Brussel voert de strijd tegen plastic op. Het Europees Parlement wil dat wegwerpplastic waarvoor betaalbare alternatieven zijn vanaf 2021 wordt verboden.
571 parlementsleden stemden voor het voorstel en 53 tegen.
Het gaat onder meer om rietjes, bestek, borden, ballonstokjes, zakjes van dun plastic en roer- en wattenstaafjes. Dergelijke producten belanden nu vaak als zwerfvuil op straat of in zee.
Verder moet het gebruik van voedselverpakkingen en wegwerpbekers worden teruggedrongen. Fabrikanten van bijvoorbeeld snoepwikkels en sigarettenfilters moeten gaan meebetalen aan het opruimen en de afvalverwerking.
Het Europese bedrijfsleven wil zijn steentje bijdragen, maar zegt dat het om een “gedeelde verantwoordelijkheid” gaat.
Meer plastic flessen scheiden
Ook moeten fabrikanten op maandverband, vochtige doekjes en ballonnen gaan vermelden dat er plastic in zit, en dat ervoor moet worden gezorgd dat die producten niet zomaar in het milieu terechtkomen.
Verder wil het parlement dat negen op de tien plastic flessen in 2025 gescheiden worden ingezameld, bijvoorbeeld via statiegeldregelingen. Ruim een op de drie flessen moet dan van hergebruikt plastic zijn gemaakt.
Regels voor schepen op zee moeten ervoor zorgen dat ze afval in havens afgeven en oude visnetten terugbrengen
EU-milieuministers komen volgende week bijeen
Vicevoorzitter Frans Timmermans van de Europese Commissie presenteerde in mei maatregelen in de strijd tegen wegwerpplastic, die nu zijn aangescherpt. Als ook de lidstaten een standpunt hebben ingenomen, kunnen die met het parlement gaan onderhandelen over de wetstekst.
De EU-milieuministers komen volgende week bijeen. "Laten we nu eens kijken of de EU echt een pionier wil zijn en eindelijk actie onderneemt tegen plastic afval’’, aldus Gerben-Jan Gerbrandy (D66).
Zijn GroenLinks-collega Bas Eickhout: "Met haast chirurgische precisie worden er maatregelen ingevoerd om ervoor te zorgen dat de toptien plastic producten die het meest op de Europese standen worden aangetroffen, voortaan niet of minder snel in het milieu terechtkomen."
Ook Jan Huitema (VVD) en Annie Schreijer (CDA) toonden zich tevreden.
Blije Timmermans strijdt verder tegen plastic
Frans Timmermans is in ieder geval erg blij met de zeer ruime steun voor zijn voorstellen om veel plastic wegwerpproducten in de ban te doen. "Een mooi resultaat na alle strijd die we hebben gevoerd, maar we zijn er nog niet", zegt hij tegen persbureau ANP.
"Weet je wat ik zo mooi vind aan deze doorbraak? Dat de EU een alomvattende strategie aanneemt tegen plastic. Het is tijd voor een structurele aanpak om burgers en bedrijven te helpen omschakelen."
Timmermans is verheugd dat de voorstellen niet zijn afgezwakt. "Daar was ik een beetje bang voor. Over de aanscherping maak ik me geen zorgen’’, lacht hij.
Het overgrote deel van het bedrijfsleven weet dat het moet omschakelen en meer zal moeten bijdragen aan de strijd tegen plastic afval, vervolgt de Nederlander. Een deel zal veranderingen met een sterke lobby proberen tegen te gaan. "Ik denk niet dat ze erin zullen slagen de maatregelen af te zwakken", aldus Timmermans.
Meer bedrijven doen plastic in de ban
Het besef dat wegwerpplastic het milieu ernstige schade toebrengt en uiteindelijk in de voedselketen terechtkomt, neemt toe bij het grote publiek.
Steeds meer bedrijven kijken daarom, al dan niet onder druk van beleidsmakers, naar manieren om minder verpakkingsmateriaal te gebruiken.
McDonald's liet weten in Groot-Brittannië ook te stoppen met rietjes en in Nederland wordt nog gekeken naar alternatieven.
Ook bedrijven als Starbucks en IKEA zijn bezig met vermindering van het gebruik van plastic bekertjes en roerstaafjes.
'Verbod wegwerpplastic radicale verbetering'
Het Recycling Netwerk is verheugd over het verbod op wegwerpplastic dat het Europees Parlement afkondigde. Directeur Rob Buurman noemt het "een grote stap vooruit om het zwerfafval terug te dringen".
Het Recycling Netwerk is een samenwerkingsverband van diverse milieuorganisaties, zoals Milieudefensie, Greenpeace, Natuur & Milieu en Stichting De Noordzee.
Buurman is vooral blij dat producenten vanaf 2021 moeten meebetalen aan het opruimen van zwerfafval. "Hopelijk leidt dat tot initiatieven om het afval terug te dringen. Alleen in Nederland zijn de kosten al 250 miljoen euro per jaar. Die komen voor een groot deel voor rekening van zogeheten 'single use products', waarvan er straks dus een aantal worden verboden. Maar ook sigarettenpeuken, want daar zit ook plastic in. Het is een goede zaak dat de belastingbetaler daar straks niet meer voor opdraait."
Het verbod zal er niet voor zorgen dat alle (micro)plastics straks uit het milieu zijn verdwenen, beseft Buurman. "Maar het wordt een stuk minder. Dit is echt een radicale koerswijziging. Nog maar een half jaar geleden stelde de Europese Commissie voor om strenge regels in te voeren voor wegwerpplastic. Het gaat heel snel."