Maasbert Schouten, bestuursvoorzitter van kredietverlener Afab, is door zijn
eigen raad van commissarissen op een zijspoor gezet. Dat gebeurde nadat de
commissarissen ingrepen in het bedrijf vanwege de hoge schuldenlast waarmee
Schouten het bedrijf opzadelde doordat hij veel bedrijven overnam.

Dat zegt Martin Dupon, lid van de raad van commissarissen, in een gesprek met
Z24.

"De raad van commissarissen is bijeen geweest en heeft de situatie binnen
Afab besproken. Daarop is een voorstel gedaan aan bestuursvoorzitter
Schouten, die instemde. Meneer Schouten zal zich nu bezig houden met de
strategie en de toekomst van het bedrijf."

Maar niet meer met acquisities, zegt Dupon stellig.

Geldprobleem
De commissarissen (lees: Dupon en voormalig Robeco-topman Jaap van Duijn)
raakten ongerust door de financiële positie van het bedrijf. Afab heeft een
probleem met NIBC, Rabobank, Fortis, ING, SNS en ABN Amro. Dit
bankenconsortium leende Afab geld waarmee het zaken kon doen. Met geleend
geld van NIBC, Rabobank en Fortis ging Schouten in 2007 en 2008 op het
overnamepad. Hij voegde bedrijf na bedrijf bij Afab, waardoor de
dienstverlener binnen korte tijd uitgroeide tot een conglomeraat met 15
bedrijven.

Afab claimt de grootste kredietverstrekker van Nederland te zijn. Het is
sponsor van voetbalclub Vitesse.

Maar het bankenconsortium stelde wel voorwaarden aan het geleende geld. De
ratio eigen vermogen versus geleend vermogen mocht niet onder de 12 procent
zakken. Dat lijkt nu toch te zijn gebeurd en de banken willen dat Afab actie
onderneemt.

Kapitaalratio
In 2006 had de bancaire divisie van Afab nog een gegarandeerde kapitaalratio
van 19,3 procent. In het eerste half jaar van 2007 daalde dat naar 15,3
procent, en eind 2007 was de ratio nog 12,9 procent. Onduidelijk is hoe de
ratio in het eerste half jaar van 2008 was. Afab verwijderde de jaar- en
halfjaarcijfers van de eigen website. Via Google cache was alleen nog een in
Google opgeslagen Engelstalige kopie van het jaarverslag over 2007 te
achterhalen.

Over de kapitaalsratio's kon of wilde Dupon "weinig zinnigs zeggen. We
weten nu niet hoe het met de kapitaalratio zit, de jaarcijfers over 2008
zijn er nog niet omdat de activa opnieuw gewaardeerd moeten worden."

Afab heeft hierdoor vooral leningen en hypotheken op de balans staan, en meer
dan 250 miljoen euro (jaarverslag 2007) aan schulden bij banken.

Weinig uitwegen
Afab kon weinig ondernemen om de eigen kapitaalspositie te verbeteren. Het
bedrijf verdiende vooral geld aan de bonusprovisies op koopsompolissen die
het bedrijf klanten verkocht wanneer die een hypotheek afsloten. Die
bonusprovisie mag sinds 1 januari niet meer van de wetgever en dat leverde
een fikse deuk op aan de inkomstenkant van Afab. Nu verdient Afab minder
geld aan zogenaamde verrichtingsfees die de klant betaalt, en advies.

Tegelijkertijd zakte dankzij de recessie de hypotheekmarkt in. Dat leverde nog
een extra druk op aan de inkomstenkant.

'Schouten stort niet bij'
Er is één persoon die vanuit zijn holding geld zou kunnen bijstorten om de
banken gerust te stellen, en dat is oprichter Maasbert Schouten zelf. Maar
dat zal hem moeilijk vallen nu zijn holding mogelijk een negatief eigen
vermogen heeft. Hoewel de jaarcijfers over 2008 nog bekend gemaakt moeten
worden, laten financiële gegevens waarover Z24 beschikt zien dat het met het
eigen vermogen van de Afab Financiële Diensten Holding NV, het vehikel van
Schouten, snel bergafwaarts ging de afgelopen jaren.

Van een geconsolideerd eigen vermogen van 4,5 milljoen euro in 2005, ging het
naar een forse daling van een negatief vermogen van 44 miljoen in 2006, om
te eindigen met een negatief vermogen van 71,8 miljoen euro ultimo 2007. Dat
terwijl de omzet van de holding van 16,2 miljoen euro in 2006 omhoog schoot
naar 100,6 miljoen eind 2007.

Het werkkapitaal van de holding nam ook af, van een plus van 3,8 miljoen in
2005 en een plus van 3,9 miljoen in 2006 naar opeens een fors negatief
werkkapitaal van 41,5 miljoen eind 2007.

Overigens valt op dat deze cijfers, waarover Z24 beschikt, afwijken van de
cijfers over het eigen vermogen uit het gedeponeerde jaarverslag van Afab
over 2007. Daarin is juist sprake van een positief eigen vermogen van 119
miljoen euro, met een winst van 33,1 miljoen euro.

Dupon: Schouten stort niet bij
Commissaris Dupon laat weten dat "meneer Schouten niet zal bijstorten"
in de kas van Afab. "Hij kan bijstorten maar dat zal hij niet doen."
Opmerkelijk genoeg zegt Dupon niet te weten wat de financiële positie van
Schouten is. "Daar houd ik mij niet mee bezig". Ook zegt hij niet
op de hoogte te zijn van de financiële positie van Afab Financiële Diensten
Holding NV.

Op de opmerking dat het een logische gang van zaken is om eerst bij de
aandeelhouder aan te kloppen als er een geldtekort is - Schouten heeft via
zijn holding 95 procent van Afab in handen - en daarna pas met banken te
gaan praten, wilde Dupon niet ingaan.

"Het bedrijf Afab moet zichzelf kunnen bedruipen. Daarom zijn wij in
gesprek gegaan met het consortium van banken over de financiering. Verder
wil ik ophouden met spreken over de heer Schouten", aldus Dupon.

Geen interesse in bankvergunning meer
Even opmerkelijk is dat Afab enige weken geleden een brief schreef aan De
Nederlandsche Bank (DNB), waarin het een in 2006 door Maasbert Schouten bij
DNB ingediende aanvraag voor een bankvergunning introk. Dat gebeurde op
instigatie van de raad van commissarissen, aldus Dupon.

Opmerkelijk, omdat Afab met een grote schuldenlast bij het bankenconsortium
zit. Eén van de manieren om de kapitaalsratio van een financiële instelling
te verbeteren, is het aantrekken van spaargeld. Maar daar heeft Afab volgens
de commissarissen nu geen interesse meer in.

"Afab is geen spaarbank en wil geen spaarbank zijn. Afab verstrekt
leningen, consumptieve kredieten. Daarom trokken wij die aanvraag in",
zegt Dupon daarover.

Dupon wilde niet ingaan op de vraag of het intrekken van de
bankvergunning-aanvraag iets te maken heeft met het lopende onderzoek van de
Autoriteit Financiële Markten (AFM) naar Afab Geldservice.

AFM-inval bij dochter
De AFM deed in september van dit jaar nog een inval bij een dochterbedrijf
van Afab, dat niet lang daarvoor door Schouten was gekocht en onder de
Afab-paraplu gevoegd. O&B Finance was eerder al beboet door de AFM omdat
het beleggingspolissen verkocht zonder dat de klanten gewezen waren op de
risico's die bij zo'n polis komen kijken.

De commissarissen gaan Afab herstructureren. Afab krijgt een overzichtelijker
bestuursstructuur, waarbij de positie van de raad van commissarissen wordt
versterkt.

Ook zal Afab een onderzoek doen naar mogelijke misstanden met de verkoop van
koopsompolissen aan mensen die hypotheken of leningen namen bij Afab. Dat
onderzoek zal met terugwerkende kracht de polissen bekijken die sinds 1
januari 2008 werden afgesloten.

Eerder meldde
Vrij Nederland al dat PvdA'er en oud-minister Willem Vermeend op 13 oktober
is opgestapt als commissaris bij Afab.

Lees ook:

Afab
belooft onderzoek naar misstanden

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl