- Rusland schaadt zijn eigen economie op termijn door de banden met China steeds meer aan te halen, volgens een Amerikaanse denktank.
- China zou er handig in slagen om de relatie met Rusland zo veel mogelijk in zijn eigen voordeel te benutten.
- Volgens de Council on Foreign Relations zou Rusland in strategisch opzicht eigenlijk baat hebben bij een betere relatie met de VS, maar dat zal president Vladimir Poetin nooit willen erkennen.
- Lees ook: Deze 5 dingen kan het Westen doen om de kwakkelende economie van Rusland een extra dreun te geven, volgens Amerikaanse denktank
Rusland heeft de banden met China flink aangehaald sinds de start van de oorlog in Oekraïne in februari 2022. Dit is echter strategisch gezien nadelig geweest voor de Russische economie, zozeer zelfs dat Rusland eigenlijk de Verenigde Staten nodig heeft als tegenwicht voor de relaties met China.
Dat stelt de Amerikaanse denktank Council on Foreign Relations (CFR) in een nieuwe analyse. “Geïsoleerd van het Westen is Moskou steeds dieper in de omarming van Beijing geraakt. Hoewel het Kremlin prat gaat op zijn nauwe strategische afstemming en vriendschap met China, is de realiteit niet zo rooskleurig”, schrijft Thomas Graham van de in New York gevestigde denktank in een opiniestuk voor Foreign Affairs.
Rusland en China kondigden begin 2022 een strategisch partnerschap “zonder grenzen” aan, net voordat Rusland zijn “speciale militaire operatie” in Oekraïne begon. Die samenwerking heeft geleid tot een sterke toename van de onderlinge handel tussen de twee landen, die in 2022 een recordhoogte van 190 miljard dollar bereikte, volgens gegevens van de Chinese douane.
Maar Rusland-specialist Graham stelt dat China veel meer voordeel heeft gehad bij het aanhalen van de economische en politieke banden dan Rusland. Dat komt deels doordat Rusland door de westerse economische sancties als het ware in de armen van China is gedreven.
China handelt op gunstige voorwaarden met Rusland, maar investeert weinig
Opvallend is bijvoorbeeld dat de onderlinge handel tussen Rusland en China is toegenomen, maar dat China heeft verzuimd om grote investeringen in Rusland te doen, aldus Graham.
Beijing lijkt prioriteit te geven aan zijn eigen economische belangen, bijvoorbeeld door de relatie met Rusland te gebruiken om handelsafspraken te maken die "buitensporig" gunstig zijn voor zichzelf, aldus Graham.
De strategisch analist schrijft dat China ook heeft gewerkt aan het uitbreiden van zijn banden elders in Azië, wat eigenlijk ten koste gaat van Rusland.
China is economisch en militair sterker dan Rusland. Volgens het IMF bedraagt de omvang van de Russische economie dit jaar naar schatting 1.860 miljard dollar, tegen een nationaal inkomen van 17.700 miljard dollar voor China. Anders gezegd: de Chinese economie is ruim negen keer zo groot als die van Rusland.
China heeft ook het grootste leger ter wereld, met ongeveer 3 miljoen militairen in actieve dienst, volgens een schatting van de Amerikaanse Defense Intelligence Agency.
Rusland kan lastig ontkomen aan dominantie van China
Moskou heeft intussen wel gewerkt aan het uitbreiden van zijn relaties met andere landen dan China. Zo is India een andere belangrijke handelspartner. Rusland verkoopt door de westerse sancties veel van zijn olie die per schip wordt vervoerd aan zowel India als China. Toch zijn de handelsbanden met India verhoudingsgewijs relatief beperkt.
De Russische economie lijkt daardoor zo afhankelijk van China, dat het land strategisch gezien eigenlijk baat zou hebben bij tegenwicht vanuit de Verenigde Staten, aldus Graham. "Als Rusland strategische ondergeschiktheid aan China wil vermijden, kan het niet vertrouwen op alternatieve, multilaterale groeperingen. Die maken weinig kans om door het Westen gedomineerde mondiale instellingen te evenaren. Rusland kan ook niet rekenen op sterk transactioneel gerichte bilaterale relaties met landen die zwakker zijn dan Rusland. De enige echte optie is dus het Westen."
Het is echter zeer onwaarschijnlijk dat de Russische president Vladimir Poetin deze analyse zal delen. De Russische president staat erom bekend dat hij elk teken van economische zwakte in zijn land ontkent of op een andere manier bagatelliseert.
Op het Russische Eastern Economic Forum beweerde Poetin onlangs dat Rusland niet te kampen had met "absoluut onoverkomelijke" problemen, ondanks het feit dat de inflatie tot ver boven het streefcijfer van de centrale bank is gestegen.
"Poetin zal deze realiteit nooit erkennen. Zijn anti-Amerikanisme zit te diep geworteld en hij heeft zijn lot te nauw verbonden met de Chinese president Xi Jingping om een opening te zoeken met de Verenigde Staten, zelfs als dat strategisch gunstig is", concludeert Graham.
Westerse economen zijn vrij somber over de perspectieven voor de economie van Rusland, die in een negatieve spiraal terecht is gekomen door de westerse sancties en de kostbare oorlog in Oekraïne. Het land wordt steeds meer overgeleverd aan de genade van China, waarbij sommige experts waarschuwen dat Rusland uiteindelijk een "vazalstaat" van China zou kunnen worden.