- Premier Dick Schoof heeft woensdag in de regeringsverklaring in het bijzonder PVV-leider Geert Wilders bedankt.
- Wilders zag af van het premierschap, waar de leider van de grootste partij normaal gesproken vaak een beroep op kan doen.
- Schoof, die eerder baas was van de inlichtingendienst AIVD, verwees ook naar de bedreigingen waar Wilders al jarenlang aan bloot staat.
- Lees ook: Kabinet-Schoof is een feit: dit zijn de nieuwe ministers en staatssecretarissen
Premier Dick Schoof bedankte woensdag in zijn regeringsverklaring de vier partijleiders die hun vertrouwen in hem hebben uitgesproken, maar in het bijzonder PVV-leider Geert Wilders. “Als overtuigend winnaar van de verkiezingen en voorman van de grootste fractie heeft hij er alles aan gedaan om deze samenwerking te laten slagen”, aldus Schoof in zijn regeringsverklaring.
Wilders zag af van het premierschap, waar de leider van de grootste partij normaal gesproken vaak een beroep op kan doen. Ook zette hij ongrondwettelijke voorstellen in de ‘ijskast’, zoals vaak is besproken in de formatie.
“Ik weet met welke beperkingen in de privésfeer hij al vele jaren moet leven”, voegde Schoof toe over de extreme beveiliging van Wilders. Daar heeft de premier “groot respect” voor.
Dat het kabinet er staat, moet volgens Schoof ook voor Wilders “een mijlpaal zijn”. Hierop klonk geklop op de Kamerbankjes, het parlementaire alternatief voor applaus.
Premier Schoof: kabinet respecteert de rechtsstaat
Premier Dick Schoof heeft de "bezorgde geluiden" over de rechtstaat in de formatie gehoord, en zegt daar in zijn regeringsverklaring duidelijk over te willen zijn: "Dit kabinet staat voor de rechtstaat."
"Ik heb mijn werkzame leven grotendeels in dienst gesteld van het beschermen van de rechtstaat", zegt Schoof, die de coalitie-afspraken over de rechtstaat onderschrijft. "Dat betekent dat de rechtstaat voor ons een gegeven is, met als belangrijkste ankers de democratische vrijheden en grondrechten die in onze grondwet zijn vastgelegd. Daar staan we voor, die garanderen we."
Meer wil Schoof hier niet over kwijt. "Alles wat ik daar nu meer over zou zeggen, doet afbreuk aan de volstrekte duidelijkheid die ik vandaag wil bieden aan iedereen."
"Ik vraag vandaag simpelweg aan u, en alle inwoners van het land: beoordeel ons op wat we gaan doen. Beoordeel ons op onze daden."
Daarmee lijkt hij zich aan te sluiten bij opmerkingen van met name PVV-bewindslieden, die de afgelopen dagen steeds aangaven vooruit te willen kijken en niet te veel te willen terugblikken op controversiële uitspraken uit het verleden.
Timmermans: kabinet Schoof biedt valse hoop
Het nieuwe kabinet biedt in de eerste plannen vooral valse hoop, zo gaf GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans woensdag aan bij het debat over de regeringsverklaring.
Alleen al de asielplannen zijn "juridisch niet haalbaar". Het kabinet zou de verleiding moeten weerstaan het "hier en nu" de voorrang te geven, aldus de linkse oppositiepoliticus.
"Als je hoop predikt, laat het dan in hemelsnaam geen valse hoop zijn", zei Timmermans. "Als je lef wil, heb dan ook het lef om een eerlijk verhaal te vertellen. Als je trots wil zijn, wees dan trots op wat je voor een ander kan doen." Hij verwijst naar de titel van het coalitieakkoord: Hoop, lef en trots. Alleen als dat op de juiste manier wordt ingevuld "dan is geen uitdaging zo groot, of we kunnen haar aan".
Het is aan de politiek om niet "onvrede bij de mensen op te stoken", maar onmin te kanaliseren, aldus Timmermans met een verwijzing naar PvdA-icoon Joop den Uyl. Het kabinet doet te weinig aan de grote uitdagingen.
Hij wil "dat komende generaties met trots terugkijken hoe wij het land en de planeet achterlaten". Het kabinet praat als het naar de toekomst kijkt volgens Timmermans alleen maar naar financiële degelijkheid. Dat is niet genoeg, vindt hij. "De klimaatcrisis zorgt voor steeds ergere problemen", waardoor "dralen" op klimaatbeleid niet genoeg is.
Motie van wantrouwen tegen PVV-ministers Faber en Klever
Timmermans heeft aan het begin van het debat over de regeringsverklaring van het kabinet-Schoof een motie van wantrouwen aangekondigd tegen de PVV-ministers Reinette Klever en Marjolein Faber. De reden heeft te maken met eerdere uitspraken van deze PVV'ers die wat hem betreft een grens overgaan.
Volgens Timmermans hebben Klever en Faber weliswaar gezegd dat ze niet meer over 'omvolking" zullen spreken, "maar ze zeggen niet: we hebben spijt", betoogde Timmermans. In zijn ogen nemen ze er dan inhoudelijk geen afstand van. "Er is niets veranderd." Met de uit nazi-Duitsland afkomstige term 'omvolking' wordt de verandering van de bevolkingssamenstelling aangeduid.
De SP gaat de motie van wantrouwen "zeker" steunen. "Wij kunnen hier namelijk in één zin glashelder over zijn", zegt SP-leider Jimmy Dijk. "Mensen die dit soort woorden gebruiken, die dit soort ideeën aanhangen, waar, hoe en wanneer dan ook, zijn totaal ongeschikt voor het landsbestuur."
Dijk had weinig goede woorden over voor Faber en Klever. Zij kozen er "bewust keer op keer voor" om woorden te kiezen die pijn doen. Dat is bewindslieden onwaardig, concludeert hij.
DENK gaat nog een stap verder en komt donderdag met een motie van wantrouwen tegen het gehele nieuwe kabinet. PvdD-voorvrouw Esther Ouwehand kondigde direct aan die te zullen steunen.
"Hoe in dit kabinet twintig jaar aan islamofobe en racistische PVV-uitspraken worden beloond met ministersposten is een schande", zei DENK-fractieleider Stephan van Baarle.
Ouwehand noemde in haar bijdrage het rechtse kabinet-Schoof een "levensgevaarlijk politiek experiment" en sprak van "duistere tijden voor Nederland". Zij richtte haar pijlen vooral op VVD en NSC. Die partijen maken volgens haar een kabinet mogelijk "dat de aanval op de rechtstaat die onder Rutte al begonnen is, naar een nieuw niveau trekt".
