De olieprijs maakte maandagochtend weer een snoekduik, vanwege de mislukte olietop in Doha. Ook Islamitische Staat zal balen dat de top op een zeperd uitliep, want zij kampen flink met lage olieprijzen. Analist Arne Petimezas van AFS Group praat je bij vanaf de beursvloer in Amsterdam.
1. IG Metall, Duitslands grootste vakbond, heeft gedreigd met onbeperkte stakingsoorlog om zijn looneisen kracht bij te zetten. Afgelopen weekend zei vakbondstopman Meinhard Geiken tegen Süddeutsche Zeitung dat “we goed voorbereid zijn voor onbepaalde tijd te staken.”
IG Metall eist een loonsverhoging van 5 procent, maar werkgevers in de industrie willen niet verder gaan dan 0,9 procent en een eenmalige bonus van 0,3 procent. Duits vakbonden zijn de afgelopen jaren bezig met een inhaalslag na een decennium van loonmatiging.
In onderstaande grafiek staan de arbeidskosten per eenheid product voor een aantal eurolanden. Duitsland is momenteel het enige land waar arbeidskosten in lijn met het ECB-mandaat van 2 procent stijgen. Duitsland heeft echter nog een hele weg te gaan en arbeidskosten liggen krap 20 procent onder het niveau waar ze zouden moeten zijn.
(klik voor vergroting)
2. ‘Doorbraak’ in de crisisonderhandelingen tussen Griekenland en de schuldeisers. Volgens diverse media hebben de schuldeisers bekokstoofd dat Griekenland een lijst met extra bezuinigingen gaat opstellen voor het geval dat de begrotingsdoelstelling voor 2018 in het geding komt.
Griekenland moet van de schuldeisers in 2018 exclusief rente op de staatsschuld een begrotingsoverschot hebben van 3,5 procent van het bbp. De Griekse regering zegt dat de ombuigingsmaatregelen die het op het oog heeft, genoeg zijn om de doelstelling van 3,5 procent te halen. Ook de Europese Commissie denkt dat Griekenland genoeg heeft gedaan.
Maar Duitsland en vooral het IMF zijn sceptisch. Volgens het IMF heeft Griekenland dit jaar een klein begrotingstekort exclusief rentebetalingen. En met de aangekondigde ombuigingen komt Griekenland niet verder dan een overschot van 1,5 procent van het bbp in 2018. Griekenland moet tot 2018 5 miljard bezuinigen.
De doorbraak houdt in dat Griekenland voor de zekerheid nog 3 miljard euro aan ombuigingen moet zien te vinden. Volgens Süddeutsche Zeitung heeft dit plan ook al de zegen van het IMF. En dat is vreemd. Uit gelekte documenten bleek dat het IMF meent dat extra bezuinigingen geen zin hebben gezien de krakkemikkige staat van de Griekse economie. Daarom eist het IMF duidelijk van te voren afgesproken schuldenverlichting. En daarover is juist nog steeds geen akkoord.
3. Niet alleen Griekenland moet bezuinigingen. Volgens persbureau Reuters moet de Islamitische Staat er ook aan geloven. Reuters, dat zich baseert op een rapport van onderzoekshuis IHS, meldt dat de ‘belastingopbrengsten’ van IS zijn gekelderd van 80 miljoen dollar per maand medio 2015 naar 56 miljoen dollar per maand in maart.
Ook IS ondervindt de gevolgen van lagere olieprijzen. Daarnaast is het territorium van het terreurimperium sinds medio 2014 geslonken met 22 procent, waardoor het aantal inwoners met een derde is gedaald naar 6 miljoen. Volgens IHS heeft IS nieuwe belastingen ingevoerd op onder meer satellieten en boetes ingesteld voor het verkeerd opdreunen van een vers uit de koran. Daarnaast kunnen ter dood veroordeelden hun veroordeling afkopen.
Analist Arne Petimezas van AFS Group houdt je dagelijks op de hoogte van de dingen die je moet weten.
4. Volgens de Duitse krant Die Welt gaat Deutsche Postbank vanaf 2017 een andere ‘kostenstructuur’ voeren voor betaalrekeningen, die nu nog kosteloos zijn. Dat is codetaal voor rente in rekening brengen. Banken hebben het natuurlijk over ‘kosten’ betalen, want rente is een te politiek te geladen woord.
Probleem voor Europese banken – en Duitse banken in het bijzonder – zijn de negatieve rentestanden. Vanwege de ECB’s obligatieaankopen hebben banken inmiddels 750 miljard euro aan overtollige reserves waarover ze jaarlijks 0,4 procent betalen aan de ECB. Duitse banken kunnen er weinig mee, want Duitsers zijn met geen stok aan het lenen te krijgen.
5. En waarom zijn rentestanden zo laag? Te veel onproductieve schulden en bedrijven en huishoudens die, ondanks soms negatieve rentestanden, weigeren te lenen.
(klik voor vergroting)
In bovenstaande grafiek staan bankleningen aan niet-financiële bedrijven en huishoudens als een percentage van het bbp. De private sector begon in 2010 met het afbouwen van de grootste naoorlogse schuldenberg. De ECB probeert door middel van financiële repressie – reële rentestanden zo laag mogelijk houden (dikwijls negatief) – het slome proces van schuldenafbouw wat te versnellen.
De rente zal pas aantrekken als het schuldenniveau van de private sector stabiliseert of wanneer overheden in de bres sprengen en lenen om te investeren in de economie.
6. De olieprijs was aan het einde van ochtend grotendeels hersteld van de snoekduik van na de opening. De prijs van een vat Brent olie crashte vanochtend naar 40,10 dollar per vat van een slot van 43,10 dollar op vrijdag. Aan het einde van de ochtend ging een vat Brent voor 42,02 dollar per vat.
Afgelopen weekend slaagden OPEC en andere olieproducerende landen – goed voor ongeveer 50 procent van de mondiale olieproductie – er tijdens een top in Qatar er niet om de productie te bevriezen op het huidige niveau om de markt vlot te trekken. Saudi-Arabië, OPEC’s primus inter pares, bleek toch niet de productie te willen bevriezen omdat Iran niet mee deed.
De prijs van een vat Brent olie staat inmiddels zo’n 15 procent boven het slot van 2015. Ook zonder bevriezing door OPEC stabiliseert de markt omdat producenten met hoge productiekosten een voor een het loodje leggen.
Lees ook op Z24.nl: Dit zijn de goedkoopste en duurste olieproducenten
Arne Petimezas is analist bij financiële dienstverlener AFS Group. Deze bijdrage is niet bedoeld als advies tot het doen van individuele beleggingen.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl