Rechts kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB: dit willen partijen

Door de monsterzege van de PVV bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer ligt het initiatief bij het vormen van een nieuwe regering bij Geert Wilders. Zelf wil Wilders graag een kabinet vormen van PVV, VVD, NSC en BBB.

Partijleider Caroline van der Plas van BBB wil sowieso met Wilders gaan praten, Pieter Omtzigt van NSC houdt de deur ook open en de VVD heeft in ieder geval op de verkiezingsavond niet hard nee gezegd.

Op thema’s als migratie zullen de vier partijen elkaar redelijk goed kunnen vinden, maar er zijn ook onderlinge verschillen.

Business Insider legt de standpunten van de partijen die een ‘knetterrechtse’ coalitie kunnen vormen op 8 belangrijke thema’s naast elkaar.

---

Immigratie: van asielstop tot netto migratiesaldo van 50.000 per jaar

PVV: asielstop

De PVV wil een asielstop en een algeheel restrictief immigratiebeleid. Daar hoort onder meer een opt out bij de EU-regelgeving voor asiel en migratie bij en het opzeggen van het VN-Vluchtelingenverdrag.

Verder moet er grensbewaking komen met pushbacks van asielzoekers die uit onze veilige buurlanden Nederland in willen komen.

Ook moet illegaal verblijf in Nederland strafbaar worden, met de mogelijkheid om illegalen vast te zetten en uit te zetten en een verbod op bed- bad- en broodregelingen voor illegalen. Er mag nooit een verplichting zijn voor gemeenten om asielzoekers op te vangen.

"We willen minder islam in Nederland en dat bereiken door middel van minder niet-westerse immigratie en de introductie van een algehele asielstop", schrijft de PVV in het verkiezingsprogramma.

Voor arbeidsmigranten uit EU-landen moet er een tewerkstellingsvergunning komen en het aantal buitenlandse studenten dient fors te worden beperkt.

VVD: tweestatusstelsel voor asielzoekers

De VVD wil maatregelen die gericht zijn op het terugkrijgen van "grip op migratie, het verlagen van de instroom en zorgen dat we beschermen wie bescherming nodig heeft", zo staat er in het verkiezingsprogramma.

Nederland moet natuurlijk bereid zijn om mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en geweld, veiligheid te bieden, maar de VVD vindt dat niet iedereen hier kan worden opgevangen. De partij pleit onder meer voor versterking van de Europese buitengrens, opvang in de regio en het minder aantrekkelijk maken van Nederland als "eindbestemming voor mensen van buiten onze regio."

Verder wil de VVD kritischer kijken naar welke arbeidsmigranten (van buiten de EU) onze samenleving wel kan gebruiken en welke niet. "Voor sommige sectoren kan arbeidsmigratie nuttig blijven, terwijl we het bij andere sectoren moeten beperken."

Voor het asielbeleid wil de VVD een zogenaamd tweestatusstelsel met alle beperkingen die binnen EU-richtlijnen mogelijk zijn. "Dit stelsel biedt de mogelijkheid om bescherming te bieden aan wie het echt nodig heeft. (....). We schaffen de asielvergunningen voor onbepaalde tijd af, hiermee worden asielvergunningen tijdelijk."

Ook wil de VVD in Europees verband bij een volgende herziening van het Europees Verdrag net als Denemarken een opt-out voor afspraken op het gebied van asiel en migratie, als er onvoldoende resultaat wordt geboekt binnen de Europese kaders.

Voor buitenlandse studenten wil de VVD universiteiten de mogelijkheid geven een numerus fixus op te opleggen.

NSC: netto migratiesaldo 50.000 per jaar

De partij van Pieter Omtzigt pleit voor een actief en selectief migratiebeleid, dat rekening houdt met de draagkracht van de Nederlandse samenleving. Daar hoort wat betreft de NSC een netto migratiesaldo van maximaal 50.000 per jaar bij. "Dit aantal omvat dus zowel arbeids-, studie-, asiel- als gezinsmigratie. Hiermee zal de totale omvang van de bevolking rond 2050 onder de 20 miljoen blijven", schrijft NSC in het partijprogramma.

