Rusland heeft een gouden kans in Oekraïne verpest waardoor zijn meest recente offensief is gestokt, zo vertelden experts aan Business Insider.

Een maand geleden begonnen naar schatting 30.000 Russische troepen de noordgrens van Oekraïne over te steken naar de regio Kharkiv en openden zo een nieuw front voor de verdediging van Oekraïne, die onder zware druk kwam te staan.

Oekraïne bevond zich in een bijzonder zwakke positie. Maar vier weken later zijn de Russische troepen tot stilstand gekomen en verklaarde John Kirby, de nationale veiligheidsadviseur van het Witte Huis, dat het offensief “zo goed als voorbij” was.

Terugkijkend is het opmerkelijk “hoe weinig Rusland tot nu toe eigenlijk heeft bereikt”, vertelde Patrick Bury, militair analist aan de Britse Universiteit van Bath, aan BI.

Bovendien heeft het offensief een averechtse uitwerking gehad, want het Westen heeft Oekraïne zelfs toegestaan om doelen op Russische bodem aan te vallen met hun wapens.

Een gevaarlijk moment

Een maand terug, zag het er niet goed uit voor Oekraïne.

Dat heeft een lange geschiedenis. Door het maandenlange Republikeinse uitstel voor een nieuw pakket aan Amerikaanse militaire hulp hadden de Oekraïense troepen een nijpend tekort aan munitie en uitrusting.

Maanden van een impasse waarin Oekraïense parlementariërs steggelden over de voorwaarden van de dienstplicht zorgde voor een tekort aan nieuwe soldaten op het slagveld.

Ondertussen zorgde president Vladimir Poetin in Rusland voor aanpassingen bij de militaire leiding, door een technocraat te promoveren tot minister van Defensie, een teken dat Poetin zich opmaakt voor een langdurige oorlog, zoals Jake Epstein van Business Insider schreef.

Rusland richtte zich onder meer op Chasiv Yar, een strategische stad in de oostelijke Donbas-regio, op zoek naar een bres in de uitgeputte frontlinie van Oekraïne, dat nieuwe verdedigingswerken begon te bouwen waarbij soldaten kwetsbaar waren voor aanvallen.

Toen de Russen op 10 mei de grens overstaken naar de regio Kharkiv, was de verdediging zo slecht dat een soldaat tegen de BBC zei dat ze “gewoon naar binnen liepen”. Oekraïense soldaten ontdekten ook dat hun communicatie via Starlink verstoord werd, meldde The Washington Post.

Dertig kilometer verderop lag de op één na grootste stad van Oekraïne: Kharkiv. Een aantal dorpen viel al snel en Russische troepen beweerden dat ze de strategische stad Vovchansk hadden bereikt, die aan een belangrijke snelweg ligt. Echter, veel verder zouden ze niet komen.

Verder zou Rusland niet komen

Poetin had waarschijnlijk nooit de middelen om de stad Kharkiv in te nemen, vertelde geopolitiek strateeg Ann Marie Dailey aan BI, en Poetin zelf beweerde al snel dat hij geen plannen had om dat te doen.

Het doel van het offensief, zei Poetin, was het creëren van een bufferzone op Oekraïens grondgebied om de grensregio Belgorod te beschermen tegen Oekraïense aanvallen.

Maar het is waarschijnlijker dat Poetin andere doelen voor ogen had - en in sommige daarvan is hij misschien geslaagd, vertelde Bury aan BI. Volgens hem heeft Poetin mogelijk paniek willen zaaien op een nieuw front in de buurt van Kharkiv, wat de Oekraïners aan het wankelen zou kunnen brengen.

Bury voegde eraan toe dat Poetins aanpak er een geweest kan zijn van 'proberen en zien of het werkt'. Als er tekenen zouden zijn dat Oekraïne aan het wankelen was gebracht, als er succes zou zijn, dan zou Rusland een tandje bij kunnen zetten, zo beschreef Bury de mogelijke gedachtengang van Poetin.

Daarnaast wilde de Russische president waarschijnlijk ook proberen om Oekraïense troepen van elders weg te trekken.

Oekraïne moest hoognodige eenheden uit Chasiv Yar verplaatsen om de aanval af te slaan, vertelde Rob Lee, Senior Fellow bij het Foreign Policy Research Institute, aan de podcast Chain Reaction kort nadat het offensief was begonnen.

“Ze moesten hun beste elite-eenheden inzetten om gaten te dichten”, zei hij.

