- Rusland stelt grote economische deals voor aan de VS tijdens de onderhandelingen over vrede in Oekraïne.
- Ruimtevaart, economische exploratie van het Noordpoolgebied en energie zijn potentiële gebieden voor samenwerking.
- Maar Rusland blijft tegelijkertijd vasthouden aan zijn doel om Oekraïne te verzwakken en te overheersen.
- Lees ook: EU stelt harde voorwaarden aan opheffen sancties tegen Rusland
In gesprekken over de onderhandelingen over een staakt-het-vuren voor de oorlog in Oekraïne hebben de Amerikaanse president Donald Trump en de Russische president Vladimir Poetin de mogelijkheden besproken om een betere en lucratievere relatie tussen de twee landen op te bouwen.
Na hun telefoongesprek vorige week deelde het Witte Huis mee dat de twee leiders over “enorme economische deals” hebben gesproken, zoals de gezamenlijke economische exploratie van het Noordpoolgebied, ruimteprojecten en grondstoffendeals.
Als de VS de sancties tegen Rusland opheffen, kunnen Amerikaanse bedrijven en investeerders zich weer vestigen op de Russische markt. Het is een vooruitzicht dat Trump aan lijkt te spreken, niet alleen omdat hij bekend staat om zijn transactionele benadering van diplomatie, maar ook omdat hij al meerdere keren publieke zijn wens heeft uitgesproken om een Nobelprijs voor de Vrede te winnen.
De handel van de VS met Rusland daalde sterk na de invasie van Oekraïne door Rusland. De Amerikaanse export kromp van 6,4 miljard dollar naar 1,7 miljard dollar, terwijl de import vanuit Rusland daalde van bijna 28 miljard dollar naar 14,4 miljard dollar.
Sommige analisten waarschuwen echter dat de deals waar Trump op aast, zich nog in een beginstadium lijken te bevinden en trekken de oprechtheid van Poetins toenaderingen in twijfel.
"Poetin praat graag over zakelijke kansen met Trump, omdat hij weet dat dit goede knoppen zijn om op te drukken om de regering af te leiden van de onmiddellijke doelen van Rusland in Oekraïne", zegt John Lough, Rusland-expert bij de Britse denktank Chatham House.
Lough zegt dat Rusland de langdurige onderhandelingen zal gebruiken om zijn doelen na te streven, zoals ervoor zorgen dat Oekraïne geen veiligheidsgaranties krijgt van zijn westerse bondgenoten.
De VS biedt Rusland de helpende hand
Poetin heeft de Russische economie de afgelopen jaren een nieuwe richting gegeven: defensie-uitgaven zijn nu goed voor 8 procent van de economie en 40 procent van de overheidsuitgaven.
Maar er komen barsten in de economie die zwaar wordt ondersteund door het defensiebudget van het Kremlin, met inflatie en tekorten op de arbeidsmark, die steeds problematischer worden.
Dit betekent dat Poetin misschien voordelen ziet in de mogelijkheid van een of meerdere economische deals met Trump, vooral als Rusland daarmee weer toegang krijgt tot het wereldwijde markten.
Tijdens besprekingen in Saudi-Arabië deze week hebben Amerikaanse, Oekraïense en Russische functionarissen een mogelijke overeenkomst gesloten om aanvallen in de Zwarte Zee te stoppen.
Als onderdeel hiervan heeft de VS aangegeven "Rusland weer toegang te bieden tot de wereldmarkt voor de export van landbouwproducten en kunstmest, de kosten voor maritieme verzekeringen te verlagen en de toegang tot havens en betalingssystemen voor dergelijke transacties te verbeteren".
De stap duidt op bereidheid van de VS om het isolement van Rusland van de wereldeconomie te doorbreken. Toch zegt Paul Cormarie, beleidsanalist bij de denktank Rand Europe, dat Poetin moeite zal hebben om de oorlogseconomie van Rusland te hervormen.
“Zodra de impuls van militaire uitgaven voor de oorlog stopt, zullen alle andere factoren die de Russische economie verzwakken, plotseling aan het licht komen”, zegt hij tegen Business Insider. "Er zal dus een aanzienlijke overgang plaatsvinden van een oorlogseconomie naar een economie in vredestijd, wat moeilijk zal zijn als er geen andere groeimogelijkheden zijn dan defensiematerieel."
Er blijven grote obstakels voor economische deals tussen Rusland en de VS
Poetin heeft Trump geprezen voor zijn inspanningen om een vredesakkoord te bereiken in Oekraïne. Maar hij heeft ook de strategische doelen van Rusland benoemd, die volgens Kyiv neerkomen op het uitwissen van de Oekraïense soevereiniteit.
Ondanks pogingen van de regering van Trump om de betrekkingen tussen Rusland en de VS te herstellen, zegt Rusland-expert Lough dat het "moeilijk te zeggen is hoe duurzaam deze situatie zal zijn. Het Kremlin zal de motieven van Washington blijven wantrouwen".
Een ander serieus obstakel voor een voorgestelde economische overeenkomst tussen de VS en Rusland is China. Trump heeft publiekelijk gefantaseerd over verzwakken van de banden tussen Rusland en China, waar het Kremlin tijdens de oorlog economisch zwaar op leunt. China is een cruciale afzetmarkt geworden voor Russische olie.
Poetin en de Chinese president Xi Jinping delen ook het langetermijndoel om de mondiale machtspositie van de VS aan te tasten. Eventuele toenaderingen van Rusland tot de VS vormen naar verwachting geen reden voor Rusland om de Russische-Chinese relatie op de lange termijn minder gewicht te geven.
"In Moskou wordt Trump gezien als een uitzondering op het Amerikaanse establishment, die misschien op korte termijn wat winst kan opleveren", schrijft strategisch analist Temur Umarov van het Carnegie Russia Eurasia Center. Tegelijk ziet Rusland geen reden om het buitenlandse beleid op de lange termijn volledig om te gooien, aldus Umarov.
Lough is het daarmee eens en zegt: "Moskou is blij dat Trump concessies heeft gedaan met betrekking tot Oekraïne, maar heeft tot nu toe geen reden om aan te nemen dat de VS op de lange termijn geen strategische uitdager zullen vormen voor de Russische belangen."
Uiteindelijk zal een beleidsaanpassing veel meer inspanningen van de VS vragen dan alleen discussies over potentiële, lucratieve deals. "Dat punt zal alleen worden bereikt als een nieuwe dialoog leidt tot het sluiten van een reeks overeenkomsten", zegt Lough, onder andere op het gebied van wapenbeheersing, zoals die tegen het einde van de Koude Oorlog tot stand kwamen.