NSC stelt strikte eisen aan de arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden, huisvesting (basisregistratie)
van arbeidsmigranten en wil een 'ingroeistelsel' voor de toegang tot sociale zekerheid.

Arbeidsmigranten van buiten de EU wil NSC "selectief toelaten" op basis van wat de Nederlandse
arbeidsmarkt nodig heeft. "Hiervoor kan een puntensysteem naar het Canadees model worden ingesteld."

De instroom van expats voor bedrijven wordt zo veel mogelijk beperkt tot specialisten met kennis en expertise die onvoldoende in Nederland aanwezig zijn. NSC wil ook de fiscale voordelen voor expats en andere werknemers die vanuit een ander land in Nederland komen werken (de regeling extraterritoriale kosten en de regeling die 30% van het loon onbelast laat) verminderen.

De instroom van buitenlandse studenten wordt gerelateerd aan de beschikbare capaciteit aan woonruimte
en opleidingsplaatsen in studentensteden.

Voor asiel wil NSC het tweestatusstelsel opnieuw invoeren, ofwel onderscheid maken tussen persoonlijk vervolgden en mensen die tijdelijk humanitaire bescherming zoeken vanwege grootschalig geweld.

BBB: asielquotum van 15.000 per jaar

Asielzoekers die geen enkel recht hebben op verblijf in Nederland moeten zo snel mogelijk terug naar
het land van herkomst, vindt de BBB.

Voor iedereen die wel recht heeft op verblijf in Nederland moet er een eerlijke spreiding komen "In heel
Nederland gaan we per inwonersaantal evenveel mensen opvangen. Nu zien we dat de Noordelijke
provincies veel meer opnemen dan randstedelijke provincies." Nieuwkomers krijgen wat de BBB betreft geen voorrang meer op woningen.

BBB wil een asielquotum van 15.000 asielzoekers per jaar. "Alle asielzoekers die hoger dan dit quotum in ons land willen komen, kopen we af bij de Europese Unie onder de nieuwe migratiedeal. Dit quotum kan door de Tweede Kamer naar boven of beneden worden bijgesteld."

Verder vindt de BBB een sterke buitengrens van de Europese Unie noodzakelijk. "Om deze reden geven we Frontex (Europees agentschap dat de buitengrenzen bewaakt) meer bevoegdheden en vertienvoudigen we in manschappen."

BBB wil bij heronderhandeling van Europese verdragen een opt-out op het gebied van migratie en natuurbeleid voor Nederland.

---

Islam en vrijheid van godsdienst: van verbod op koran en moskee tot godsdienstvrijheid als basisrecht

PVV: geen islamitische scholen, verbod op koran en moskeeën

Ook al stelt de PVV zijn standpunten over de islam tijdelijk in de ijskast te willen zetten, toch is de PVV er in zijn programma glashelder over: Nederland is "geen islamitisch land", dus de partij wil "geen islamitische scholen, korans en moskeeën."

Dit gaat echter in tegen de vrijheid van godsdienst. Ook wil de partij een verbod op het dragen van “islamitische hoofddoekjes” in overheidsgebouwen, zoals in de Tweede Kamer. Concreet zou dit onder meer betekenen dat bijvoorbeeld de nummer 2 van GroenLinks-PvdA, Esmah Lahlah, niet meer naar binnen zou mogen.

Er moet “minder islam” in Nederland komen, vindt de PVV, door onder meer een algehele asielstop. Hiermee zou de partij ingaan tegen Europese migratieregels. Over het behoud van godsdienstvrijheid schrijft de PVV niets, mogelijk omdat de partij er in zijn eigen standpunten aan tornt. 

VVD: buitenlandse financiering van religieuze organisaties aanpakken

De VVD noemt Nederland in zijn programma een land waar we “vrijheid” kennen van onder andere “religie”. Ook spreekt de partij zich uit tegen religieuze discriminatie. Wel wil de partij buitenlandse financiering van religieuze organisaties “aanpakken”.

