- De Russische president Vladimir Poetin is op bezoek in China om steun te zoeken vanwege de westerse sancties tegen Rusland.
- De Russische economie is momenteel vrijwel volledig afhankelijk van oorlogsactiviteiten en de handel met Beijing.
- Poetin wil de relatie met de communistische grootmacht herijken, maar zijn Chinese ambtgenoot Xi Jinping heeft daar geen haast bij.
- Lees ook: De NAVO staat tegenover een gehard Rusland dat mogelijk opnieuw op oorlogspad gaat, als Oekraïne de oorlog verliest – daarvoor waarschuwt een oorlogsanalist
ANALYSE – De Russische president Vladimir Poetin is twee dagen op bezoek in China en heeft een grote delegatie bij zich. Het is zijn eerste officiële buitenlandse trip sinds hij werd herkozen voor een vijfde termijn en enkele dagen nadat hij een econoom benoemde tot nieuwe minister van Defensie en daarmee duidelijk maakte dat de oorlogseconomie een blijvertje is.
Poetin vraagt zijn Chinese ambtgenoot Xi Jinping niet alleen om economische steun, in de vorm van handel, maar ook wil hij een strategische relatie smeden.
“De twee staten zijn geen bondgenoten omdat ze een specifieke cultuur of ideologie delen, maar meer vanwege het aloude gezegde ‘de vijand van mijn vijand is mijn vriend'”, schrijft analist Chels Michta van het Center for European Policy Analysis (CEPA) in een analyse.
“Hun samenwerking is vooral praktisch en gebaseerd op keiharde machtsprincipes in plaats van op ideologische pretenties”, stelt Michta.
Het is 'realpolitik' — "beide partijen zijn ervan overtuigd dat ze meer te winnen hebben als ze samen blijven werken dan dat ze riskeren te verliezen", schrijft ze.
Poetin wil iets terug voor de greep van China op de Russische economie
De Russische economie is ondanks de westerse sancties goed overeind gebleven in de ruim twee jaar dat de oorlog nu duurt, deels vanwege overheidssubsidies en de wapenproductie.
Een econoom zegt zelfs dat de Russische economie zo afhankelijk is van de oorlog, dat Rusland zich niet kan veroorloven het conflict te winnen of te verliezen.
Maar Rusland is ook een stuk afhankelijker geworden van China sinds het de oorlog in Oekraïne begon. De bilaterale handel bereikte vorig jaar een recordniveau van omgerekend 220 miljard euro — een stijging van 26 procent ten opzichte van 2022.
"Zonder de economische steun van China zou Rusland niet in staat zijn geweest de scherpe sancties te doorstaan die het Westen oplegde na de invasie van Oekraïne", schrijft Michta.
Toch is de gestegen handel meer in het belang van China dan van Rusland, omdat Moskou er in een steeds afhankelijkere positie door is gekomen. Zo exporteert Rusland nu bijvoorbeeld ruwe materialen naar China, terwijl China compleet afgewerkte producten terugstuurt. Volgens Michta vooral auto's – en dat gaat ten koste van de Russische auto-industrie, waar Moskou zo trots op is.
Een belangrijk onderdeel van de agenda van Poetin in Beijing zal het aanleggen van een nieuwe gaspijpleiding van Siberië naar China zijn, aangezien Rusland de voorheen grootste afzetmarkt Europa is kwijtgeraakt vanwege alle sancties.
"Door China grotere hoeveelheden goedkoop gas te verkopen, kan Rusland Beijing mogelijk verleiden tot een hechtere geopolitieke samenwerking", schrijven analisten van het Center on Global Energy Policy van Columbia University in een rapport.
"China ervan overtuigen zo'n groot project aan te gaan tijdens de oorlog zou een geopolitieke coup van formaat zijn voor Moskou, omdat het daarmee het Westen en het mondiale Zuiden zou laten zien ondanks de oorlog de relatie met China op het gebied van energie te verdiepen", luidt het rapport.
Maar China heeft de komende tien jaar nog helemaal geen extra gas nodig, dus Beijing heeft geen haast.
China zegt vrede te willen, maar heeft meer te winnen bij een voortdurende oorlog
Beijing heeft opgeroepen tot vrede in Oekraïne en heeft een volgens sommige analisten een vaag voorstel gedaan om de oorlog voor het einde van het jaar te beëindigen.
Maar volgens Michta heeft China meer te winnen bij een voortdurende oorlog.
"De aanhoudende steun van de Verenigde Staten voor Oekraïne - zodat Rusland niet kan winnen op korte termijn - is in het belang van Beijing", schrijft CEPA-analist Michta.
"Het einde van de Amerikaanse hulp zou tegen China werken, omdat een implosie van Oekraïne de toenemende Russische afhankelijkheid van Beijing stopzet of op z'n minst vertraagt", stelt ze.
China lijkt volgens Mischta, die ook militaire inlichtingenofficier is in het Amerikaanse leger, te hebben besloten dat steun aan Rusland alle mogelijke wraakmaatregelen van het Westen waard is.
Dat komt omdat een steeds afhankelijker Rusland Beijing mogelijk kan helpen aan cruciale militaire technologie die is ontwikkeld na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Daarmee zou China enorme stappen kunnen zetten op militair gebied.
Moskou en Beijing willen een einde maken aan de westerse dominantie
Ondanks hun pogingen elkaar de loef af te steken, vormen de steeds nauwere betrekkingen tussen Rusland en China een probleem voor het Westen.
"Het gemeenschappelijke belang van de twee grote autocratische machten in de wereld heeft gezorgd voor de meest hechte samenwerking in tientallen jaren", schrijft Michta. "China en Rusland smeden een partnerschap dat steeds meer doet denken aan een echte alliantie van twee supermachten."
Beijing lijkt daarbij grotere doelen te hebben dan Rusland, dat vooral geïnteresseerd is in een machtsverschuiving in Europa.
"Beijing is bezig met een veel ambitieuzer project dat is bedoeld om de basis van de wereldorde te veranderen en het tijdperk van westerse dominantie te beëindigen", schrijft ze.