Tegelijk leek het erop dat de Russische troepen slecht beschermd en al snel overbelast waren, meldde The Telegraph.

Nick Reynolds, onderzoeker landoorlogsvoering aan het Royal United Services Institute, vertelde aan BI dat als Rusland had gewacht tot het in staat was om beter getrainde eenheden naar voren te schuiven, zijn troepen misschien in staat waren geweest om op zijn minst te beginnen met het omsingelen van Kharkiv en het controleren van belangrijke snelwegen.

Maar in plaats daarvan begon Poetin overhaast aan een offensief, in een poging om Westerse hulp aan Oekraïne voor te zijn, zei het Institute for the Study of War. “Zodoende heeft Rusland een minder sterke strijdmacht ingezet”, aldus de Amerikaanse denktank.

Een strategische misstap

Halverwege mei leek er nieuwe Westerse hulp door te sijpelen naar Oekraïne - met een toevloed van Howitzer-granaten, die hielpen de munitietekorten te verlichten, meldde de Kyiv Post.

Op 25 mei zei de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy dat zijn troepen acht Russen doodden voor elke Oekraïner die in Kharkiv verloren ging - een cijfer dat volgens zowel Bury als Dailey aannemelijk was, gezien de voordelen van een defensieve actie en de manier waarop Rusland met eigen soldaten omgaat.

In feite heeft Poetin het tegenovergestelde bereikt van zijn doel om een bufferzone creëren voor de bescherming van Belgorod. De Russische stad is al lange tijd kwetsbaar voor aanvallen en zag een toename van drone- en raketaanvallen gedurende de lente, waarvan Rusland Oekraïne de schuld gaf.

Maar door Belgorod een klein beetje dekking te geven met het front bij Kharkiv in Oekraïne, heeft Poetin de mogelijkheden voor zijn tegenstander uitgebreid. Er ontstond volgens Bury een probleem van strategische aard voor Oekraïne, dat het Westen deed realiseren hoe gevaarlijk de situatie was.

Door het alarmerende nieuws over het Kharkiv-offensief van de Russen, gooide president Joe Biden in stilte het roer om, meldde Politico op 30 mei.

Om Oekraïne in staat te stellen de op één na grootste stad van het land te verdedigen, stond het Witte Huis Oekraïne toe om aanvallen uit te voeren op Russisch grondgebied, met wapens van Amerikaanse makelij.

Volgens Politico is dit alleen toegestaan om Kharkiv te beschermen, maar dat neemt volgens Dailey niet weg dat de VS hiermee een van zijn belangrijkste grenzen tot nu toe hebben verlegd. Hoewel Reynolds gelooft dat deze stap er toch al aan zat te komen. “Alle voorwaarden waren hiervoor gesteld,” zei hij.

Zoals het er nu voor staat, is het hoofddoel van het Russische Kharkiv-offensief mislukt, voegde Bury eraan toe. "Met het besluit van de VS ligt Belgorod nu onder vuur van betere artillerie."

De aanval is nog lang niet voorbij

Tegelijk is de situatie voor Oekraïne nog steeds precair. Hoewel Rusland niet rekent op een doorbraak, heeft het nog steeds initiatief, en dat zal volgens Bury nog wel even zo blijven. “Zeker met Ruslands neiging tot het bittere eind door te gaan.”

Ondertussen zal Oekraïne waarschijnlijk nog wel een tijdje kwetsbaar blijven, aangezien verdere militaire hulp langzaam arriveert.

“Ik denk dat Rusland later deze zomer een breder offensief zal openen,” vertelde Dailey aan BI. “En dus is het heel goed mogelijk dat dit een verkennende aanval was - voorbereidende operaties voor een groter offensief later in het jaar.”

Op zondag vielen Russische troepen grenssteden aan in de noordelijke regio Sumy in Oekraïne, ongeveer 160 kilometer ten westen van Kharkiv, meldde de Kyiv Post, een teken dat er meer aanvallen op komst zijn.

“Het offensief in Kharkiv was weliswaar niet waar de Russen op hoopten, maar uiteindelijk diende het in veel opzichten zijn doel,” zei Reynolds. “Het heeft de druk op de Oekraïners opgevoerd.”Hij voegde eraan toe: “De Oekraïense situatie is zeer zorgwekkend.”

LEES OOK: Westerse landen gaan bevroren Russische tegoeden inzetten als onderpand voor leningen aan Oekraïne