Zo moet er, wat de liberalen betreft, een wet komen om onder meer moskeeën “te verplichten transparant te zijn over hun giften”. Giften mogen gestopt worden “als er ondermijnend gedrag mee gefinancierd wordt”. Ook denkt de VVD aan een verbod op het meer dan 50 procent financieren van religieuze scholen en instellingen in Nederland door niet-vrije regimes. 

NSC: recht van godsdienstvrijheid is basiswaarde van democratische rechtsstaat

Over de islam schrijft NSC amper iets. De partij van Omtzigt hamert in zijn programma vooral op de grondwet. Zo schrijft NSC: “Het recht op godsdienstvrijheid en levensovertuiging, van vereniging en van meningsuiting is grondwettelijk verankerd.”

De partij noemt het verbod op discriminatie, onder meer op het gebied van godsdienst, “een basiswaarde van de democratische rechtstaat”.

Internationaal gezien, wil de partij “het mandaat van de Europese speciaal gezant voor godsdienstvrijheid permanent” maken. Dit is een wens van onder meer christendemocraten in Europa.

IS’ers moeten via een internationaal tribunaal berecht worden, vindt NSC. 

BBB: tegen discriminatie, ook op het gebied van religie

De BBB rept maar één keer over de islam in het verkiezingsprogramma. De partij waarschuwt voor “antisemitische sentimenten” die “aan extremistische randen van de Islamitische gemeenschap” zouden groeien.

De partij spreekt zich uit tegen discriminatie, ook op het gebied van religie. Wel verwacht de partij van “geüniformeerde diensten”(lees: de politie) “een neutrale opstelling”, zonder ruimte voor religieuze uitingen. Dit is overigens al langer beleid in Nederland. 

---

AOW en Pensioen: van AOW-leeftijd terug naar 65 tot terugdraaien nieuw pensioenstelsel

PVV: AOW-leeftijd terug naar 65 jaar

De PVV wil af van de de koppeling van de AOW-leeftijd aan de gemiddelde levensverwachting van Nederlanders. De AOW-leeftijd moet weer terug naar 65 jaar.

Ook de invoering van het nieuwe pensioenstelsel wordt teruggedraaid, als het aan de partij van Geert Wilders ligt. Voor het huidige pensioenstelsel, waarbij veel pensioenfondsen een toezegging doen over de hoogte van de pensioenuitkering, wordt een "reële rekenrekenrente" ingevoerd. Daarmee zou het makkelijker zijn om pensioenen mee te laten stijgen met de lonen en de inflatie (indexeren).

De PVV is tegen verplichte deelname van zzp'ers aan pensioenregelingen en pleit voor het "betaalbaar
vrijwillig verzekeren" van het pensioen van zelfstandige ondernemers.

NSC: deelnemers pensioenfondsen krijgen vetorecht bij overgang naar nieuw pensioenstelsel

Bestaanszekerheid is een belangrijk thema voor de partij van Pieter Omtzigt. Die heeft dan ook het nodige te melden over pensioenen en de AOW. Wat het staatspensioen betreft, vindt NSC dat de AOW de "basis onder het pensioenstelsel" moet blijven.

De AOW-leeftijd stijgt momenteel mee met de levensverwachting, maar NSC wil daar wel uitzonderingen op maken. "Voor mensen met zware beroepen moet het mogelijk blijven om eerder met pensioen te gaan."

Wat betreft de hervorming van het pensioenstelsel wil NSC nog flink sleutelen aan het nieuwe pensioensysteem.

Pensioenfondsen van werkgevers die kiezen voor een zogenoemde premieregeling, zonder toezegging over de hoogte van het uiteindelijke pensioen, gaan werken met persoonlijke pensioenpotjes. Voordat wordt besloten tot de overgang naar een nieuw pensioensysteem, moeten deelnemers van een pensioenfonds eerst groen licht geven via een instemmingsrecht, wat NSC betreft.

Tegelijk wil NSC dat "bestaande pensioenopbouw hierbij in principe gewoon in stand blijft, zodat een nieuwe premieregeling geleidelijk kan toegroeien naar een situatie waarin iedereen tot de pensioenleeftijd een persoonlijk pensioenvermogen heeft". In de uitkeringsfase moet bovendien een betere sturing op koopkrachtbehoud worden ingebouwd.

