Rusland heeft 4 opties om leger weer op sterkte te brengen

Ongeacht of Rusland de oorlog in Oekraïne wint of verliest, is één ding zeker: het Russische leger moet opnieuw opgebouwd worden.

Met een uitgeput arsenaal en een zwaar beschadigde reputatie moet Rusland beslissen hoe het zijn toekomstige leger wil vormgeven. De meest waarschijnlijke opties lopen volgens de Amerikaanse denktank RAND Corp. uiteen van het teruggrijpen op het Sovjet-tijdperk met een massaal leger tot een kleiner, maar flexibeler leger in westerse stijl. Maar alle opties zijn ofwel moeilijk te implementeren of lossen de zwakheden van het Russische militaire systeem niet op.

Op dit moment concentreert het Kremlin zich op het winnen van de oorlog in Oekraïne en houdt het vast aan het bekende model: een groot leger dat is ingericht op het uitvechten van een grote grondoorlog. “Moskou heeft voor nu besloten te beginnen met de wederopbouw van het leger op basis van een model dat bekend is bij de Russische militaire leiders, een groep die zeer kritisch was op eerdere hervormingspogingen”, schrijft RAND.

Nergens is de noodzaak groter dan bij de Russische grondtroepen, die honderdduizenden soldaten en duizenden gepantserde voertuigen hebben verloren in de strijd en het als vervanging moeten doen met gevangenen.

Na de oorlog moet Rusland duidelijke doelen stellen en daarbij goed kijken wat het nodig heeft in de internationale situatie, zeker richting het Westen dat exportcontroles heeft ingesteld die de wederopbouw ernstig kunnen bemoeilijken.

RAND noemt vier manieren waarop Rusland zijn leger opnieuw op kan bouwen. De eerste is het zogeheten "Shoigu-plan", dat is gebaseerd op uitlatingen van een trouwe bondgenoot van president Poetin, Sergei Shoigu, die van 2012 tot 2024 minister van Defensie was en tegenwoordig secretaris van de Russische Veiligheidsraad. Dat zou betekenen dat het Russische leger weer terugkeert naar zoals het was vóór de oorlog in Oekraïne.

Daarbij wordt een balans gezocht tussen de omvang en vuurkracht door het uitbreiden en moderniseren van het leger en het importeren van wapens vanwege de binnenlandse tekortkomingen.

Het meest opvallende aan het Shoigu-plan is dat het er vanuit gaat, dat het leger van Rusland in de basis in goede staat verkeert, ondanks dat in Oekraïne het tegendeel bewezen is. Volgens het plan "had het Russische leger geen structurele tekortkomingen vóór het uitbreken van de conflicten in de Oekraïense Donbas-regio in 2014 en Syrië in 2015, maar werd het in de beginfase van de oorlog in Oekraïne slecht geleid", staat in het rapport van RAND.

Een andere optie is het volledig implementeren van de in 2008 voorgestelde hervormingen, die een kleiner maar kwalitatief hoogwaardiger leger zouden moeten creëren dat is toegerust op hybride oorlogsvoering en gebruik kan maken van huurlingen, zoals die van de voormalige Wagner Groep.

"Voor deze aanpak is een serieuze hervorming van het personeelsbeleid nodig en moet prioriteit worden gegeven aan de ontwikkeling en gebruik van middelen voor asymmetrische oorlogsvoering", schrijft RAND.

Hybride oorlogsvoering is afhankelijk van intimidatie en verstoring — operaties tegen de NAVO en andere landen die ontkend kunnen wordend — maar met dit plan is de omvang van de grondtroepen waarschijnlijk te klein om de Russische hegemonie uit te breiden.

De derde optie is de meest radicale. Gooi alle oude Russische en Sovjet-tactieken in de prullenbak om een totaal nieuw militair systeem te creëren. Dat betekent dat er tactieken van andere landen worden gekopieerd en dat er een veel minder rigide commandostructuur wordt ingevoerd, zoals bij westerse legers, en de traditionele militaire cultuur overboord wordt gegooid.

Dit idee komt voort uit "het besef dat de operationele Russische en Sovjet-modellen niet levensvatbaar meer zijn, zoals is gebleken door het slechte optreden van het Russische leger in Oekraïne", schrijft RAND.

Ironisch genoeg is de makkelijkste optie voor Rusland niet om stappen richting de toekomst te zetten, maar een terugkeer naar het verleden. Met die keuze zou Rusland terugkeren naar het Sovjet-tijdperk met een enorm leger van dienstplichtigen, dat volledig wordt bewapend door de Russische defensie-industrie.

"Een belangrijk argument voor dit model is dat het Russische leger tijdens de oorlog in Oekraïne in veel opzichten terug moest grijpen op oudere systemen, overweldigende vuurkracht en massale inzet van troepen. En hoewel dat niet heeft geleid tot een beslissende overwinning, was dat wel genoeg om een patstelling te bereiken", schrijft RAND.

Een leger in Sovet-stijl "past veel beter bij de huidige generatie Russische leiders — zowel de politieke als de militaire leiders — omdat het dan uiterst centraal georganiseerd blijft en gericht op massa en uitputting", zegt medeauteur Mark Cozad van het RAND-onderzoek tegen Business Insider.

RAND verwacht dat Rusland uiteindelijk zal kiezen voor een mix van de verschillende hervormingsopties. De beslissing zal van verschillende factoren afhangen, zoals hoe de oorlog in Oekraïne afloopt, de kracht van de Russische economie, het dalende geboortecijfer, het vermogen om geavanceerde militaire technologieën te ontwikkelen, de mogelijkheid om wapens te importeren die het niet zelf kan produceren en de relaties met bondgenoten als China.

Het belangrijkste is welke lessen Rusland trekt uit de oorlog in Oekraïne. Moskou kiest waarschijnlijk voor de terugkeer naar een leger in Sovjet-stijl "als de oorlog morgen eindigt en Poetin gelooft dat Rusland succesvol is geweest", zegt Cozad. "Dat komt omdat Rusland op zowel materieel als technisch gebied beperkt is". Maar als Poetin op wat voor een manier dan ook van het toneel verdwijnt, dan zullen er wellicht meer drastische veranderingen plaatsvinden.

Maar hoe dan ook zullen de VS en de NAVO goed in de gaten moeten houden hoe Rusland zijn leger opnieuw op gaat bouwen. Welk model de Russen ook kiezen "ze beschikken over een aantal indrukwekkende mogelijkheden die een grote rol zullen spelen, vooral op het gebied van elektronische oorlogsvoering en drones."

Een massaal leger in Sovjet-stijl is misschien we het meest gevaarlijk. Dat zal ongetwijfeld kleiner zijn dan de 12 miljoen militairen die het Rode Leger in 1945 inzetten, maar mogelijk groter dan de 1,5 miljoen soldaten in actieve dienst van Poetin in 2024. "De afgelopen dertig jaar hebben we plannen gemaakt voor beperkte scenario's en hoefden we niet te reageren op een vijand die uitgaat van massale troepeninzet en uitputting", zegt Cozad.

LEES OOK: Druk van sancties kan Rusland dit jaar dwingen om oorlog tegen Oekraïne te beëindigen, aldus denktank