- Met de opkomst van de elektrische auto worden de accupakketten die hierin zitten, over enkele jaren mogelijk een groot milieuprobleem.
- Het schrikbeeld is dat afgedankte accu’s op braakliggende terreinen massaal wegroesten, met alle gevolgen van dien.
- Maar hoe zit het met mogelijkheden voor recycling? Business Insider sprak met een expert van Auto Recycling Nederland.
- Lees ook: De solid state-batterij moet elektrische auto’s een grotere actieradius en kortere laadtijden bieden: waarom de introductie nog steeds op zich laat wachten
Wat gebeurt er met al die accupakketten van elektrische auto’s, als ze niet meer voldoende functioneren in de vierwielers waar ze zijn ingebouwd? Het schrikbeeld is dat oude accu’s massaal op braakliggende terreinen terechtkomen om daar weg te roesten. Met alle gevolgen van dien voor de giftige stoffen die hierbij in de grond verdwijnen.
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: een dergelijk doemscenario is zeer onrealistisch. De reden hiervoor is even simpel als logisch: geld. Afgedankte accupakketten kunnen nog flink wat geld opleveren als ze worden gerecycled of hergebruikt.
Een simpel voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld een afgedankt accupakket dat nog prima dienst kan doen als bijvoorbeeld een thuis- of buurtbatterij. Iets waar veel over gesproken wordt om bijvoorbeeld netcongestie tegen te gaan. Zo krijgt de auto-accu een tweede leven in een statische toepassing.
Maar voordat een accupakket uit een auto gehaald wordt, komt het eerst bij een garage- of demontagebedrijf terecht. Daar wordt de accu op een professionele manier en volgens vastgestelde richtlijnen uit de auto gehaald. De oude accu gaat dan dus niet naar een open stortplaats, maar wordt gekeurd op herbruikbaarheid.
“Op het moment dat een afgedankte batterij wordt ingezameld bij een garage- of een autodemontagebedrijf, dan zijn er twee opties”, zegt communicatiemanager Martijn Boelhouwer van bij koepelorganisatie Auto Recycling Nederland (ARN). “De eerste mogelijkheid is dat de accu naar een recyclingfabriek gaat, waar de waardevolle materialen zoals lithium, kobalt en nikkel eruit worden gehaald. Dit is de meest gebruikte route. Het alternatief is dat de batterij voor second use wordt gebruikt.”
Kortom, het accupakket is geen milieuramp, maar wordt gewoon gerecycled en daarmee is het klaar. Toch? Niet helemaal.
Over recycling en hergebruik bestaan namelijk de nodige misvattingen. Bijvoorbeeld het idee dat vrijwel alle grondstoffen uit een afgedankte batterij terug te winnen zijn. Of dat een auto-accu na tien jaar gebruik altijd als thuisbatterij ingezet kan worden, waar deze dan nog eens tien jaar dienst doet, voordat de accu uiteindelijk toch de shredder ingaat.
Levensduur van een accupakket is langer dan 10 jaar
Laten we beginnen bij de veronderstelling dat een accupakket tien jaar dienst kan doen in een auto. Dat lijkt al langer te worden. “Minimaal tien jaar. We gaan uit van tien tot vijftien jaar”, zegt Boelhouwer. “Daarbij baseren we ons op wat we nu terug zien komen uit de markt. Maar natuurlijk ook op allerlei input van de markt.”
Het moment dat een accu vervangen moet worden, hangt samen met de laadcapaciteit. Experts stellen over het algemeen dat de accu niet meer goed genoeg is voor gebruik in een auto, als de maximale laadcapaciteit onder de 80 procent zakt.
Het recyclen van accupakketten is momenteel nog geen grootschalige business in Nederland. Maar dat verandert de komende jaren naar verwachting wel. "Onze inschatting is dat de volumes de komende drie tot vijf jaar flink zullen toenemen, op basis van de aanname dat de batterij van een elektrische auto tien tot vijftien jaar meegaat", stelt Boelhouwer.
De auto-industrie heeft dus nog even de tijd om zich aan te passen aan de opkomst van recycling. Dat is nodig, want het eerder genoemde alternatief van hergebruik van oude auto-accu's wordt naar verwachting steeds minder belangrijk.