VVD: langer doorwerken na AOW-leeftijd moet eenvoudiger

De VVD wil meer ruimte om de AOW-uitkering eerder of later dan de standaarddatum te ontvangen. Zo zou het mogelijk moeten worden om de AOW later te laten ingaan, tegen een hogere uitkering. Ook langer doorwerken na de AOW-leeftijd moet eenvoudiger worden.

Het nieuwe pensioenstelsel vereist van pensioenfondsen dat deelnemers helder en begrijpelijk worden geïnformeerd, benadrukt de VVD.

Wat betreft het beleggingsbeleid van pensioenfondsen wil de VVD dat mogelijkheden om in bedrijven uit de defensiesector te beleggen, worden vergroot. Pensioenfondsen moeten zich vooral richten op het creëren van een "hoger pensioen" en "zich onthouden van politiek activisme".

BBB: terugdraaien nieuw pensioenstelsel

Ook BBB wil de nieuwe pensioenwet terugdraaien, zodat pensioenfondsen van werkgevers kunnen blijven werken met een toezegging over de uiteindelijke hoogte van de pensioenuitkering.

Wel wil de partij van Caroline van der Plas dat pensioengerechtigden en pensioendeelnemers meer invloed krijgen op het beleggingsbeleid van pensioenfondsen. "Wie niet het risico wil lopen op een lager pensioen, moet kunnen kiezen voor beleggingsdoelen die meer nadruk leggen op rendement dan bijvoorbeeld op duurzaamheid."

---

Minimumloon: dat moet omhoog

PVV: verhoging wettelijk minimum loon

De PVV pleit voor een verhoging van het wettelijk minimumloon, "waardoor werkenden, maar ook gepensioneerden en mensen met een uitkering er in koopkracht op vooruit gaan."

VVD: werkende armoede terugdringen

De VVD wil "werkende armoede" terugdringen met een hoger minimumloon.

NSC: minimumloon op basis van toereikend inkomen

NSC wil het wettelijk minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen herijken. "Dat doen we in de loop van 2024 bij de implementatie van de Europese richtlijn inzake toereikende minimumlonen. Het inkomen van huishoudens uit arbeid moet volgens deze richtlijn ten minste ‘toereikend’ zijn om in de basisbehoeften te kunnen voorzien."

NSC wil wel oog voor het feit dat "Nederland reeds in de Europese top 3 staat van EU-landen met het hoogste minimumloon en met de effecten op de werkgelegenheid."

BBB: minimumloon hoger en afstemmen op inflatie

Ook de BBB wil het minimumloon verhogen, "zodat in voldoende mate rekening wordt gehouden met de inflatie en de gestegen kosten van levensonderhoud."

Zorgverzekering: van terugdraaien marktwerking tot tandarts in basispakket

PVV: beperking marktwerking in de zorg

De PVV wil de marktwerking in de zorg deels beperken. Dat geldt onder meer voor de acute zorg.

Meevallers bij zorguitgaven moeten naar lagere zorgpremies gaan en de tandarts moet in de basisverzekering. Bij zorgverzekeraars moet er een verbod komen op winstuitkering.

Verder wil de partij van Geert Wilders Meer handen aan het bed. "Bijvoorbeeld door het aannemen van nieuw personeel, het aantrekkelijker maken voor de huidige zorgwerknemers om meer uren te werken en het aanpakken van de administratietijd en overhead."

Ook moeten er extra verpleeghuisplekken en ouderenwoningen komen en moeten er weer verzorgingshuizen komen bij de ouderenzorg.

Verder moet de overheid zich niet bemoeien met de levensstijl van burgers. "De overheid kan voorlichten, maar bepaalt niet of je rookt, drinkt en wat je eet. Geen suikertaks en geen vleestaks."

VVD: eigen risico niet in één keer betalen

Wat betreft de zorgkosten wil de VVD het eigen risico van de zorgverzekering behapbaar maken "door mensen niet in één keer hun eigen risico te laten betalen, maar kiezen voor een betaling per behandeling tot het maximum van het verplicht eigen risico."

Verder moet het eigen risico niet jaarlijks worden geïndexeerd, maar voor langere tijd worden vastgezet.

