- Aleksej Navalni is vrijdag in gevangenschap overleden, meldt persbureau Reuters op basis van de Russische gevangenisautoriteit.
- De criticus van Poetin zou na een wandeling onwel zijn geworden.
- Het team rond Navalni heeft nog geen bevestiging van zijn dood.
- Lees ook: Poetin kan met een gerust hart aan Russische verkiezingen beginnen – Kiesraad sluit tegenkandidaat Nadezjdin uit
Aleksej Navalni, een van de meest vooraanstaande Russische oppositieleden, is in de gevangenis overleden, zegt persbureau Reuters op basis van de Russische gevangenisautoriteit. Navalni was 47 jaar.
Volgens de gevangenisautoriteit werd Navalni onwel na een wandeling. Hij verloor zijn bewustzijn waarna medisch personeel hem probeerde te reanimeren. Navalni werd daarna dood verklaard. De precieze doodsoorzaak wordt nog onderzocht, aldus een verklaring.
Navalni werd in een van de zwaarste strafkolonies van het land vastgehouden. Hij zat daar sinds 2021 een gevangenisstraf van meer dan dertig jaar uit voor onder meer fraude en het oprichten van een extremistische groepering.
President Vladimir Poetin verliest met de dood van Navalni een van zijn meest uitgesproken critici. De oppositieleider ontpopte zich tot luis in de pels van de machthebbers. Hij organiseerde demonstraties, steunde lokale oppositieleden en bracht de zelfverrijking van topbestuurders aan het licht. Dat leverde hem machtige vijanden op.
De Amerikaanse president Joe Biden houdt Poetin verantwoordelijk voor de dood van Navalni. "Laat er geen misverstand over bestaan", zei Biden in een persconferentie over het nieuws. Hij prees Navalni als een "krachtige stem voor de waarheid".
Biden is naar eigen zeggen "niet verrast, maar wel woedend" over de berichten over Navalni's dood in de gevangenis.
Navalni overleefde moordpoging in 2020
De als advocaat opgeleide Navalni begon in 2008 met bloggen over misstanden bij staatsbedrijven. Hij kocht daar aandelen en kreeg zo een voet tussen de deur om lastige vragen te kunnen stellen.
Later richtte hij een anticorruptiestichting op om corrupte functionarissen het vuur na aan de schenen te kunnen leggen. Hij groeide uit tot de belangrijkste oppositiefiguur in Rusland.
Dat de agressieve aanpak van Navalni niet zonder gevaar was, bleek toen hij in 2020 een moordpoging overleefde. De politicus werd onwel tijdens een Russische binnenlandse vlucht. Hij werd naar Duitsland gebracht voor zijn behandeling. Internationale experts stelden later vast dat hij was vergiftigd met een zenuwgif. Onderzoek van Bellingcat wees uit dat Navalni door de Russische geheime dienst was vergiftigd.
Navalni keerde na enkele maanden in Duitsland terug naar zijn thuisland en werd daar direct aangehouden. Hij zou zich tijdens zijn herstelperiode niet hebben gehouden aan de voorwaarden van de voorwaardelijke gevangenisstraf die hem was opgelegd. Navalni had nagelaten zich te melden bij de Russische autoriteiten.
De detentie van de oppositieleider leidde tot straatprotesten in Rusland en internationale kritiek. De autoriteiten gaven geen krimp en sloten hem op in een strafkolonie. Daar verslechterde zijn gezondheid.
Een serie veroordelingen had tot gevolg dat hij tot 2050 vast moest blijven zitten. Organisaties die banden hadden met Navalni kregen het stempel extremistisch en werden verboden.
Team van Navalni kan zijn dood niet bevestigen
Het team rond de Russische oppositiepoliticus Aleksej Navalni heeft nog geen bevestiging dat hij daadwerkelijk is overleden. Dat meldt zijn woordvoerster Kira Jarmysj op X. "Aleksejs advocaat vliegt nu naar Charp. Zodra we meer informatie hebben, zullen we het melden."
Charp is waar Navalni gevangen zat. De plaats ligt zo'n 1.900 kilometer ten noorden van Moskou.
Navalni's stafchef Leonid Volkov zegt op X in de bekendmaking te lezen dat Navalni om het leven is gebracht. "De Russische autoriteiten hebben een bekentenis gepubliceerd dat ze Aleksej Navalni in de gevangenis hebben gedood. We kunnen op dit moment bevestigen noch bewijzen dat dat niet klopt."
Het Kremlin zegt nog geen informatie te hebben over de doodsoorzaak van Navalni. Het gevangeniswezen is bezig met een onderzoek, zegt Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov.
Volgens Peskov is de Russische president "geïnformeerd" over het overlijden.
Bbegin deze week was Navalni nog "levend, gezond en vrolijk", zegt zijn moeder Ljoedmila Navalnaja volgens de Russische krant Novaya Gazeta. Navalnaja zag haar zoon voor het laatst op 12 februari in de gevangenis. "Ik wil niets horen van de condoleances."
Wat een verschrikking." Met die woorden beschrijft oprichter en eigenaar Derk Sauer van het Russische medium The Moscow Times de dood van Navalni. "'Moord in slow motion' schreef ik pas nog in Het Parool. Slow is snel geworden. Wat een verschrikking. Rust zacht Navalny", aldus de Nederlandse journalist op X, voorheen Twitter.
De redactie van het nieuwsmedium The Moscow Times besloot in 2022 uit te wijken van de Russische hoofdstad naar Amsterdam, waar journalisten werken vanuit het hoofdkantoor van DPG Media. Sauer wilde de redactie evacueren door het verslechterde werkklimaat voor journalisten in Rusland. "Het is gewoon te link", schreef hij toen.