- Olieprijzen zijn dinsdag gestegen naar het hoogste niveau sinds 2014 wegens zorgen over Russische toevoer na westerse sancties om de oorlog in Oekraïne.
- Brent-olie, de maatstaf in Europa, ging ongeveer 8 procent omhoog. De prijs van een vat Amerikaanse WTI steeg met meer dan 10 procent.
- De lidstaten van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) geven 60 miljoen vaten uit de strategische oliereserves vrij om de prijsstijgingen tegen te gaan.
- Lees ook: Inflatie blijft zeer hoog in februari – koopkracht verder onder druk
De olieprijzen zijn dinsdag hard gestegen vanwege onzekerheden over de toevoer van de brandstof nu Rusland hard getroffen wordt door westerse sancties. De lidstaten van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) gaan 60 miljoen vaten uit de strategische oliereserves vrijgeven om de hoge olieprijzen tegen te gaan.
Een vat Amerikaanse olie steeg even voor 18.00 uur Nederlandse tijd met meer dan 10 procent in waarde en kwam uit op de hoogste stand sinds juni 2014. Later zakte de prijs weer iets terug. Een vat van 159 liter Amerikaanse WTI-olie kost nu bijna 105 dollar. De prijs van Brentolie, de maatstaf voor olie uit Europa, het Midden-Oosten en Afrika, ligt op ongeveer 106 dollar per vat, een stijging van 8 procent.
Vanwege de harde westerse sancties tegen Moskou is er vrees op de oliemarkt dat de Russische olieleveringen verstoord kunnen raken. Zo zijn bepaalde Russische banken uitgesloten van het internationale betalingssysteem SWIFT, waardoor het veel moeilijker wordt om betalingen voor Russische olie af te handelen.
Ook andere verstoringen in de logistieke ketens kunnen de olieleveringen van Rusland raken. Zo zou de Europese Unie overwegen om Europese havens af te sluiten voor Russische schepen. Britse havens zijn al dicht voor Russische schepen.
Strategische olievoorraden worden ingezet
Om de hoge olieprijzen tegen te gaan besloten de lidstaten van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) eerder op de dag om 60 miljoen vaten uit de strategische reserves vrij te geven, waarvan de helft voor rekening komt van de Verenigde Staten. Mogelijk kunnen de IEA-landen nog meer olie uit de strategische voorraden op de markt gaan brengen.
Het IEA telt dertig lidstaten, waaronder de Verenigde Staten, Duitsland, Japan, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en ook Nederland. De VS nemen 30 miljoen vaten voor hun rekening, de verdeling van de rest zal later worden vastgesteld, zei de Japanse industrieminister.
"De situatie op de energiemarkten is erg ernstig en vraagt onze volledige aandacht", aldus een verklaring van IEA-directeur Fatih Birol. "De wereldwijde energiezekerheid wordt bedreigd, waardoor de wereldeconomie risico loopt tijdens dit kwetsbare stadium van herstel." Het IEA zegt de energiemarkt nauwlettend te volgen en dat extra voorraden vrijgegeven kunnen worden.
Het is voor het eerst sinds de Libische opstand in 2011 dat de landen van het IEA met een gecoördineerde vrijgave van de strategische voorraden komen. De IEA-lidstaten hadden eind december voorraden ter grootte van ruim 4,1 miljard vaten olie. Daarvan worden 1,5 miljard vaten door overheden als strategische reserves aangehouden.
In november vorig jaar spraken de VS de strategische voorraden aan om zo de hoge brandstofprijzen te drukken. Ook na de zware orkaan Ida vorig jaar werden voorraden vrijgegeven om brandstoftekorten te voorkomen. De strategische voorraden van de VS bedragen meer dan 600 miljoen vaten die voor noodgevallen ondergronds zijn opgeslagen in de staten Texas en Louisiana.
OPEC woensdag bijeen
Oliekartel OPEC en bondgenoten als Rusland vergaderen woensdag over de productie, die momenteel elke maand geleidelijk wordt verhoogd. Er wordt niet verwacht dat de OPEC+ de oliekraan nog verder gaat opendraaien om zo de prijzen te drukken
De stijgende olieprijs is direct merkbaar aan de pomp. In Nederland gaan de benzineprijzen woensdag fors omhoog. Volgens consumentencollectief UnitedConsumers schiet de gemiddelde adviesprijs voor een liter Euro 95 met 2,8 cent omhoog. Daarmee komt dat gemiddelde uit op 2,265 euro voor een liter en dat is voor het eerst meer dan 2,25 euro per liter. Een liter diesel wordt 1,8 cent duurder en kost 1,935 euro.
UnitedConsumers houdt dagelijks de adviesprijzen van vijf grote oliemaatschappijen in de gaten en middelt die. Daaruit komt de gemiddelde adviesprijs. De adviesprijzen hoeven overigens doorgaans alleen langs de snelweg te worden betaald. Langs andere wegen worden kortingen gegeven, maar ook daar is het al nauwelijks meer mogelijk om benzine te vinden die minder dan 2 euro per liter kost.