Ook wil de VVD dat zorgverleners meer beloond worden op basis van het behaalde resultaat, en minder op de hoeveelheid behandelingen.

NSC: tandarts in basispakket

Een jaarlijkse controle door de tandarts komt weer in het basispakket, als het aan NSC ligt. Bezien wordt of de maximum tandartstarieven verlaagd kunnen worden.

Wat het betreft het basispakket voor de zorg wil NSC verder kijken of de toegang tot anticonceptie drempelloos kan worden. De eigen bijdrage voor kraamzorg wordt afgeschaft. "Daarnaast wordt bekeken welke niet-bewezen zorg uit het basispakket gehaald kan worden."

NSC wil ook "de groeiende greep van commerciële investeerders op huisartsenpraktijken, tandartspraktijken, apotheken, verpleeghuizen, fysiotherapieketens en privéklinieken terugdringen."

BBB: marktwerking alleen bij aanvullende zorgverzekering

De marktwerking in de zorg moet wat de BBB betreft worden beperkt "door één basisverzekeringspolis wettelijk verplicht te maken en de verschillen in premies te maximeren."

De partij vindt het aanbod in zorgverzekeringen "erg uitgebreid en onoverzichtelijk." BBB wil daarom het aantal labels van zorgverzekeringen beperken en minder aanbod in verschillende polissen. Marktwerking moet vooral betrekking hebben op aanvullende zorgverzekeringen.

Europese Unie: van Nexit tot verzet tegen transferunie

PVV: bindend referendum over Nexit

De PVV wil een bindend referendum houden over een Nexit, ofwel een eenzijdig vertrek van Nederland uit de Europese Unie naar analogie van de Brexit.

Zolang dat referendum nog niet is gehouden, zet de PVV in op "het terughalen van onze miljarden uit Brussel en een fors lagere EU-afdracht. Nederland wordt netto-ontvanger in plaats van betaler."

Ook wil de PVV bevoegdheden terughalen uit Brussel, vetorechten behouden en uitbreiden, geen verdere uitbreiding van de EU of stappen in die richting en "direct een einde aan het idiote maandelijkse verhuiscircus van het Europees Parlement van Brussel naar Straatsburg."

Verder mag er wat de PVV betreft geen EU-vlag op overheidsgebouwen en in de Staten-Generaal.

Ook wil de partij geen EU-bemoeienis met Nederlandse sociale zekerheid en arbeidsmarkt en geen digitale euro.

VVD: strategische soevereiniteit in EU-verband

De VVD wil inzetten op strategische soevereiniteit in EU-verband, waarbij de Europese Unie zijn economische macht moet inzetten. "We willen dat de EU vaker en effectiever haar rol op het geopolitieke toneel opeist om ons veilig te houden, door middel van sancties en het intrekken van handelsvoordelen."

De Kopenhagencriteria en de staat van de rechtsstaat zijn leidend bij de beslissing of een land lid mag worden. Lidstaten die consequent hun rechtsstaat beschadigen, moeten hard gekort worden op EU-gelden.

NSC: geen transferunie

De partij van Pieter Omtzigt wil dat Nederland in de Europese Unie blijft, maar is geen voorstander van een ‘ever closer union’. De Europese Unie moet alleen bevoegdheden hebben over zaken waar het doeltreffender is om op Europees niveau te handelen dan op nationaal of regionaal niveau.

Als er bij EU-beleid sprake is van onvoldoende draagvlak, werkbaarheid of te hoog oplopende kosten voor Nederland, moet ons land zoeken naar "een blokkerende minderheid van gelijkgezinde lidstaten. In het uiterste geval zal Nederland kiezen voor een ‘opt-out’ en niet meedoen aan een nieuw initiatief voor wetgeving of beleid."

NSC is ook tegen een zogenoemde transferunie met netto overdrachten aan andere lidstaten. "Belastingheffing blijft voorbehouden aan de lidstaten. Wij zijn tegen nieuwe gezamenlijke Europese schulden, tegen eurobonds en andere constructies waarmee schulden van EU-lidstaten gemeenschappelijk worden."

