Het Britse Lagerhuis heeft woensdag de regie voor één dag overgenomen van premier Theresa May, maar daarmee is de Brexit-chaos alleen nog maar groter geworden.
Het is na een lange debatdag absoluut niet duidelijk geworden hoe het nu verder moet met de Brexit. Geen van de acht scenario’s die parlementariërs van verschillende partijen hadden ingediend en waarover het parlement woensdagavond stemde, haalde een meerderheid.
Eerder verwierp het Lagerhuis al twee keer de deal die May sloot met de EU. De zogeheten ‘indicatieve stemmingen’ van woensdag waren bedoeld om duidelijk te krijgen wat het parlement dan wel wil in aanloop naar de nieuwe Brexit-deadline van 12 april.
Maar de uitkomst was acht keer nee, zoals ook duidelijk te zien is op de voorpagina van de Britse krant The Guardian van donderdagochtend.
Guardian front page, Thursday 28 March 2019: Parliament finally has its say: No. No. No. No. No. No. No. No pic.twitter.com/F21ltmOu1K
— The Guardian (@guardian) 27 maart 2019
De EU heeft vorige week kort uitstel verleend van de oorspronkelijke uittredingsdatum van 29 maart, maar in ruil daarvoor wilden de 27 overblijvende EU-lidstaten dan wel weten hoe de Britse politiek het verdere Brexit-proces voor zich ziet.
Een strategie die kan rekenen op steun van het Lagerhuis is nog ver te zoeken. Maandag stemt het Lagerhuis opnieuw over een aantal van de nu verworpen scenario’s.
May stapt vervroegd op na goedkeuring van haar deal
Theresa May heeft intussen gezegd dat ze bereid is vervroegd op te stappen om haar Brexit-deal alsnog goedgekeurd te krijgen. De geplaagde premier erkende dat er binnen haar Conservatieve Partij behoefte is aan “een nieuwe benadering en nieuw leiderschap in de tweede fase van de Brexit-onderhandelingen”.
May riep haar partijgenoten op haar deal te steunen “zodat we onze historische plicht kunnen doen”. Een nieuwe premier gaat dan de onderhandelingen voeren over de toekomstige handelsrelatie tussen Groot-Brittannië en de Europese Unie.
Na de aankondiging van May dat ze bereid is vervroegd op te stappen, heeft een aantal felle Brexiteers, onder wie Boris Johnson, aangegeven toch voor haar deal te gaan stemmen. Voormalig minister van Buitenlandse Zaken Johnson noemde de deal eerder nog totaal onacceptabel en sprak van een “zelfmoordvest”.
Maar de Noord-Ierse DUP-partij die gedoogsteun verleent aan de regering van May, gaf woensdagavond aan echt niet akkoord te kunnen gaan met haar deal. Naast de tien parlementariërs van de DUP is er ook een groep van 15 tot 30 ultra-Brexiteers die vooralsnog weigert de deal van May te steunen. Daarmee is de premier nog altijd niet zeker van een meerderheid voor haar deal, die uiterlijk vrijdag 29 maart moet worden goedgekeurd.
LATEST⬇️⬇️ pic.twitter.com/Y91C4aA09Q
— DUP (@duponline) 27 maart 2019
De weggestemde scenario’s van het Lagerhuis op een rij
He Britse parlement verkende woensdag tegen de wil van de regering een aantal alternatieve opties voor de al twee keer weggestemde deal van May.
Tijdens een debat dat woensdagmiddag om 16.00 uur begon en tot laat op de avond doorliep, zijn er maar liefst 16 verschillende Brexit-scenario’s ingediend. Maar het was aan de excentrieke parlementsvoorzitter John Bercow om te bepalen welke moties daadwerkelijk in stemming werden gebracht.
Bercow selecteerde acht opties, die uiteindelijk geen van allen op een meerderheid konden rekenen:
- 1. No deal-Brexit op 12 april (400 stemmen tegen en 160 stemmen voor)
Op een minderheid van felle Brexiteers na is het Lagerhuis tegen deze optie. Al twee keer is de mogelijkheid van een vertrek zonder deal weggestemd. - 2. Zachte Brexit volgens Noorwegen-model (283 stemmen tegen en 188 stemmen voor)
Groot-Brittannië zou met deze optie nauw verbonden blijven met de interne markt en de douane-unie, maar zijn stemrecht verliezen. - 3. Uit de douane-unie, maar wel binnen de EEA en Efta (377 stemmen tegen en 65 stemmen voor)
Met deze optie blijven de Britten binnen de Europese Economische Ruimte en worden ze weer lid van de Europese Vrijhandelsassociatie met Liechtenstein, Noorwegen, IJsland en Zwitserland. - 4. Brexit maar wel douane-unie met de EU (272 stemmen tegen en 264 stemmen voor)
Hierbij moet een permanente douaneregeling worden uitonderhandeld tussen de EU en geheel Groot-Brittannië. - 5. Binnen de douane-unie de richtlijnen van de interne markt volgen (307 stemmen tegen en 237 stemmen voor)
Volgens deze Labourmotie blijven de Britten heel nauw verbonden met de EU en deze optie wordt door velen dan ook gezien als een nep-Brexit. - 6. Geen Brexit als het Lagerhuis de deal niet goedkeurt (293 stemmen tegen en 184 stemmen voor)
Deze motie is bedoeld om een no deal-Brexit te voorkomen. Dan nog liever helemaal geen Brexit. - 7. Een tweede Brexit-referendum over welke deal dan ook (295 stemmen tegen en 268 stemmen voor)
Als de huidige deal van May toch wordt goedgekeurd door het parlement of als de Britse regering een nieuw uittredingsakkoord weet te sluiten, dan moet dat sowieso in een referendum worden voorgelegd aan de Britse bevolking. - 8. Twee jaar uitstel om een gunstige handelsdeal met de EU uit te onderhandelen (422 stemmen tegen en 139 stemmen voor)
Twee jaar bevriezing in de tussentijd zonder het sluiten van een uittredingsakkoord over de toekomstige handelsdeal is voor de EU absoluut geen optie.
Parlementsvoorzitter Bercow herhaalde woensdagmiddag ook nog maar eens dat de regering niet voor de derde keer de met de EU uitonderhandelde deal in stemming mag brengen, zonder dat daar wijzigingen in zijn aangebracht.
May zou haar deal donderdag of vrijdag opnieuw willen voorleggen aan het Lagerhuis, zeker nu Boris Johnson en enkele andere felle Brexiteers hebben aangegeven de uittredingsovereenkomst toch te steunen.
Maar aangezien Bercow zei dat de regering “niet moet proberen mijn uitspraak te omzeilen”, zal May nog een list moeten verzinnen om de stemming op de agenda te krijgen.