Poetin is bezig de oorlog met Oekraïne te winnen

ANALYSE – Nog maar een paar weken feliciteerde het Westen zichzelf met het terugdringen van de Russische invasie van Oekraïne. Niet alleen was de aanval van Poetin ‘barbaars’, maar westerse bondgenoten verklaarden ook dat het een ‘beschamende mislukking’ was.

Toen Rusland de strijd om Kiev opgaf, was gestrand bij Charkov en uiteindelijk de hele poging staakte om door te dringen tot het noorden van Oekraïne, spraken westerse analisten van “zelfoverschatting” bij Poetin. Ook vergeleken ze zijn regering met die van de Sovjet-Unie, vlak voordat die omviel.

Er werd ook volop gespeculeerd dat Poetin lijdt aan een terminale ziekte of dat er een coup tegen hem gepleegd zal worden. “Deze oorlog is nu al een grote strategische mislukking voor Rusland”, stelde president Joe Biden.

Lees ook: Wat gebeurt er als Poetin doodgaat? ‘Er zijn geen politieke partijen die daadwerkelijk iets voorstellen, er zijn geen politici die naar voren kunnen treden’

De ironie is dat Biden en zijn bondgenoten leden aan hetzelfde soort wensdenken als Poetin, toen hij besloot Oekraïne binnen te vallen. Nu de oorlog zich voortsleept, lijkt het er steeds meer op dat Poetin aan de winnende hand is – niet alleen in Oekraïne, maar ook op het bredere geopolitieke strijdtoneel.

Poetin heeft nu sterkere positie op het slagveld

Laten we beginnen met de oorlog zelf. Door de beslissing van Poetin om zijn slagkracht te concentreren aan het oostfront is het conflict in een patstelling terechtgekomen. Russische troepen hebben tegen hoge kosten de laatste bolwerken in Marioepol tot overgave weten te dwingen en lijken op het punt te staan ook de belangrijke stad Severodonetsk in het oosten helemaal in te nemen. 

"Poetin is op dit moment aan het winnen", zegt militair strateeg Edward Luttwak tegen Insider. "Na meerdere generaals te hebben ontslagen en kolonels te hebben gepromoveerd die beter zijn, en door de ambities omlaag te schroeven – de strijd om Kiev en Charkov staken en geen poging doen Odessa in te nemen – maakt Poetin langzaam vorderingen. Hij doet dat met het massaal bombarderen van gebouwen."

Oekraïne verliest volgens een adviseur van de president Volodimir Zelenski tot 200 soldaten per dag. "De Oekraïners bevinden zich momenteel in een moeilijke positie", zegt Jeffrey Edmonds van het Center for Naval Analyses, die als lid van de Nationale Veiligheidsraad jarenlang het Witte Huis heeft geadviseerd over Rusland. "Ze lijden veel meer verliezen dan aan het begin van de oorlog, omdat het veel meer een conventionele oorlog is geworden met artilleriegevechten. Dat speelt Rusland in de kaart."

Zelfs de adviseurs van Biden moeten erkennen dat Poetin nu de bovenliggende partij is. "De cijfers zijn duidelijk in het voordeel van Rusland", zei de Amerikaanse legerbaas Mark Milley woensdag. "Ze hebben meer wapens en meer soldaten."

Daarmee is een Russische nederlaag afgewend en is het conflict in een pijnlijke en kostbare patstelling terechtgekomen. "De Amerikaanse regering verwacht dat de oorlog een uitputtingsslag gaat worden", zegt de voormalige Amerikaanse ambassadeur Steven Pifer voor Oekraïne tegen Insider. "Beide partijen bestoken elkaar, maar geen van beiden lijkt in staat een beslissende doorbraak te bewerkstelligen die de oorlog kan beëindigen."

Rusland brengt veel economische schade toe aan westerse vijanden

Ook buiten het slagveld heeft Poetin een reeks overwinningen behaald. De meest in het oog springende is de economische schade voor zijn westerse vijanden.

De aandelenmarkten lijden verlies op verlies, de rentes stijgen, de inflatie rijst de pan uit, en de benzineprijzen ook. Daar zijn uiteraard ook andere factoren voor aan te wijzen, maar de beslissing van Poetin om Oekraïne binnen te vallen en de daaropvolgende stijging van de olieprijzen heeft de zeepbel van het economisch herstel na corona doorgeprikt. Biden zelf trok die conclusie impliciet ook door de stijging van de benzineprijzen in de VS te bestempelen als "Poetins prijsstijging".

