• De Amerikaanse centrale bank lijkt er nog steeds op te hopen dat de inflatie kan worden beteugeld zonder een economische recessie uit te lokken.
  • Dit zou impliceren dat prijsstijgingen afnemen, zonder dat de Federal Reserve de beleidsrente heel sterk hoeft te verhogen.
  • Valuta-expert Joost Derks van iBan First betoogt dat het verleden laat zien dat de inflatie zich doorgaans alleen met een sterk afremmend monetair beleid de kop in laat drukken.

ANALYSE – Zit jouw salaris dit jaar ook zo lekker in de lift? Na een loonstijging van iets meer dan 2 procent in 2021 krijgen Nederlandse werknemers er dit jaar naar verwachting 3 of zelfs 4 procent bij. Toch schieten de meeste mensen daar helemaal niets mee op.

Door de torenhoge inflatie rent de koopkracht achteruit. Volgens het Centraal Planbureau gaan Nederlanders er in 2022 door de bank genomen met 6,8 procent op achteruit.

De grote boosdoener is natuurlijk de inflatie. Die is in juli opgelopen van 8,6 naar 10,3 procent. De hoge inflatie is bepaald geen typisch Nederland verschijnsel. In het Verenigd Koninkrijk wordt inflatie eveneens in dubbele cijfers geschreven. Onlangs werd het inflatierecord opnieuw verbeterd.

Internationaal gezien zijn de Verenigde Staten een van de weinige lichtpuntjes. Daar daalde de inflatie van 9,1 in juni naar 8,5 procent in juli.

Verleden suggereert dat alleen hard ingrijpen centrale bank inflatie kan afremmen

De verrassende daling van de Amerikaanse inflatie was olie op het vuur voor de koersstijging op aandelenmarkten. Beleggers lijken erop voor te sorteren dat de ergste inflatiepijn achter de rug is.

Als dat echt zo is, zouden centrale banken de rente wat minder snel hoeven op te schroeven dan waar ze afgelopen tijd op zinspeelden. Of juichen beleggers te vroeg?

Zowel het verleden als een recente waarschuwing van de Bank of England (BoE) wijzen erop dat de kans klein is dat inflatie wordt beteugeld zonder dat de economie daar een tik van meekrijgt. Het is namelijk niet de eerste keer dat inflatie uit de bocht vliegt.

Met name in de jaren ‘70 kwam de Amerikaanse inflatie verschillende malen ruim boven de 10 procent uit. Het lukte wel een paar keer om die wat omlaag te drukken, maar elke keer was die opluchting slechts tijdelijk.

De omslag kwam pas op het moment dat voorzitter Paul Volcker van de Federal Reserve begin jaren ’80 inflatie de oorlog verklaarde. Hij schroefde de beleidsrente van de centrale bank op tot meer dan 20 procent. In dat opzicht is de recente stijging van Amerikaanse beleidsrente tot ongeveer 2,5 procent slechts kinderspel.

Het lukte Volckner om de inflatie met maar liefst 6 procentpunt terug te dringen. Aan de andere kant kromp de Amerikaanse economie met 2,5 procent als gevolg van het harde rentebeleid.

Dollar hoeft niet te lijden onder recessie

Op basis van de Amerikaanse recessie van 1981 - en andere periodes waarin de centrale bank de inflatie in de Verenigde Staten omlaag drukte – zou er nu een economische dip nodig zijn van ongeveer 3 procent.

Een groot verschil met voorgaande perioden van hoge inflatie is dat mensen en bedrijven het afgelopen decennium gewend zijn geraakt aan een zeer lage inflatie. Hierdoor lokt de huidige hoge inflatie minder snel forse looneisen uit dan in het verleden.

Sommige economen beredeneren dat onder de huidige omstandigheden de oververhitte economie bij een recessie van 2 procent al voldoende afkoelt om de inflatie te laten dalen richting een niveau waar de Federal Reserve mee kan leven.

In het Verenigd Koninkrijk waarschuwde de centrale bank begin augustus al dat de Britse economie later dit jaar in een recessie terecht komt. De Amerikaanse centrale bank houdt echter nog dapper vast aan een scenario waarin de inflatie beteugeld kan worden zonder dat de economische groei negatief wordt. De geschiedenis suggereert dat de wens daarbij wel heel erg de vader van de gedachte is.

Voor de Amerikaanse dollar hoeft het overigens helemaal geen probleem te zijn als de Verenigde Staten in een recessie terecht komen. In dat geval neemt de onrust op financiële markten toe. Dat speelt veilige vluchthavens zoals de dollar in de kaart. Maar zover is het nog lang niet.

De komende maanden wordt het vooral interessant om te zien of Fed-voorzitter Jerome Powell net zo doortastend de inflatie gaat bevechten als Volckner veertig jaar geleden, of dat hij kiest voor een aanpak van pappen en nathouden.

Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld.