Een communistische, geïsoleerde heilstaat, waarin een dictator met harde hand regeert. Dat is het beeld dat veel mensen hebben van Noord-Korea.
Maar volgens Remco Breuker, hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden, is dit alleen de buitenkant. Wie dieper kijkt, ziet een heel ander Noord-Korea, vertelt hij in gesprek met Lex Bohlmeijer van De Correspondent.
Het is een land waarin bedrijven op een feodale manier worden gecontroleerd door enkele grote families die elkaar naar het leven staan. Een land waarin alleen geld verdienen en het behouden van macht telt.
“De visuele cultuur is communistisch. Het woordgebruik, de retoriek en de persoonlijkheidscultus. Maar als je kijkt naar de activiteiten, dan kan ik maar tot één conclusie komen: dat Noord-Korea extreem kapitalistisch is op een primitieve manier”, aldus Breuker.
Dat was niet het plan toen de ‘Grote Leider’ Kim Il-sung vlak na de Tweede Wereldoorlog aan de macht kwam, aldus Breuker. “Noord-Korea is begonnen als een socialistische staat, die serieus op weg was naar een communistische heilstaat. Maar het is onderweg gestruikeld, zoals elke andere socialistische staat.”
Feodaal kapitalisme in Noord-Korea
Aan het einde van de twintigste eeuw voelden de Noord-Koreaanse burgers de gevolgen van de falende overheid. Ze waren steeds meer op zichzelf aangewezen en moesten in hun eigen voedsel voorzien. Er ontstond een levendige ruilhandel, het beginstadium van een kapitalistisch systeem. Daarboven is een feodaal-kapitalistische staat ontstaan met aanmerkelijke zakelijke belangen.
De hoogleraar ziet overeenkomsten met de chaebols, door families gecontroleerde conglomeraten in Zuid-Korea zoals Samsung, Daewoo en LG met wortels diep in de samenleving.
De Noord-Koreaanse overheid fungeert zelf ook als een soort chaebol die een sterk invloed heeft op het sociale leven van zijn burgers - alleen gaat de overheid op een wat minder prettige manier om met zijn 'personeel'.
Nepotisme
Breuker trekt nog een parallel: met de Verenigde Staten onder president Donald Trump. "Het is hetzelfde nepotisme, het opdelen van de staat en de functies die erbij horen met alle macht en resources aan mensen die je denkt te kunnen vertrouwen", betoogt de hoogleraar.
Als Trump en Kim Jong-un tegenover elkaar aan tafel zouden zitten, dan zijn er volgens Breuker twee mogelijkheden: "Of ze krijgen gigantische ruzie, omdat ze zoveel op elkaar lijken. Of het worden elkaars beste vrienden, omdat ze zoveel op elkaar lijken."