Uiteraard is ook de Russische economie zwaar geraakt door de invasie. De inflatie is gestegen tot 17 procent en de economie van Rusland zal dit jaar naar verwachting met 8,5 procent krimpen.

Maar de controle die Poetin heeft over de media en over verkiezingen maakt het voor hem makkelijker om een dergelijke economische storm te doorstaan dan met alle politieke ophef in westerse democratieën het geval is. De Russische regering "is bereid risico's te nemen en duizenden en duizenden slachtoffers te accepteren", zegt internationale veiligheidsexpert Murtaza Hussain van The Intercept. "Dat leidt niet tot een politieke crisis zoals in de VS zou gebeuren. Poetin heeft meer middelen om de publieke opinie te controleren."

En de westerse coalitie die de VS en bondgenoten aan het begin van de oorlog wisten te smeden, begint inderdaad scheuren te vertonen. Zo hebben de NAVO-leden Turkije en Hongarije een aantal belangrijke maatregelen om Rusland te isoleren tegengehouden.

Azië en Afrika hebben veel minder problemen met Poetin dan het Westen

Frankrijk en Duitsland willen proberen te onderhandelen met Rusland, in tegenstelling tot de VS, het VK en de Baltische staten, die Poetin na de vredesgesprekken over Syrië niet meer vertrouwen. Die tweespalt, die zich in het openbaar aan het ontvouwen is, maakt het voor het westen een stuk moeilijker om Poetin aan te pakken.

En hoe verder buiten het westerse bondgenootschap, hoe verdeelder de meningen worden. Een groot deel van Afrika – dat doelwit is geweest van Russische propagandacampagnes en diplomatie – veroordeelt Poetin niet. Bij de Verenigde Naties stemden slechts acht Afrikaanse landen mee met de meerderheid om Rusland te schorsen uit de Raad voor de Mensenrechten, toen duidelijk werd dat Russische troepen grote wreedheden begingen in Oekraïne. Negen landen stemden tegen de maatregel en 22 onthielden zich van stemming.

En eerder deze maand had de president van de Afrikaanse Unie een ontmoeting met Poetin met als doel hulp van Rusland te krijgen bij de enorme voedselcrisis in de sub-Sahara. Dat is bittere ironie gezien het feit dat juist de inval van Rusland in Oekraïne, dat een enorme voedselproducent is, voor hongersnood heeft gezorgd voor tientallen miljoenen mensen wereldwijd.

Ook China en India weigeren Poetin te veroordelen. De Chinese regering heeft een neutrale houding aangenomen ten aanzien van Oekraïne, terwijl lagere bestuurders en staatsmedia actief Russische desinformatie verspreiden. India – een democratie en op papier een partner van de VS – stelt zich op dezelfde manier op. "Europa moet ophouden met denken dat Europese problemen de problemen zijn van de hele wereld, en dat de problemen van de wereld niet Europa’s problemen zijn", zei de Indiase minister Subrahmanyam Jaishankar van Buitenlandse Zaken eerder deze maand.

"Hij heeft een goed punt", zegt buitenlandcommentator Hussain. "Hij stelt dat het westen niet echt geeft om wat er in Azië gebeurt, maar hen nu wel vraagt hun eigen belangen opzij te zetten. Dat is niet zozeer een propaganda-overwinning van Poetin, maar meer een zakelijke afweging van niet-westerse landen van hun eigen nationale belang."

Napoleon schreef ooit eens dat het in een oorlog om de publieke opinie draait. En dat is wat op lange termijn misschien wel de belangrijkste uitkomst zal zijn, als Poetin de strijd in Oekraïne wint. Het gaat niet alleen om de vraag of het westen Oekraïne kan helpen zijn economie overeind te houden of voldoende wapens en munitie kan leveren. "Het grotere vraagstuk is of er politieke wil is in Europa en de VS om het gevecht te blijven steunen", zegt voormalig ambassadeur Pifer. "Tot nu toe is die er, maar of dat nog zes of twaalf maanden stand gaat houden, weet ik niet."

LEES OOK: De Koude Oorlog 2.0 is al begonnen – en die wordt mogelijk nog gevaarlijker dan de eerste