5 problemen waar premier Boris Johnson meteen mee te maken krijgt

Hij had in de peilingen al een grote voorsprong op zijn collega Jeremy Hunt, maar nu is het officieel: Boris Johnson wordt de nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk. Naar verwachting biedt Theresa May woensdag haar ontslag aan bij de koningin, en dan mag Johnson direct aan de bak.

Hij heeft meteen veel te doen, want May laat een hoop problemen achter. De Britten worstelen niet alleen met de Brexit, maar ook met andere problemen die dankzij alle Brexit-perikelen tijdelijk wat minder aandacht hebben gekregen.

1. Onderhandelingen over de Brexit

Het meest acute probleem voor Johnson is het probleem dat Theresa May heeft genekt: de Brexit. Johnson heeft al aangekondigd dat hij opnieuw met de Europese Unie wil onderhandelen over de deal; hij lijkt er vrij zeker van te zijn dat dat hem lukt.

Toch zou dat weleens tegen kunnen vallen. De hoofdonderhandelaar van de EU, Michel Barnier, heeft al gezegd dat hij geen nieuwe onderhandelingen over de Brexit wil. De pogingen van May om toch het een en ander aan de deal te veranderen, waren dan ook niet succesvol. Sommige Conservatieven denken dat het probleem bij May zelf lag. "May heeft nooit echt geprobeerd om opnieuw te onderhandelen", zei een Brexiteer eerder tegen Business Insider.

Johnson zelf is van plan om de confrontatie aan te gaan: hij wil "diep in de ogen van de onderhandelaars kijken" en dreigen met een Brexit zonder deal, om zo de onderhandelingen weer te kunnen openen.

De vraag is of hem dat lukt. Volgens een Conservatief parlementslid dat vorige maand vertegenwoordigers van EU-lidstaten sprak in Brussel, is er "geen enkel teken dat de onderhandelingen weer geopend worden".

2. Voorbereidingen op een no-deal Brexit

Hoewel Johnson graag wil onderhandelen over een nieuwe deal, zegt hij ook dat hij koste wat kost de EU uit wil op 31 oktober. Daarmee is het risico op een no- deal Brexit aanzienlijk en moet Johnson zich daar dus op voorbereiden. Maar dat is een behoorlijke uitdaging – logistiek én politiek gezien.

De eerste reden: veel van de opslagruimte die nodig is ter voorbereiding op een no-deal Brexit, bijvoorbeeld voor ondernemers om goederen op te slaan, is in oktober niet beschikbaar. In maart konden bedrijven die ruimte gewoon huren, maar in oktober is die al verhuurd omdat ondernemers zich voorbereiden op de kerstperiode. De kans op tekorten in winkels is dus aanzienlijk groter in oktober dan in maart.

Ook zou het kunnen dat ondernemers helemaal geen zin hebben om zich wéér voor te bereiden op een no-deal Brexit. Dat hebben ze al eens eerder gedaan, toen bleek het toch niet nodig, en wie weet wagen ze de gok omdat zo'n voorbereiding veel geld kost.

Daarnaast kan het voor de nieuwe premier weleens moeilijk worden om zo'n no-deal Brexit door het parlement te krijgen. Een optie is om het parlement tijdelijk op te schorten om zo de Brexit erdoorheen te krijgen, maar dat is politiek gezien een behoorlijk explosieve keuze.

3. Voorbereidingen op nieuwe verkiezingen

Het Britse parlement heeft al meerdere keren tegen de optie van een Brexit zonder deal, maar ook tegen de optie van een Brexit mét deal gestemd. Aangezien Johnson al meerdere keren heeft aangegeven dat hij hoe dan ook een Brexit wil, zal hij zich uiteindelijk misschien wel genoodzaakt zien om nieuwe verkiezingen te houden.

De Conservatieven staan daar echter niet echt om te springen. De partij staat momenteel historisch laag in de peilingen, dus verkiezingen zouden voor de Conservatieven nu niet goed uitpakken.

Daarnaast zou het moeilijk zijn voor de partij om nu goede kandidaten te vinden voor verkiezingen en om genoeg geld te verzamelen, want veel oude donateurs steunen de partij inmiddels niet meer door het Brexit-drama.

Johnson peinst er niet over om verkiezingen uit te schrijven. "Het zou onverstandig zijn om eerst verkiezingen te houden en dan pas de Brexit erdoorheen te drukken", zei hij vorige maand. Maar later werd bekend dat zijn collega's al voorbereidingen treffen voor vervroegde verkiezingen. "We moeten daar zo vroeg mogelijk mee beginnen", zei een campagnemedewerker.

En stel dat de partij plotseling weer stijgt in de peilingen door de benoeming van Johnson, dan zouden nieuwe verkiezingen plotseling wél heel aantrekkelijk zijn.

4. Alle andere problemen van het VK aanpakken

Toen May premier werd, zei ze dat ze problemen als de inkomensongelijkheid, het gebrek aan betaalbare huizen en de zorgcrisis aan wilde pakken. Maar in plaats daarvan heeft ze zich volledig moeten focussen op de Brexit.

Johnson wil niet diezelfde fout maken en heeft al een hele reeks aan maatregelen aangekondigd. Zo wil hij de belastingen voor hoge inkomens verlagen en wil hij ook af van de accijnzen op suikerhoudende dranken. Daarnaast wil hij 20.000 extra politie-agenten op straat – voor 2020.

Er is nogal wat kritiek op deze plannen omdat ze behoorlijk onrealistisch zouden zijn. Zo zou een no-deal Brexit ervoor zorgen dat er helemaal niet genoeg geld is om al deze maatregelen door te voeren. Daarnaast is het ook lastig om in het parlement voldoende steun te krijgen voor de plannen, omdat de Conservatieven samen met de Noord-Ieren van de DUP maar een kleine meerderheid hebben.

De vraag is dus hoeveel Johnson waar kan maken van zijn plannen.

5. Omgaan met Trump

Johnson heeft Trump de afgelopen jaren al goed leren kennen en lijkt een goede band met hem te hebben. Trump heeft het in ieder geval hoog van hem op. Hij schreef eerder op Twitter bijvoorbeeld al dat het "goed" is dat het VK binnenkort een nieuwe premier krijgt, gezien de "rotzooi" die May achterlaat.

Johnson heeft zich ook positief uitgelaten over Trump. Hij zegt dat de Amerikaanse president "veel goede kwaliteiten" heeft en "logische dingen zegt".

Toch heeft Trump al laten zien dat hij behoorlijk onvoorspelbaar is. Zijn recente aanvallen op May en haar ambassadeur in de VS waren niet bepaald goed voor de band tussen de landen, en ook over andere kwesties zijn de landen het niet met elkaar eens. Zo wil het VK Iran weer betrekken bij de internationale gemeenschap, terwijl Trump daar juist fel tegenstander van is.