Geld besparen door te kopen. Dat lijkt met elkaar in tegenspraak. Toch loont het om een oude, nog werkende koelkast voortijdig om te ruilen voor een nieuw, energiezuinig exemplaar. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld lampen of wasmachines. Waar ligt het omslagpunt?

Je zou zeggen dat je geld bespaart door zo lang mogelijk met je ijskast of wasmachine te doen. Maar omdat apparaten de afgelopen tien jaar veel zuiniger zijn geworden, is dat maar de vraag.

De besparing op de energiekosten die je met een nieuw apparaat realiseert, weegt in veel gevallen op tegen een versnelde afschrijving van het oude exemplaar. Of anders gezegd: je verdient aankoop vaak al na enkele jaren terug.

Ook het milieu heeft er baat bij. Omdat onzuinige apparaten meer broeikasgas CO2 uitstoten, levert afdanken vaak meer milieuwinst op dan een energievreter opgebruiken. Hoe bereken je of dit voor jou loont?

Koelkasten

Koelkasten en vriezers zijn verantwoordelijk voor ongeveer een zesde deel van de energienota. Hierop energie besparen levert dus relatief veel geld op.

De afgelopen jaren zijn deze apparaten veel zuiniger geworden, stelt Puk van Meegeren, woordvoerder van Milieu Centraal. "Een twintig jaar oude koelvriescombinatie verbruikt circa 500 kilowattuur per jaar en een modern, zeer zuinig exemplaar met energielabel A+++ slechts 150 kilowattuur. Dat scheelt dus zo'n 70 procent in het energieverbruik en dat komt neer op een besparing van 85 euro per jaar", zo rekent hij voor.

Uitgaand van een aanschafprijs van circa 770 euro, heb je de investering dus na circa negen jaar terugverdiend.

Volgens Van Meegeren ligt het omslagpunt op circa zeven jaar. Dit geldt voor ongeveer de helft van de koelkasten in ons land. "Hoe ouder de koelkast is, hoe groter het milieuvoordeel en hoe beter voor de portemonnee."

Ben je benieuwd of het voor jouw koelkast loont om deze voortijdig te vervangen, ga dan naar een speciale tool op de website van Milieu Centraal. Er is een vergelijkbaar programma voor vrieskisten.

Ene A is de andere niet

Veel consumenten hebben het idee dat het niet veel uitmaakt of je een koelkast koopt met label A+ (momenteel de ondergrens voor koelkasten) of met label A+++ (de meest zuinige categorie). A is immers de meest zuinige categorie, zo luidt de redenering. Dat is een misvatting, volgens Milieu Centraal. Een A+++ koelkast is maar liefst twee keer zo zuinig als een apparaat met A+ label. Het verschil op de energienota bedraagt circa 35 euro per jaar. Shoppen loont dus.

Het is ook belangrijk dat je de juiste koelkast koopt. Heb je een klein huishouden, neem dan niet een te grote koelkast, want je koelt dan vooral lucht en verspilt zo energie.

Kies ook een apparaat dat past bij de omgevingstemperatuur. Een koelkast die niet geschikt is voor warmere ruimtes bijvoorbeeld, verbruikt onnodig veel stroom, terwijl een koelvriescombinatie die ongeschikt is voor koudere ruimtes bij een lage temperatuur niet goed kan aanslaan, waardoor de vriezer ontdooit.

Ook op het gebruik valt te besparen. Zet een koelkast niet vlak naast een apparaat dat warmte afgeeft, zoals een fornuis. Ga je met vakantie, schakel de koelkast of vriezer dan uit. En gebruik geen tweede koelkast of zet deze alleen aan bij speciale gelegenheden, zoals een feestje. Controleer ook regelmatig of de deur nog goed sluit.

Wasdroger

Veel mensen hebben nog een wasdroger met energielabel C. Dat zijn ware energieslurpers. Wie deze vervangt door een moderne warmtepompdroger met label A+++ bespaart ongeveer driekwart op de energiekosten, volgens Puk van Meegeren.

Maar of je daarmee de investering terugverdient is de vraag, want zo'n droger is duur in aanschaf: tussen de 700 en 1.150 euro. "De milieuwinst van voortijdig inruilen is groot. In hoeverre het ook financieel loont hangt af van de prijs, de levensduur van het apparaat en de mate van gebruik", aldus Van Meegeren.

Je kunt wel veel energie besparen door de wasdroger selectief te gebruiken en in de zomer de was wat vaker aan de lijn te laten drogen.

Tv

Ook tv's zijn de afgelopen jaren veel zuiniger geworden. Wie een oude plasma tv heeft van 42 inch, is jaarlijks ongeveer 110 euro kwijt aan stroom. Voor een moderne lcd-led tv betaal je circa 35 euro, wat neerkomt op een besparing van 75 euro per jaar.

Vaatwassers en wasmachines

Bij wasmachines en vaatwassers is voortijdig vervangen volgens Van Meegeren minder een issue, omdat bij deze apparaten de afgelopen jaren geen grote stappen op het gebied van energieverbruik zijn gezet.

Wel kun je door slim gebruik de energienota flink laten slinken, door bijvoorbeeld te wassen op lagere temperaturen, de machines zo vol mogelijk te laten draaien en de apparaten na gebruik uit te zetten (en niet op stand-by).

Vaatwasser

Een vaatwasser slurpt ongeveer 7 procent van de elektriciteitskosten op. De verschillen in energieverbruik variëren behoorlijk per vaatwasser.

Een klein verschil in energieverbruik per afwasbeurt lijkt niet veel uit te maken, maar over een langere periode kun je met een zuinige keuze tientallen tot enkele honderden euro´s besparen op je energierekening. Let bij de aanschaf ook op het waterverbruik.

Wasmachine

Ook bij wasmachines kunnen de verschillen in energieverbruik groot zijn, zelfs binnen de categorie A+++. Dus wees ook hier kritisch bij de aanschaf.

In winkels die zijn aangesloten bij EnergieWeter vind je op het prijskaartje niet alleen de aanschafprijs, maar ook een schatting van de jaarlijkse elektriciteitskosten. Dat geeft een aardige indicatie. Kies liever geen was-droogcombinatie, want deze verbruikt relatief veel energie.

Lampen

Het energieverbruik van spaar- en ledlampen is een stuk lager dan van gewone gloeilampen: het verschil bedraagt ongeveer tachtig procent. Als je één gloeilamp van 40 watt, die gemiddeld drie uur per dag wordt gebruikt, vervangt door een spaar- of ledlamp, bespaar je 8 euro per jaar op de energienota. Daarmee heb je de nieuwe lamp binnen een tot twee jaar terugverdiend.

Een gemiddeld huishouden heeft ongeveer tien gloeilampen. Als deze worden vervangen door een spaar- of ledlamp, levert dat een besparing op van ongeveer 60 tot 80 euro per jaar.