Uitbreiding van de EU kan alleen als er geen concessies worden gedaan aan de toepassing van de
Kopenhagen-criteria, zoals waarborgen op het gebied van democratie, rechtsstaat, corruptie.

BBB: zoveel mogelijk bevoegdheden bij lidstaten EU houden

BBB is naar eigen zeggen "kritisch op het functioneren van de Europese Unie in de afgelopen jaren, maar staat pal voor Europese samenwerking." De partij wil geen "EU-superstaat" en geen transferunie van lidstaten.

BBB wil dat de EU alleen optreedt als dat noodzakelijk is en dat besluiten op het laagste overheidsniveau zo dicht mogelijk bij de burger en de regio worden genomen.

Veel bevoegdheden horen wat de BBB betreft bij de lidstaten en de decentrale overheden daarbinnen. Onder meer onderwijs, binnenlandse zaken en justitie, jeugdbeleid, sport, natuur, cultuur, toerisme, belastingen, werkgelegenheid en sociale zekerheidssystemen, gezondheidszorg, ouderenzorg, ontwikkelingssamenwerking, humanitaire hulp en defensie.

Oekraïne: van geen Nederlands krijgsmaterieel overdragen tot actieve militaire steun

PVV: geen Nederlands defensiematerieel naar Oekraïne

De PVV stelt dat Rusland de oorlog in Oekraïne is gestart. "Aan de oostzijde van Europa woedt een grote
oorlog tussen Rusland en Oekraïne, nadat de Russische agressor onrechtmatig Oekraïne is binnengevallen", staat er in het verkiezingsprogramma.

Echter, de partij van Geert Wilders wil niet dat Nederland defensiematerieel naar Oekraïne steunt. "We sturen ons geld en defensiematerieel zoals F16’s niet naar Oekraïne, maar houden het voor onze eigen Krijgsmacht."

De Nederlandse Krijgsmacht moet bovendien zelfstandig opereren: "Geen EU-leger en geen samensmelting met het Duitse leger."

NSC: actieve steun voor Oekraïne

Wat betreft de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne wil NSC "solidair bijdragen" aan de opvang van mensen die bescherming zoeken. Van werkende Oekraïense vluchtelingen in Nederland wil de partij wel een eigen bijdrage voor de opvang in de gemeente.

Wat de partij van Pieter Omtzigt betreft biedt Nederland "actief militaire, economische, humanitaire en financiële steun" aan Oekraïne.

NSC wil dat Nederland samen met andere (EU-)landen blijft optrekken bij het opleggen en effectueren van sancties tegen Rusland. Oekraïne moet op termijn lid kunnen worden van de NAVO.

Wat betreft een eventueel EU-lidmaatschap van Oekraïne is NSC voorzichtig: "We moeten eerlijk zijn over het perspectief om lid te worden van de EU: dit proces zal – gelet op de strenge criteria die gelden voor toetreding – op zijn minst vele jaren vergen."

Verder vindt NSC dat de misdaden van de oorlog in Oekraïne moeten bestraft worden. "Daarom zijn wij voorstander van een tribunaal in Den Haag. Het beginpunt van het onderzoek zou de aanvangsdatum van de Russische annexatie van de Krim in 2014 moeten zijn, zodat ook het neerhalen van MH17 onder de rechtsmacht van het tribunaal valt."

VVD: lidmaatschap EU voor Oekraïne beoordelen op "resultaten"

De VVD spreekt in het verkiezingsprogramma over "de brute invasie van Rusland in Oekraïne" die vereist dat Nederland "een leidende rol vervult in het ondersteunen van Oekraïne. We moeten tot het uiterste blijven gaan om Oekraïne te helpen winnen, zonder zelf actief in de gevechten betrokken te raken.""

Daarnaast wil de VVD de verdediging van ons eigen land en continent steviger oppakken. "Wij Nederlanders mogen voor onze veiligheid niet te afhankelijk blijven van de Amerikanen, onze gewaardeerde NAVO-bondgenoot. Dat betekent dat we vastberaden door moeten gaan met het herstellen en versterken van onze krijgsmacht."

Verder moet Nederland zich blijven inzetten voor wapenleveranties en financiële steun aan Oekraïne en een hardere aanpak van omzeiling van de sancties tegen Rusland. De militaire steun aan Oekraïne moet zo gebeuren dat ook het herstel en de versterking van de Nederlandse krijgsmacht worden gerealiseerd. "Met de groeiende steun voor de NAVO-norm van 2% kunnen we de krijgsmacht verder versterken."

Oekraïne moet wat de VVD betreft zicht houden op EU-lidmaatschap en worden "beoordeeld op de geboekte resultaten".

BBB: evenredige en effectieve steun geven aan Oekraïne

BBB geeft in het verkiezingsprogramma aan "fel gekant" te zijn tegen Russische agressie. Wel moet de hoogte van de Nederlandse steun aan Oekraïne aansluiten bij onze doelstellingen in Oekraïne.

Wat de partij van Caroline van der Plas betreft levert Nederland "evenredige en effectieve steun voor de verdediging van Oekraïne. Dit doen wij samen met NAVO-bondgenoten, waarvan we verwachten dat zij ook hun steentje bijdragen."

Oekraïne voldoet volgens de BBB nog niet aan de criteria om toe te treden tot de Europese Unie. "We willen
dit pad om strategische redenen open houden."

Zolang er oorlog is, kan Oekraïne ook niet bij de NAVO komen. "Veiligheidsgaranties als onderdeel van een vredesverdrag zijn voor BBB wel een optie."

---

Klimaat: van stoppen met Klimaatakkoord Parijs tot klimaatneutraal in 2050

PVV: gas- en kolencentrales openhouden in Nederland

Ook al ontkent de PVV het klimaatprobleem, de partij wijdt er wel een geheel hoofdstuk aan in zijn verkiezingsprogramma. De partij van Geert Wilders vindt dat het klimaat "altijd" verandert en dat Nederland zich prima kan aanpassen aan een hoger waterpeil.

We moesten volgens de partij van Geert Wilders maar eens snel stoppen met het reduceren van CO2, omdat onze inspanningen maar weinig invloed zouden hebben op de algehele opwarming van de aarde. Het Klimaatfonds van 28 miljard euro, daar mag volgens Wilders dan ook een harde streep door. Ook stoppen we met de Klimaatwet en stappen we uit het Klimaatakkoord van Parijs, als het aan Wilders ligt.

De rechtspopulisten vinden het goed dat de gasboringen in Groningen stroppen, maar pleiten tegelijk voor meer olie- en gasboringen in de Noordzee. Zonneparken, windturbines en biomassacentrales, daar heeft de PVV nog altijd niks mee.

Liever ziet de PVV dat gas- en kolencentrales open blijven. Ook komen er nieuwe kerncentrales bij in Nederland en blijft de salderingsregeling voor zonnepanelen overeind, als het aan de partij van Wilders ligt. De PVV is tegen een vlieg- en vleestaks en voor een lagere btw op energie. Want, zo schrijft de blonde politicus op Wilderiaanse wijze: "De Nederlanders worden gewoon uitgeknepen."

Over stikstof is de partij tot slot "glashelder": "De stikstofregels moeten worden geschrapt, op z’n minst versoepeld, zodat de boeren kunnen blijven boeren".

VVD: Nederland in 2050 klimaatneutraal

De VVD houdt in het verkiezingsprogramma vast aan de nationale klimaatdoelen uit de Klimaatwet, die voorschrijven dat Nederland in 2050 klimaatneutraal moet zijn. Om bedrijven duidelijkheid te geven, pleit de VVD voor een extra tussendoel van 85 procent CO2-reductie in 2040. De elektriciteitssector moet in 2035 klimaatneutraal zijn bij de VVD.

De VVD pleit net als NSC voor een Europese aanpak van de klimaatproblematiek. De liberalen willen de aangekondigde CO2-grensheffing uitbreiden naar meer sectoren, "om een gelijk speelveld tussen Europese bedrijven en de rest van de wereld te houden".

De partij wil door middel van "groene industriepolitiek" sectoren helpen te verduurzamen. Bijvoorbeeld de glastuinbouw, die in 2040 klimaatneutraal wil zijn. Het Klimaatfonds blijft bij de liberalen dan ook intact.

