Na drie dagen onderhandelen is de coalitie gered. Maar helemaal uit de problemen in Rutte nog niet. De oppositie, inclusief de vrienden van D66, SGP en ChristenUnie, zijn woest dat het kabinet overweegt het parlement te omzeilen als de wet niet door het parlement komt.

Het leek alsnog een rustig kerstreces te worden, want het lijkt erop dat de drie dissidente PvdA-senatoren zo goed alsnog akkoord zijn met het afschaffen van de vrije artsenkeuze.

De wet wordt waarschijnlijk licht aangepast. Weliswaar blijft het zo dat zorgverzekeraars alleen zorg door specialisten hoeven te vergoeden die wordt verricht door instellingen waarmee ze een contract hebben, maar in het geval dat de voorlichting tekortschiet, zou de verzekeraar naar verluidt toch gedwongen kunnen worden om de behandeling te vergoeden. Dat is althans wat de NOS in Den Haag had opgevangen.

Oppositie woest om ’truc’

Maar een opmerking van PvdA-fractievoorzitter Diederik Samsom gisteren tijdens het debat in de Tweede Kamer, heeft de verhoudingen weer op scherp gezet. Samsom stelde, gesteund door zijn collega-fractievoorzitter Halbe Zijlstra van de VVD, dat het kabinet overweegt de vrije artsenkeuze te beperken via een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) indien de Senaat weer tegenstemt.

Zo’n AMvB is een uitwerking van een wet waarvoor geen instemming van de Tweede en Eerste Kamer nodig is. Samsom en VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra verdedigden die optie, maar kregen veel kritiek van de oppositie, ook van de bevriende fracties (D66, ChristenUnie en SGP). Oppositiepartijen spraken over een truc (SP), een dreigement (D66), een list om de Senaat te omzeilen (GroenLinks) of vroegen zich af of het staatsrechtelijk wel zuiver is (ChristenUnie). Alexander Pechtold (D66) zei er wel bij dat hij de wet inhoudelijk niet anders zal beoordelen dan eerder, toen hij vóór was.

Volgens VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra is de noodweg hypothetisch maar staatsrechtelijk wel correct en afgestemd met de landsadvocaat. Samsom zei dat de doelen van de zorgwet (betere zorg tegen minder kosten) te belangrijk zijn om te laten schieten. ,,Dus als het met een hele mooie wet niet lukt, dan ga je het doen met een AMvB die minder fraai is, maar wel de doelen dichterbij brengt.”

Onduidelijkheid over stem Duivesteijn

Hoe groot de kans is dat het kabinet om de Kamer heen zal moeten gaan, is niet helemaal duidelijk. De PvdA-senatoren leken donderdag na lange gesprekken met Diederik Samsom en vice-premier Lodewijk Asscher akkoord te zullen gaan mits de wet een beetje wordt aangepast.

Vanochtend echter publiceert de Volkskrant een interview met de doodzieke senator Adri Duivesteijn waarin hij uitlegt waarom hij tegen de zorgwet heeft gestemd.

Duivesteijn is al een tijd ernstig ziek. Hij kreeg bij het ene ziekenhuis te horen dat hij was uitbehandeld, maar kon in een ander ziekenhuis toch verder worden behandeld. ,,Ik heb ervaren hoe geweldig het is dat je dan elders een specialist vindt die zegt: we gaan ervoor knokken, we leggen ons hier niet bij neer. Dat is voorbij als een eind wordt gemaakt aan de vrije artsenkeuze.''

Daarnaast stemde Duivesteijn tegen omdat de PvdA zich in haar verkiezingsprogramma uit 2012 krachtig heeft uitgesproken tegen marktwerking in de zorg. ,,Het voorstel van het kabinet zit helemaal aan de andere kant van het programma.''

Volgens Duivesteijn waren er meer dan drie PvdA-Eerste Kamerleden tegen het afschaffen van de vrije artsenkeuze. ,,Maar die hebben uiteindelijk gezegd: ik wil niet de consequentie aanvaarden van een eventuele crisis, en dus ben ik voor.'' Dat Duivesteijn toch tegenstemde, was ,,een principekwestie''. Behalve Duivesteijn stemden ook Guusje ter Horst en Marijke Linthorst tegen.

Z24 / ANP

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl