- De Russische president Vladimir Poetin is deze week aan een grootschalige invasie van Oekraïne begonnen.
- Poetin zegt onder meer zich te willen verdedigen tegen de NAVO die in zijn ogen te veel oostwaarts oprukt.
- Daarnaast worden andere redenen voor de aanval genoemd, door Poetin en anderen.
- Lees ook: Poetin droeg 2 keer hetzelfde pak: maandag bij een dreigende toespraak en donderdag bij de aankondiging van de aanval op Oekraïne – dat voedt speculaties over een vooraf opgenomen verklaring
Russische troepen zijn deze week Oekraïne binnengevallen, een grootschalige invasie die al wekenlang werd gevreesd. Vanuit verschillende richtingen werd het land bestookt met luchtaanvallen en beschietingen en het Russische leger heeft aanvallen op de hoofdstad Kiev ingezet.
Westerse leiders waaronder de Amerikaanse president Joe Biden hebben de acties van de Russische president Vladimir Poetin scherp veroordeeld en noemen de aanval een schending van het internationaal recht.
De Europese Unie en de Verenigde Staten hebben als reactie op de invasie nieuwe economische sancties tegen Rusland aangekondigd. Deze komen bovenop de strafmaatregelen die al waren opgelegd na de Russische erkenning van de volksrepublieken Donetsk en Loegansk eerder deze week.
De westerse sancties moeten verschillende Russische sectoren raken, maar Rusland is nog niet afgekoppeld van het internationale betalingssysteem SWIFT. Ook lijken westerse landen huiverig om de Russische export van gas en olie te treffen, omdat daarmee mondiale aanbodproblemen van energie verergerd kunnen worden.
Ondertussen blijft het gissen naar de beweegredenen van Poetin om Oekraïne binnen te vallen. Hieronder hebben we op een rij gezet wat hij daar zelf over heeft gezegd en wat de VS en de NAVO over zijn motivatie zeggen.
1) Zorgen over uitbreiding NAVO naar het oosten
Poetin heeft zorgen geuit over de uitbreiding van de NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie) naar Oost-Europa en de voormalige Sovjetstaten, met name naar Oekraïne.
De NAVO is een politiek en militair bondgenootschap dat in 1949 is opgericht en dertig lidstaten telt, waaronder de VS, Canada, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Nederland, België, Duitsland en veel andere Europese naties.
Het lidmaatschap van de NAVO staat open voor elk Europees land dat aan de criteria voldoet. In het kader van dat principe, heeft NAVO Oekraïne in 2018 de status van aspirant-lid gegeven.
Poetin wil de NAVO niet aan zijn grenzen en zegt dit te zien als een provocatie van Rusland. Volgens de Russische president heeft het westen de belofte verbroken om de NAVO niet verder oostwaarts uit breiden na het einde van de Koude Oorlog.
Het bondgenootschap doet dit af als een mythe, maar er is inderdaad bewijs gevonden waaruit blijkt dat verschillende westerse leiders die belofte aan oud-Sovjetleider Michail Gorbatsjov hebben gedaan. Echter, de toezegging van de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken "not one inch eastward" is nooit zwart-op-wit gezet en Moskou is akkoord gegaan met verdragen die geen beperking aan NAVO-uitbreiding opleggen.
NAVO houdt vol dat het bondgenootschap een defensieve alliantie is en daarom geen bedreiging voor Rusland vormt. Maar in zijn speech op donderdagochtend zei Poetin dat de invasie van Oekraïne een zelfverdedigingsactie van Rusland is tegen uitbreiding van de NAVO.
2) Poetin beweert ten onrechte dat Oekraïne genocide pleegt op etnische Russen
Poetin heeft Oekraïne ook beschuldigd van genocide en noemt de regering van president Volodymyr Zelensky een naziregime, beweringen waarvoor geen bewijs bestaat.
Eerder deze maand beweerde Poetin dat er "genocide" werd gepleegd tegen etnische Russen in Oost-Oekraïne, met name in de Donbasregio, waar door het Kremin gesteunde rebellen sinds 2014 vechten met Oekraïense strijdkrachten.
Afgelopen maandag erkende Poetin Donetsk en Loehansk, twee separatistische regio's in de Donbas, als onafhankelijke staten en gaf hij Russische troepen het bevel tot een "vredesmissie", een zet die internationaal gezien werd als een voorwendsel voor oorlog.
In zijn toespraak van donderdag, waarin hij de invasie aankondigde, herhaalde Poetin opnieuw de beweringen van genocide en zei hij dat hij streeft naar de "denazificatie" van Oekraïne, een land waarvan de democratisch gekozen leider, president Zelensky, Joods is.