De VVD wil meer windturbines op zee en vindt dat Nederland door moet gaan met de bouw van twee kerncentrales. De centrale in Borssele mag open blijven, van de partij van Dilan Yeşilgöz. Ook willen de liberalen er graag kleinere kerncentrales bij in Nederland. De gaskraan in Groningen gaat dicht bij de VVD, maar op de Noordzee mag worden geboord in nieuwe gasvelden. CO2-opslag onder de grond is bon ton en de energiebelasting gaat omlaag.

De liberale partij houdt vast aan de huidige stikstofwet, die erop toeziet dat in 2035 74 procent van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden onder de kritische depositiewaarde zit. Wel schrijft de VVD: "Hoe sneller hoe beter".

NSC: energietransitie moet uitvoerbaar en betaalbaar zijn

De kersverse partij Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt onderschrijft de klimaatdoelen van Parijs, meldt de partij in zijn programma. NSC wil dat Nederland, conform de Klimaatwet, in 2050 klimaatneutraal is. Wel moet de energietransitie van NSC "uitvoerbaar en betaalbaar" zijn, waarmee de partij het aloude credo "haalbaar en betaalbaar" van de VVD lijkt te echoën.

De subsidies uit het Klimaatfonds van 28 miljard euro wil Omtzigt vervangen door een systeem van "normeren en beprijzen" en "slimme investeringen".

Gemeenten moeten van NSC inkomenssteun kunnen geven aan huishoudens die getroffen worden door energiearmoede. Slecht geïsoleerde woningen krijgen een lagere huurprijs bij Omtzigt en meer woonwijken moeten worden aangesloten op het warmtenet. NSC is voor een Europese benadering van het klimaatprobleem. Zo wil de partij het nationaal deel van de fossiele subsidies aan het bedrijfsleven in Europees verband afbouwen.

Zonne- en windmolenparken op land, daar is de partij op tegen. Wel moeten er meer windparken bij op zee. NSC wil daarnaast "ten minste" twee nieuwe kerncentrales in Nederland bouwen en mogelijk meer kleine centrales.

Er komen nieuwe gasboringen in de Noordzee, als het aan Omtzigt ligt, maar niet in de Waddenzee. De partij is voorstander van het ondergronds opslaan van CO2, maar het "mag niet afleiden van de noodzaak om het gebruik van fossiele grondstoffen af te bouwen".

De uitstoot van stikstof moet van NSC "significant zijn teruggedrongen in 2035", maar de partij pleit wel voor een andere meetmethode, die "jonge, duurzame boeren" meer moet ondersteun

BBB: klimaatneutraal hoeft niet in 2050

De agrarisch-rechtse partij wil op papier de Nederlandse klimaatdoelen halen, maar "wel met gezond verstand". Lijsttrekker Caroline van der Plas zei onlangs overigens tegen Business Insider dat ons land mogelijk ook pas later dan 2050 klimaatneutraal kan worden, wat haar betreft. Zorgelijke berichten over het klimaatprobleem wuifde zij weg als "angstporno".

Duurzame energie moet er desalniettemin komen van de BBB, maar de partij wil geen zonnevelden en windparken op land en liever ook niet op zee. De BBB ziet liever zonnepanelen op daken van huizen en wil de salderingsregeling voorlopig dan ook nog niet afschaffen. Ook wil de partij graag meer woningen isoleren. De BBB is voor lokale energiecoöperaties van burgers en wil, "waar dit op lange termijn rendabel is", meer lokale warmtenetten.

De Nederlandse CO2-heffing gaat bij de BBB naar de prullenbak, maar de partij is wel een voorstander van de Europese CO2-grensheffing. De BBB ziet graag meer kernenergie in Nederland en de kolencentrales mogen van de partij open blijven tot er alternatieven voor zijn gevonden.

De huidige stikstofwet gaat bij de BBB, weinig verrassend, van tafel. De partij wil zich richten op "natuurkwaliteit, in plaats van dieraantallen, hectares en stikstof".

LEES OOK: Prognose Tweede Kamerverkiezingen 2023: PVV wordt de grootste partij met 37 zetels