“Als je het me anderhalf jaar geleden had gevraagd, had ik gezegd dat second use het meest voor de hand liggende was. En uit duurzaamheidsoogpunt heeft dat echt wel voordelen. Die zien we ook, maar uiteindelijk moeten ook deze batterijen worden gerecycled. Er is duidelijk een verschuiving van hergebruik naar meer recycling in fabrieken", zegt Boelhouwer.
Dat heeft volgens de woordvoerder meerdere oorzaken. De eerste is dat accupakketten vaker in delen vervangen worden. "We zien hard in onze cijfers dat er vaker modules worden vervangen. Daardoor gaat de batterij natuurlijk ook langer mee. Maar die modules zijn niet altijd geschikt voor hergebruik", aldus Boelhouwer. Er kunnen bijvoorbeeld lastiger volledige accupakketten van gemaakt worden, vanwege de verschillen in de chemische samenstellingen van de modules.
Een tweede ontwikkeling die hierop aansluit is de langere levensduur van accupakketten. De technologische ontwikkelingen staan niet stil, wat inhoudt dat hoe ouder de batterij is, des te lastiger is het om de batterij in te zetten voor een tweede leven. De oude batterij moet dan concurreren met nieuwere generaties die beter presteren.
Recycling van accu's wordt stapje voor stapje een groeimarkt
Daarmee lijkt het erop dat het recyclen van accupakketten, of gedeeltes ervan, de komende jaren een (langzaam) groeiende tak van sport zal worden. Al zijn we daar nog niet volledig op ingericht in Nederland. Vooralsnog gaan batterijen voor recycling de grens over naar Duitsland of België, waar ze op verschillende manieren worden gerecycled.
Boelhouwer ziet in de toekomst ruimte om ook in Nederland een recyclingfabriek neer te zetten. “Er zijn zeker geïnteresseerden in Nederland, maar we zitten nog met een gebrek aan schaalgrootte”, legt Boelhouwer uit. “Dan gaat het over de volumes van materialen die uit de accupakketten te halen zijn. Die maken de business case.”
Tegelijkertijd zie je ook dat autofabrikanten het recyclen van de accupakketten steeds meer naar zich toetrekken. BMW bouwt er bijvoorbeeld een eigen fabriek voor, waar ze naar eigen zeggen meer dan 96 procent van het accupakket kunnen recyclen. En ook Volkswagen werkt aan eigen recycling, waarbij het met nog hogere cijfers schermt.
Het is een logische ontwikkeling, want grondstoffen voor accupakketten zijn niet bepaald goedkoop en ook niet onbeperkt beschikbaar. Als je een gedeelte van de inkoop uit je eigen recycling kunt halen, dan kun je volgens autofabrikanten tientallen procenten besparen op de inkoopkosten.
Wat betreft de mogelijkheden van recycling laten autofabrikanten vaak een optimistisch, maar selectief beeld zien. Om met recycling van materialen percentages van boven de 90 procent te halen, moet je je beperken tot grondstoffen zoals kobalt. Voor lithium staat wordt doorgaans gerekend met een recyclingspercentage van ongeveer 50 procent.
Als je naar het hele accupakket kijkt, dan komt het cijfer voor de recycling van onderdelen op dit moment uit tussen de zestig tot zeventig procent. Dat is inherent aan de manier waarop het recyclingsproces momenteel plaatsvindt.
Echter, met toenemende druk via Europese regelgeving om accupakketten te recyclen, wordt ook hier in doorontwikkeld. De processen worden hierdoor steeds een beetje efficiënter en milieuvriendelijker.
Betekent dit dat vinden van een verdienmodel voor accurecycling binnen handbereik ligt? "De beren op de weg vallen denk ik gek genoeg wel mee", zegt Boelhouwer. "Er komt een nieuwe regelgeving uit Brussel en die stelt verplichtingen aan nieuwe batterijen en de behandeling van afgedankte batterijen. Om aan deze regels te voldoen zal er behoefte ontstaan aan een professionele recyclingindustrie."
En dan is er nog het strategische belang. De auto-industrie ziet de potentiële risico's van schaarste aan grondstoffen: "Er is dus een sterke prikkel om grondstoffen uit oude accu's te kunnen winnen", aldus Boelhouwer.