3) Poetin ontkent ten onrechte het bestaansrecht van Oekraïne als land
In zijn lange toespraak van afgelopen maandag, beweerde Poetin dat Oekraïne geen echt land is: Oekraïne is nooit een authentieke staat geweest. Het is nooit een duurzame staat geweest.
De Russische president beweerde dat Oekraïne door Lenin, de eerste leider van de Sovjet-Unie, in elkaar is geknutseld. Er is echter overweldigend bewijs van een eigen Oekraïense cultuur en geschiedenis van vóór het ontstaan van de Sovjet-Unie. Poetin vindt echter dat Oekraïne niet zomaar een buurland is, maar in integraal onderdeel van de Russische geschiedenis en cultuur.
Volgens Poetin bestaat Oekraïne als staat bij de gratie van Rusland, omdat Rusland Oekraïne het recht zou hebben gegeven zich af te scheiden.
Echter, het Oekraïense volk heeft in 1991 met een overweldigende meerderheid voor onafhankelijkheid gestemd. Voor het referendum ging 84 procent van de kiesgerechtigden naar de stembus waarvan meer dan 90 procent voor onafhankelijkheid koos.
4)Dubieuze zorgen over kernwapens
Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie gaf Oekraïne vrijwillig zijn kernwapens op, in ruil voor een veiligheidsgarantie van de VS, het VK en Rusland.
Ondanks dit arrangement heeft Poetin gezegd zich zorgen te maken over de kennis van kernwapens die Oekraïne heeft, en de wens die het land zou hebben om kernwapens te verkrijgen. Volgens hem vormt dat een bedreiging voor Moskou.
Hoewel er geen bewijs is dat Oekraïne kernwapens probeert te verwerven, spuit Poetin dergelijke complottheorieën om een invasie te rechtvaardigen.
"Als Oekraïne massavernietigingswapens verwerft, zal de situatie in de wereld en in Europa drastisch veranderen, vooral voor ons, voor Rusland", zei Poetin afgelopen dinsdag. "We kunnen niet anders dan reageren op dit reële gevaar, te meer daar, laat ik het nog eens herhalen, de westerse beschermheren van Oekraïne het land kunnen helpen deze wapens te verwerven om een zoveelste bedreiging voor ons land te creëren."
De Amerikanen en de NAVO hebben herhaaldelijk gezegd dat er geen plannen zijn om Oekraïne nucleair te bewapenen.
5) 'Poetin wil een Russisch rijk'
Een andere reden voor de invasie van Oekraïne wordt volgens sommigen niet expliciet genoemd door Poetin: hij wil een imperium bouwen en de controle herstellen die Rusland, of de Sovjet-Unie, had over Europa en Azië voor het einde van de Koude Oorlog.
In 2005 noemde Poetin het uiteenvallen van de Sovjet-Unie 'het grootste geopolitieke drama van de eeuw'.
"Hij heeft veel grotere ambities dan Oekraïne. Hij wil in feite de voormalige Sovjet-Unie opnieuw vestigen. Dat is waar het hier om gaat", zei Biden afgelopen donderdag in zijn reactie op Poetins invasie in Oekraïne.
"Ik denk dat zijn ambities volledig in strijd zijn met waar de rest van de wereld is beland", gaf de Amerikaanse president aan.
De Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties maakte eerder deze week soortgelijke opmerkingen, waarmee ze impliceerde dat Poetin zelfs meer wil. Ze zei dat Poetin terug wil naar de dagen van het Russische Rijk, dat dateert van vóór de Sovjet-Unie.
"Dat omvat heel Oekraïne. Ook Finland. Wit-Rusland, Georgië en Moldavië. Kazachstan, Kyrgyzstan, en Tadzjikistan. Turkmenistan, Oezbekistan, en Litouwen. Letland en Estland. Het omvat delen van Polen en Turkije," aldus ambassadeur Linda Thomas-Greenfield tijdens een vergadering van de VN-Veiligheidsraad.
"In wezen wil Poetin dat de wereld teruggaat in de tijd, naar een tijd van vóór de Verenigde Naties, naar een tijd waarin keizerrijken regeerden. Maar de rest van de wereld is vooruitgegaan. Het is niet 1919, het is 2022", voegde ze eraan toe.
Lees meer over de oorlog in Oekraïne:
- Heel Europa lijdt onder de oorlog in Oekraïne: dit is de mogelijke economische impact
- Trump prijst hoe Poetin een inval in Oekraïne rechtvaardigt: ‘Slim en geniaal’
- EU wil Rusland met ‘zware economische sancties’ treffen…maar zwijgt als het graf over olie en gas, waarmee Poetin de oorlog tegen Oekraïne financiert