hiermee breekt Poetin met de Minsk-akkoorden. Dit vraagt om harde sancties. Poetin en zijn vrienden moeten voelen dat dit niet ongestraft blijft." De PvdA wil nu dat het zwaarste sanctiepakket tegen Rusland wordt ingesteld.
Volgens Ruben Brekelmans van de VVD is de Russische stap "een grove schending van internationaal recht en de Minsk-akkoorden. En wellicht een voorbode voor een aanval. Dit is het moment voor eerste stevige #EU sancties!", twitterde hij.
Russische grenswacht meldt gevechten aan grens Oekraïne
De Russische grenswacht heeft maandag bericht dat er aan de grens met Oekraïne bij gevechten vijf doden zijn gevallen. Russische media meldden op basis van de grensbewakers dat twee Oekraïense voertuigen de Russische grens bij Mitjakinskaja naderden om "saboteurs en verkenners" af te zetten op Russisch grondgebied.
De grenswacht zegt dit te hebben voorkomen. De vijf doden zouden allen leden zijn van de groep "saboteurs en verkenners". Eén van hen is door de Russische grenswacht gevangen genomen. Het zou volgens de Russische inlichtingendienst gaan om een groep Oekraïense militairen.
De Oekraïense regering noemt de melding 'fake news' en stelt dat er in de streek van Mitjakinskaja helemaal geen Oekraïense militairen zijn. Eerder op de dag maakte Rusland de verwoesting bekend van een 'grenspost' door vuur vanaf Oekraïens grondgebied. Het getroffen bouwwerk lijkt op een voor de media verspreide afbeelding op een afgelegen boshut. Niemand raakte gewond.