In Nederland zijn er gemiddeld 39 binnenbranden per dag (bron: Stichting Salvage). Een aanzienlijk deel van die branden vindt plaats bij bedrijven, die daardoor forse schade lijden, vooral doordat de bedrijfsvoering soms lange tijd stil ligt.
Onhandige klussers
‘Onhandigheid jonge generaties zit bouwmarkten dwars’, kopte Nu.nl een klein jaar geleden. Ik heb zulke berichten vaker gelezen: Nederlanders klussen niet meer. Voor zover ik weet zijn er geen cijfers van, maar mijn persoonlijke ervaring is dat ook onze kennis van (de gevaren van) elektriciteit achteruit holt. Kortsluiting, zekeringen, overbelasting: het zegt veel mensen helemaal niks.
Angst voor elektriciteit
Tegelijk lijken velen hun angst voor elektriciteit verloren. Ik ben nog opgevoed met het idee dat je dood neerviel als je een schok van 220 Volt door je heen kreeg, bijvoorbeeld door een spijker in het stopcontact te steken. Dat is natuurlijk (meestal) niet waar, maar de behoedzaamheid voor de gevaren van elektriciteit zat er bij mij van jongs af aan goed in.
Zelf heb ik een keer ervaren dat het niet handig is om een boormachine die buiten in de regen heeft gelegen te gebruiken. Dat zijn de wijste lessen die je de rest van je leven meeneemt.
Belabberde kennis
Anderen hebben zulke wijze lessen minder meegekregen, heb ik in de loop der jaren ervaren. Ik heb in mijn loopbaan een schat aan verbijsterende anekdotes opgedaan. Een recent verhaal: twee vrouwen die patat bakten met twee frituurpannen tegelijk op dezelfde groep. Dat leidde tot overbelasting en dus sloeg de zekering in de meterkast steeds maar af. Handmatig hield één van de twee vrouwen de zekering in de aan-stand… Twee keer zo veel friet binnen het kwartier, maar voor hetzelfde geld was de hele keuken afgebrand.
Ook bedrijven rommelen aan
Niet alleen bij veel particulieren is de kennis van elektriciteit belabberd, dat geldt helaas ook voor de meeste bedrijven. En als bedrijven dat ruiterlijk zouden erkennen en hun elektrische installaties door goede, onafhankelijke inspectiebedrijven lieten controleren, was er weinig aan de hand. Maar veel te veel bedrijven rommelen liever zelf maar wat aan. Of laten die ‘handige collega’ er even naar kijken als er problemen zijn.
Drieduizend branden
Geen wonder dat er door kortsluiting of overbelasting van elektrische installaties in Nederland jaarlijks zo’n drieduizend branden ontstaan, volgens onderzoek van Stichting Salvage. Volgens internationaal onderzoek zou dat aantal zelfs nog hoger liggen. Terwijl het zo makkelijk te voorkomen is.
NEN1010 en NEN3140
Nederland kent twee wettelijke normen waaraan elektrische installaties moeten voldoen. NEN1010 bevat de richtlijnen voor installatie (bij bouw en verbouw). NEN3140 beschrijft hoe de elektrische installatie onderhouden moet worden en hoe vaak ze gekeurd moeten worden.
Daarnaast geven ook verzekeraars duidelijke stelregels aan bij het afsluiten van brandverzekeringen, een verplichte keuring bijvoorbeeld. Tijdens een rondgang tijdens een locatiebezoek kan er visueel vaak al veel worden vastgesteld, maar wij zijn risicodeskundigen en geen elektrotechnische experts.
Het belangrijkste advies daarom: laat de boel om de zoveel tijd (verschilt per bedrijf) inspecteren. Bedrijven die dat doen, hebben veel minder te vrezen. Ook niet wanneer er ondanks inspecties toch brand uitbreekt. Veel verzekeringspolissen bevatten tegenwoordig clausules over uitbetaling bij schade in geval van nalatigheid. Het eigen risico gaat in dat geval vaak fors omhoog of een dekking wordt helemaal niet toegekend.
Thermografisch onderzoek
Waar ik zelf erg van gecharmeerd ben, is een zogenoemd thermografisch onderzoek om de zo veel tijd. Met een infraroodcamera kan een inspectiebedrijf precies zien waar in de elektrische installatie de temperatuur erg hoog is. Vaak komt dat door overbelasting: te dunne bedrading, verkeerde zekeringen, te veel apparaten op dezelfde groep, slechte verbindingen of de installatie is niet ontworpen voor het huidige gebruik.
Tips tegen overbelasting
Overbelasting is sowieso een belangrijke oorzaak van brand in de elektrische installatie. Daarom hieronder tien tips om overbelasting te voorkomen. Voor op de zaak, maar ook voor thuis.
- Laat veranderingen aan de elektrische installatie uitsluitend uitvoeren door bevoegde installateurs.
Zorg dat de elektrische installatie in je bedrijf voldoet aan de NEN1010 en de NEN 3140. - Laat in je bedrijf periodiek een thermografisch onderzoek uitvoeren.
Hierbij worden met een infraroodcamera temperatuurverschillen en overbelasting in de elektrische installatie opgespoord. - Stel een installatieverantwoordelijke aan in het bedrijf.
- Gebruik zo min mogelijk verlengsnoeren.
Elke overgang verhoogt de weerstand en dus de kans op oververhitting. - Rol kabelhaspels altijd helemaal af, ook als je de lengte niet nodig hebt.
In een opgerolde haspel kan de warmte niet weg. Trek om dezelfde reden ook bij stofzuigers altijd het hele snoer naar buiten. - Gebruik meterkasten niet als opslagruimte.
Maar al te vaak ontstaat juist hier brand door overbelasting. Dan heb je liever geen brandbaar materiaal in de buurt. Plaats in de meterkast een rookmelder. - Gebruik bedrading met de juiste diameter om verbindingen te maken.
In een dun snoertje loopt de weerstand – en dus de temperatuur – snel op. Een straalkacheltje aansluiten met een speakersnoertje is vragen om problemen. - Let op scherpe randen die elektriciteitsdraden kunnen beschadigen.
Op de plaats van een beschadiging neemt de weerstand toe. - Vervang knipperende en roodgloeiende tl-buizen direct.
Door de opgebouwde hitte kunnen deze buizen knappen. De gloeiende delen kunnen brand veroorzaken. Verder zijn de starters een bron van warmte en hitte. Als een starter het niet voor elkaar krijgt dat een tl-buis aan gaat, blijft hij het proberen, met bijgevoegd gesmolten armatuur tot gevolg.
- Sluit zo min mogelijk apparaten aan op hetzelfde contactpunt.
Ga uit van maximaal 2500 watt voor alle apparaten samen. Dit is natuurlijk wel afhankelijk van de soort zekering.
In een reeks bijdragen laat risico-expert Raymond van der Heide van Interpolis bedrijven zien hoe ze doordacht kunnen omgaan met risico’s. Interpolis is partnerexpert van Business Insider Nederland.