• Het reproductiegetal van het coronavirus is gestegen naar 2,17, het hoogste niveau sinds 24 februari 2020.
  • Met 51.957 besmettingen in de afgelopen week is Nederland – een verzesvoudiging ten opzichte van vorige week – weer op het hoge niveau van begin mei beland.
  • Momenteel liggen in de Nederlandse ziekenhuizen 204 coronapatiënten, maar ziekenhuisbestuurder Ernst Kuipers denkt dat dit kan stijgen naar 800.

Het reproductiegetal van het coronavirus is gestegen naar 2,17. Dat is het hoogste niveau sinds 24 februari 2020, toen het virus al wel in Nederland was aangekomen maar nog niet was vastgesteld. Het cijfer, dat aangeeft hoe snel het virus zich verspreidt, stond afgelopen vrijdag nog op 1,37.

Het gaat om het cijfer van alle varianten bij elkaar, stelt hoofd Aura Timen van het Centrum Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in een presentatie voor de Tweede Kamer. Het reproductiegetal van de Delta-variant (voorheen de Indiase variant) is 2,52.

Een reproductiegetal van 2,17 betekent dat een groep van honderd besmette personen gemiddeld 217 anderen aansteekt, die het virus op hun beurt overdragen aan 471 anderen en zij besmetten vervolgens 1022 mensen. Het aantal besmettingen loopt dan sneller en sneller op.

Delta-variant meest voorkomende mutatie

Het getal gaat over de situatie twee weken geleden, eind juni, omdat recentere cijfers nog niet betrouwbaar genoeg zijn. Eind juni haalde de Delta-variant de Alfa-variant (de Britse variant) in als de meest voorkomende mutatie. Inmiddels gaat het bij twee op de drie gevallen in Nederland om de Delta-variant, aldus Timen.

Het aantal positieve tests is afgelopen week met 576 procent gestegen ten opzichte van de week ervoor. Het aantal uitgevoerde testen steeg in dezelfde periode met 59 procent. Ongeveer 15 procent van alle testen brengt een besmetting aan het licht, tegen ongeveer 3 procent een week geleden.

In alle regio's is sprake van een toename, maar vooral in Amsterdam-Amstelland, Groningen en Utrecht. Het zijn vooral 18- tot 29-jarigen die positief testen, maar ook in de andere leeftijdsgroepen stijgt het aantal nieuwe gevallen.

Meer dan 50.000 besmettingen in een week

Met 51.957 besmettingen in de afgelopen week is Nederland weer op het hoge niveau van begin mei beland. Het is maar liefst een verzesvoudiging ten opzichte van vorige week. Met zo'n vaart gingen de RIVM-cijfers in de hele coronacrisis nog niet omhoog.

Vorige week noteerde het RIVM al een verdubbeling tot 8.541 gevallen. Het bleek een voorbode van een nog veel snellere groei in het aantal besmettingen in de laatste zeven dagen.

Veel mensen die afgelopen week positief zijn getest op het coronavirus, hebben het virus opgelopen in een café of discotheek. De horeca is de belangrijkste "setting van besmetting" geworden.

Bij de mensen van wie bekend is waar ze het virus opliepen, was dat in 37 procent van de gevallen in de horeca. De thuissituatie volgt met 28 procent. Bezoek thuis is goed voor 16 procent van de herleide gevallen, feestjes voor 15 procent en de werksituatie voor 7 procent.

De huidige besmettingsgolf begon na de versoepelingen die het kabinet op 26 juni doorvoerde. Vooral jongeren zochten voor het eerst in maanden weer massaal het nachtleven op.

Honderdduizenden mensen gingen op stap na een sneltest, die toegang bood tot nachtclubs of festivals waar afstand houden niet meer hoefde. Van die testen is bekend dat ze minder betrouwbaar zijn dan de PCR-testen die de GGD standaard gebruikt.

Ook nam het kabinet een risico door een negatief testresultaat een geldigheid van 40 uur te geven, in plaats van de 24 uur die het Outbreak Management Team (OMT) had aangeraden. Ook werd er gesjoemeld met toegangsbewijzen.

Kuipers houdt rekening met 800 opnames door corona

Hoeveel mensen die nu het coronavirus oplopen uiteindelijk in het ziekenhuis zullen belanden valt nog niet precies te zeggen, maar ziekenhuisbestuurder Ernst Kuipers houdt de komende tijd rekening met een toename tot zo'n achthonderd coronapatiënten. "Het is op zo'n omslagpunt als waar we nu zitten altijd koffiedik kijken", zegt hij er wel bij.

De voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) baseert zijn inschatting op het aantal besmettingen, de leeftijd van de mensen die nu besmet raken en de ervaringen in het buitenland.

Vooral de situatie in Engeland heeft een voorspellende waarde, zegt Kuipers. Daar greep de extra besmettelijke Delta-variant van het virus al eerder om zich heen, gevolgd door een toename van het aantal opnames. Een herhaling van eerdere pieken, toen de maximale capaciteit van de intensivecareafdelingen bijna werd overschreden, is vooralsnog niet aan de orde.

Het virus treft nu vooral jongeren en die belanden niet zo vaak in het ziekenhuis met Covid-19. "Maar iedere toename zit de reguliere zorg en de inhaalzorg in de weg", zegt Kuipers, die ook bestuursvoorzitter is van het Erasmus MC in Rotterdam.

Het RIVM) verwacht dat de intensive cares het de komende tijd aanzienlijk drukker krijgen. Daar liggen nu 75 coronapatiënten. Dat aantal stijgt waarschijnlijk tot minstens 150 en mogelijk tot ongeveer 600.

Het aantal kan beperkt blijven als jongeren voorlopig even geen contact hebben met ouderen en met kwetsbare mensen, zegt Aura Timen, hoofd van het Centrum Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding van het instituut.

Ziekenhuizen blijven patiënten spreiden

Momenteel liggen in de Nederlandse ziekenhuizen 204 coronapatiënten in totaal. Hoewel dus meer drukte wordt voorzien, vindt hij het belangrijk dat ziekenhuismedewerkers de gelegenheid krijgen om rust te nemen en op vakantie te gaan. Om de druk zo goed mogelijk te verdelen, blijven ziekenhuizen ook de komende tijd patiënten spreiden.

De explosieve toename van het aantal coronabesmettingen was ook voor de voorzitter van de acute zorgsector wel verrassend. Hij noemt het belangrijk dat mensen zich aan basismaatregelen houden, zoals thuisblijven en je laten testen bij klachten. "We hebben gezien hoe snel het kan gaan. Dit is voor veel mensen een herinnering: het virus is niet weg. Daar moeten we samen met gezond verstand naar handelen."

"Dansen met Janssen", het principe dat mensen direct na een prik van het Janssen-vaccin weer op stap gingen, was achteraf niet verstandig, want het vaccin heeft tijd nodig om het immuunsysteem aan het werk te zetten. "Als iemand besmet een dansvloer opgaat, steekt hij zo tientallen mensen aan. Dan gaat het heel snel", aldus Kuipers.

Inmiddels zijn de nachtclubs weer gesloten en moet de horeca om middernacht dicht. Of dat genoeg is "moeten we zien", zegt de LNAZ-voorzitter. Hij wijst erop dat van de volwassen bevolking nog maar iets minder dan de helft volledig is gevaccineerd en dus veel mensen vatbaar blijven voor het virus, ook onder mensen uit hogere leeftijdsgroepen. "We zijn er nog niet."

Lees meer over het coronavirus: