- De oorlog die Rusland voert in Oekraïne, heeft een enorme brain drain veroorzaakt.
- Naar schatting heeft 80 procent van de mensen die Rusland hebben verlaten sinds de start van de oorlog, een universitaire opleiding.
- De Russische economie lijdt daar ernstig onder en zal volgens sommige schattingen in 2026 kleiner zijn dan die van Indonesië.
- Lees ook: Steeds meer Russen bezuinigen op basale boodschappen zoals voedsel en tandpasta vanwege de stijgende prijzen
De oorlog die Rusland voert in Oekraïne, heeft een enorme brain drain veroorzaakt. De impact die het vertrek van hoogopgeleide Russen heeft op de economie wordt steeds duidelijker.
Sinds president Vladimir Poetin in februari 2022 de opdracht gaf om Oekraïne binnen te vallen, is de emigratie vanuit Rusland geëxplodeerd. Volgens sommige schattingen hebben een miljoen mensen het land verlaten. Het beleidsplatform Re: schatte het aantal onlangs op tussen de 817.000 en 922.000.
Dat heeft geleid tot grote tekorten op de arbeidsmarkt: in juli kon 42 procent van de industriële bedrijven in Rusland niet genoeg personeel vinden, terwijl dat in april nog 35 procent was.
De groep Russen die het land verlaat, bestaat ook nog eens uit de beste en slimste mensen. Door de westerse sancties vertrekt een deel van hen om economische redenen, terwijl anderen de dienstplicht proberen te ontlopen, omdat ze niet in Oekraïne willen vechten. Daarmee gaat het vooral om jongere Russen.
De Russische beroepsbevolking bestaat nu voor minder dan 30 procent uit werknemers van onder de 35 jaar, het laagste aandeel in de twintig jaar dat hiervoor cijfers worden bijgehouden. Volgens een rapport van The French Institute of International Relations is 86 procent van de mensen die Rusland ontvluchten, onder de 45 jaar oud en is 80 procent universitair opgeleid.
Een medewerker van het Kremlin zei eind vorig jaar dat in 2022 minstens 100.000 IT-professionals het land hebben verlaten.
Daarnaast zijn de Russen die vertrekken, gemiddeld genomen relatief rijk: zo'n 11,5 procent van de spaartegoeden die eind 2021 bij Russische banken stond, is vorig jaar overgemaakt naar het buitenland. In totaal gaat dat om omgerekend bijna 40 miljard euro.
Vertrek hoogopgeleid professionals domper voor economie Rusland
Het vertrek van al die goed opgeleide professionals is slecht nieuws voor de Russische economie. Er verdwijnen zo ook economische kansen die de Russische levensstandaard kunnen verhogen, schreef de Amerikaanse denktank The Atlantic Council onlangs in een rapport.
Het wordt lastig voor Rusland om met immigratie tekorten op de arbeidsmarkt aan te vullen. In combinatie met dalende geboortecijfers is de verwachting dat de Russische economie de komende jaren gaat krimpen.
The Atlantic Council verwacht dat de economie van Rusland in 2026 kleiner zal zijn dan die van Indonesië, op basis van metingen die uitgaan van koopkrachtpariteit. Dat is bijna twee jaar eerder dan het geval zou zijn geweest als Poetin geen oorlog was begonnen tegen Oekraïne.
Dat komt deels door westerse sancties die de toegang van Rusland tot geavanceerde technologie beperken. Bij de vergelijking met Indonesië geeft een andere factor echter de doorslag. "De terugval van Rusland en de groei van Indonesië worden beide door demografische factoren gedreven", schrijft The Atlantic Council. "Rusland heeft te maken met een massale brain drain, terwijl de beroepsbevolking van Indonesië groeit".
"Vooral de goed opgeleide professionele beroepsbevolking van Indonesië groeit, terwijl die van Rusland krimpt", aldus de denktank. "Dat contrast maakt de aankomende wisseling van grootste economieën ter wereld opmerkelijk. Het wereldwijde economische zwaartepunt is aan het verschuiven"
Nu Indonesië zijn beroepsbevolking en het aantal hoogopgeleide werknemers ziet toenemen, gaan ook de consumentenbestedingen flink omhoog.
China houdt die ontwikkeling nauwlettend in de gaten en zal volgens The Atlantic Council de handelsrelatie met Indonesië verder willen verdiepen. Dat is strategisch niet gunstig voor Rusland, want Moskou is sinds het begin van de oorlog steeds meer afhankelijk geworden van de handel met China.
"Rusland is op dit moment een belangrijke exportmarkt voor Chinese producenten, omdat het land snel de gaten wilde opvullen die westerse bedrijven hebben achtergelaten. De groeiverwachtingen op langere termijn zijn echter op z'n best stabiel [voor Rusland, red.] en het is waarschijnlijker dat sprake zal zijn van krimp", aldus het rapport.