- De Amerikaanse zakenbank JPMorgan waarschuwt dat de prijs van een vat Brent-olie tot 185 dollar kan stijgen, als de Europese Unie een abrupt verbod op Russische olie invoert.
- Een volledig en onmiddellijk embargo zou het mondiale olie-aanbod met 4 miljoen vaten per dag doen krimpen.
- Een langzamere uitfasering van de Russische olie zou volgens de zakenbank waarschijnlijk veel minder effect hebben op olieprijzen.
- Lees ook: Rusland zal de oorlog ‘binnen twee maanden’ beëindigen als het Westen gas en olie compleet gaat boycotten, zegt een voormalig adviseur van Poetin
Olieprijzen kunnen de pan uit rijzen als de Europese Unie een onmiddellijk verbod op Russische ruwe olie invoert, zo meldde de Amerikaanse zakenbank JPMorgan dinsdag in een rapport.
Een volledig en onmiddellijk embargo zou het mondiale olie-aanbod met 4 miljoen vaten per dag verminderen. Voor Rusland zou dat een aanzienlijk verlies van inkomsten betekenen om de oorlog in Oekraïne mee te financieren.
Maar zo’n embargo heeft ook een keerzijde: de daling van het mondiale olie-aanbod zou olieprijzen kunnen doen stijgen. Voor Brent-olie zou het gaan om een stijging naar 185 dollar, aldus de analisten van JP Morgan. Een dergelijk verbod zal namelijk zorgen voor een snelle toename van de vraag naar Brent-olie.
Uitgaande van de huidige prijs van 108 dollar voor een vat Brent-olie, zou dat neerkomen op een prijsstijging van meer dan 70 procent.
Zou de Europese Unie kiezen voor een langzamere uitfasering van de Russische olie, zeg over een periode van vier maanden, dan zal de olieprijs waarschijnlijk niet ver boven het huidige prijsniveau uitstijgen, aldus de analisten van JPMorgan. Er is dan meer tijd voor Rusland om elders kopers te vinden voor zijn olie. Ook kan het mondiale olie-aanbod deels worden aangevuld via andere producenten.
Rusland lijdt, zelfs zonder Europees olieverbod
India heeft zijn invoer van Russische olie dit jaar al fors opgevoerd. Maar "het vermogen van India om te blijven fungeren als een gootsteen voor ontheemde Russische olietoevoer is onzeker, nu de Verenigde Staten India waarschuwen om de invoer niet verder op te drijven", aldus de zakenbank.
Lees ook: Goedkope Russische olie gaat naar China en India tegen de achtergrond van ingrijpende sancties
Zelfs zonder een Europees olieverbod heeft de Russische export te lijden onder het feit dat energiehandelaren contracten voor Russische ruwe olie mijden, ook wel 'zelf-sanctionering' genoemd.
De Russische verschepingen over zee zijn van week tot week met 25 procent gedaald, bleek dinsdag uit gegevens van Bloomberg. Als gevolg daarvan daalden de Russische olie-inkomsten in de week voorafgaand aan 15 april tot 181 miljoen dollar, tegen 240 miljoen dollar in de week ervoor.
Europees embargo slecht nieuws voor automobilisten
Bij een Europese boycot van Russische olie dreigen ook de prijzen voor diesel aan de pomp verder te stijgen. Europa maakt minder diesel dan het gebruikt en Rusland is een belangrijke dieselleverancier.
De Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie (VNPI) spreekt in het beste geval van hogere dieselprijzen, maar sluit ook niet uit dat er tekorten ontstaan. "Een duivels dilemma, want de olie-opbrengsten komen ten goede aan Poetin, maar een boycot heeft grote consequenties", zegt een woordvoerder van de VNPI.
Toch lijkt een olieban van de Europese Unie steeds dichterbij te komen. Duitsland kondigde woensdag aan voor het einde van dit jaar volledig te stoppen met de import van Russische olie. Volgens Berlijn is de stap onderdeel van een Europese routekaart.
De VNPI zegt dat Nederland dankzij de haven van Rotterdam verhoudingsgewijs makkelijker kan overstappen op olie uit andere delen van de wereld. Volgens de organisatie zou er elders voldoende aanbod moeten vrijvallen, omdat Russische olie bij niet-boycottende landen met een stevige korting wordt aangeboden.
Voor raffinaderijen in Oost-Europa zou dat veel problematischer worden, omdat zij afhankelijk zijn van olie die via pijpleidingen uit Rusland komt.
Rico Luman, econoom transport en mobiliteit bij ING, zegt dat de dieselprijzen de afgelopen tijd al veel sterker zijn gestegen dan benzine. Mocht Russische olie en diesel inderdaad in de ban worden gedaan, dan kan dat de prijzen verder opstuwen. De markt krijgt te maken met meer handelsbelemmeringen en schepen zullen naar het Midden-Oosten moeten varen voor soortgelijke olie. "Dat heeft in principe een prijsopdrijvend effect."
Luman verwacht dat een boycot geleidelijk zal worden ingevoerd, zodat er tijd is om alternatieven te vinden.
Vraagtekens bij Europese olieboycot
De boycot zou de Russische schatkist moeten raken. Maar energiedeskundige Hans van Cleef van ABN AMRO wijst erop dat als er veel minder olie op de markt komt dat weer de olieprijzen zal stuwen. "Je maakt een toch al krappe markt nog krapper."
Bovendien is het volgens hem maar de vraag in hoeverre landen als Saudi-Arabië bereid zijn om meer te leveren aan Europa. Rusland is namelijk een bondgenoot van de Saudi's in de olie-alliantie OPEC+. Mogelijk is Riyad erg voorzichtig met het vergroten van olieleveringen aan Europa, om zo Moskou niet voor het hoofd te stoten.