Het prijsplafond voor gas en stroom dat in 2023 wordt ingevoerd, moet de energierekening betaalbaar houden. Er komt een maximumtarief van respectievelijk 1,45 euro per kuub voor aardgas en 0,40 euro per kWh voor stroom. Maar daarmee is niet meteen duidelijk wat dit betekent voor de energierekening van consumenten.

Minister Rob Jetten van Klimaat en Energie gaat er ondanks de nodige uitwerkingsproblemen vanuit dat invoering per 1 januari 2023 gaat lukken.

Voor veel Nederlanders blijft echter onduidelijk wat ze voor volgend jaar precies kunnen verwachten van hun energierekening. Dat is afhankelijk van welk contract je hebt, de prijsschommelingen op de energiemarkt en hoeveel gas en stroom je verbruikt.

Business Insider zet vier scenario’s op een rij voor als je een verbruik hebt tot precies het maximum van het prijsplafond. Dat ligt op 1.200 kuub gas en 2.900 kWh stroom op jaarbasis. Boven deze limieten ga je de marktprijzen betalen, ofwel de reguliere tarieven van je energieleverancier.

Lees ook: Suf rekenfoutje van dikke half miljard bij energiesubsidie van €190 voor huishoudens: kosten bedragen €3,2 miljard

Scenario 1: energieprijzen gas en stroom in 2023 gelijk aan maximum van prijsplafond

We beginnen met een overzichtelijk scenario. Wat gebeurt er als de energieprijzen volgend jaar in doorsnee precies op het maximum niveau van het prijsplafond zitten en je verbruikt 1.200 kuub en 2.900 kWh stroom?

Bij het gemiddelde verbruik waar het kabinet vanuit is gegaan bij het bepalen van het prijsplafond, ga je in dit scenario op jaarbasis 1.740 euro betalen voor gas (1.200 kuub x 1,45 euro/kuub) en 1.160 euro voor stroom (2.900 kWh x 0,40 euro/kWh).

Je totale kosten voor de levering van gas en stroom bedragen dan 2.900 euro, oftewel 242 euro per maand. Dit is nog wel exclusief de vaste lasten van de energierekening, waaronder het vastrecht.

Bij hogere prijzen betaalt het kabinet het verschil in de leveringskosten. Uit berekeningen van databedrijf Springco Urban Analytics in opdracht van radiozender BNR blijkt dat de hoogste inkomens relatief het meest profiteren van de energiesubsidie.

De 20 procent hoogste inkomens krijgen ongeveer 22 procent van de energiesubsidie en de 20 procent laagste inkomens ongeveer 17 procent. Het prijsplafond was juist bedoeld om vooral kwetsbare lage inkomensgroepen te beschermen.

Scenario 2: prijzen gas en stroom blijven onder niveau prijsplafond

Op de groothandelsmarkten bereikten prijzen van gas en stroom afgelopen augustus een recordniveau, maar sindsdien zijn prijzen weer flink gedaald. Of je daar iets van merkt, hangt af van het soort contract dat je hebt.

Met een regulier variabel contract worden de energietarieven doorgaans om de paar maanden aangepast, op basis van de inkoopprijzen in de voorgaande maanden. Maar met een zogenoemde dynamisch tarief, zijn de prijzen die je als consument betaalt, direct gekoppeld aan de groothandelsprijzen op dagbasis. Prijsdalingen werken dan sneller door, maar hetzelfde geldt voor prijsstijgingen.

Voor klanten van energieleveranciers met een dynamisch energiecontract zijn de prijzen de afgelopen weken gedaald tot onder de maximale prijzen van het prijsplafond. Een kuub gas kost momenteel ongeveer 1,20 euro en een kilowattuur stroom ongeveer 0,27 euro op basis van de dynamische tarieven.

Tegen de actuele dynamische tarieven zou je op jaarbasis 1.440 euro betalen voor gas (1.200 kuub x 1,20 euro/kuub) en 783 euro voor stroom (2.900 kWh x 0,27 euro/kWh). Dat zou 2.223 euro op jaarbasis bedragen, oftewel 185,25 euro per maand.

Dat is beduidend minder dan de maximumtarieven van het huidige prijsplafond. In dit scenario hoeft het kabinet niet bij te springen. Maar hoe de prijzen op de energiemarkt zich verder ontwikkelen valt uiteraard moeilijk te voorspellen. De rekening kan lager uitvallen of toch hoger.

Analisten van ING verwachten bijvoorbeeld dat de huidige daling van gas- en stroomprijzen tijdelijk is. Zij zien de gas- en stroomprijzen op groothandelsmarkten in 2023 weer oplopen, waarbij prijzen voor mensen met dynamische contracten ook omhoog gaan.

Scenario 3: Gemiddeld tarief bestaande klanten met variabele contracten

Een andere manier om naar de markt te kijken is op basis van de huidige actuele tarieven voor bestaande klanten van energieleveranciers.

Bij energieleverancier Essent betalen bestaande klanten in november bijvoorbeeld 2,49 euro per kuub gas en 0,72 euro per kWh stroom. Bij die tarieven zou de gasrekening zonder prijsplafond op jaarbasis 2.988 euro bedragen (1.200 kuub x 2,49 euro/kuub) en voor stroom 2.088 euro (2.900 kWh x 0,72 euro/kWh). Dat zou jaarkosten voor de levering van energie van 5.076 euro betekenen.

Maar vanwege het door het kabinet ingestelde prijsplafond zal levering van energie niet 5.076 euro kosten, maar niet meer dan 2.900 euro. Met huidige tarieven van energieleveranciers die boven het niveau van het prijsplafond liggen, komt er dus een forse subsidie bij van in dit voorbeeld 2.176 euro op jaarbasis.

Scenario 4: Gemiddeld tarief nieuwe klanten

Veel energieleveranciers zijn door de hoge inkoopprijzen van gas en stroom geneigd om die direct door te berekenen aan nieuwe klanten. Daardoor liggen de tarieven voor nieuwe klanten vaak hoger dan voor bestaande klanten.

Nederlanders die in november een nieuw energiecontract afsluiten, moeten gemiddeld 3 euro per kuub gas betalen en 0,73 euro per kWh stroom, zo blijkt uit gegevens van Energievergelijk.nl.

Bij deze tarieven zou de gasrekening op jaarbasis maar liefst 3.600 euro bedragen (1.200 kuub x 3 euro/kuub) en de stroomrekening 2.117 euro (2.900 kWh x 0,73 euro/kWh). Als dat maatgevend is voor volgend jaar, zouden de kosten van de levering van gas en stroom over 2023 in totaal 5.717 euro bedragen.

Opnieuw geldt: omdat het kabinet bij een verbruik tot de volumelimiet alle kosten boven het prijsplafond voor zijn rekening neemt, bedraagt de energierekening op jaarbasis ook voor deze groep 2.900 euro. De impliciete overheidssubsidie is dan 2.817 euro, ofwel bijna 235 euro per maand.

LEES OOK: Gasprijs op groothandelsmarkt plots 10% hoger door voorspelling koud weer: dat merk je alleen direct met een dynamisch tarief