Een Amerikaanse dierenrechtengroep beschuldigt onderzoekers ervan apen te hebben onderworpen aan illegale mishandeling en “extreem lijden” tijdens het testen van hersenimplantaten voor Neuralink, het biotechbedrijf van techmiljardair Elon Musk.

Het gaat om 23 apen waarvan volgens he New York Post minstens 15 apen de experimenten niet hebben overleefd.

Insider heeft een conceptversie van de klacht ingezien die afgelopen donderdag is ingediend bij het Amerikaanse Ministerie van Landbouw.

De Physicians Committee for Responsible Medicine (PCRM), een dierenrechtenorganisatie, zegt gegevens te hebben waaruit blijkt dat apen "extreem hebben geleden als gevolg van ontoereikende verzorging van de dieren en de zeer invasieve experimentele hoofdimplantaten."

Neuralink ontwikkelt een apparaat dat in de hersenen van mensen kan worden ingebracht, om zo de hersenactiviteit te kunnen controleren en mogelijk te stimuleren. Het gaat om een microchip en draden die door de schedel van een patiënt naar de hersenen moeten worden geleid.

De vermeende misstanden zouden hebben plaatsgevonden op de University of California Davis, die een federale onderzoeksfaciliteit met primaten beheert. De PCRM zegt informatie te hebben verkregen via een Amerikaanse equivalent van het WOB-verzoek, de procedure waarmee in Nederland overheidsinformatie openbaar kan worden gemaakt. Het gaat om meer dan 700 pagina's aan documenten, waaronder veterinaire dossiers en necropsierapporten.

De gegevens hebben betrekking op 23 apen in het bezit van Neuralink die van 2017 tot 2020 waren gehuisvest op de faciliteit van UC Davis en waarop werd geëxperimenteerd, luidt de ontwerpklacht.

Daarin beschuldigt PCRM Neuralink van negen overtredingen van de Dierenwelzijnswet. De bepalingen schrijven voor dat onderzoekers de pijn en het ongerief van de dieren tot een minimum moeten beperken, dat de dieren dagelijks moeten worden geobserveerd en dat onderzoekers zich moeten laten adviseren door een behandelend dierenarts over het gebruik van verdoving. Daaraan zou niet zijn voldaan.

Zelfverminking, huidinfectie en braken

In de ontwerpklacht geeft PCRM voorbeelden van verschillende incidenten waarbij apen bovenmatig hebben geleden. Van een aap is gedocumenteerd dat hij vingers en tenen miste, "mogelijk als gevolg van zelfverminking of een ander niet nader gespecificeerd trauma."

The New York Post beschrijft aan de hand van de klacht een ander geval waarbij bij een aap gaten in de schedel werden geboord en elektroden in zijn hersenen werden geïmplanteerd. Het dier zou daarna een bloederige huidinfectie hebben opgelopen en geëuthanaseerd zijn.

Een vrouwelijke makaak kreeg eveneens elektroden in het brein geïmplanteerd, waarna het dier begon te kokhalzen, braken en hijgen. Dagen later schreven de onderzoekers dat het dier "leek in te storten van uitputting en vermoeidheid", waarna het werd geëuthanaseerd. Uit autopsie bleek het aapje een hersenbloeding te hebben gehad.

Van de 23 apen hebben zeven de experimenten overleefd. Zij werden in 2020 overgebracht naar een faciliteit van Neuralink, toen het bedrijf de relatie met UC Davis verbrak, zei Jeremy Beckham van PCRM tegen Insider.

In zijn klacht verzoekt PCRM het Amerikaanse Ministerie van Landbouw een onderzoek in te stellen naar UC Davis en Neuralink wegens het overtreden van de Dierenwelzijnswet.

Neuralink heeft de apen gebruikt voor pr-doeleinden, om de voortgang van de experimenten aan te prijzen. Afgelopen jaar gaf het bedrijf beelden vrij van een aap die met een hersenimplantaat van Neuralink de game Pong zou spelen met zijn gedachten.

Musk zei in december vorig jaar dat Neuralink hoopt dit jaar te beginnen met tests op mensen. Eerder voorspelde hij dat het bedrijf eind 2020 en eind 2021 tests op mensen zou kunnen voeren.

Uit de gegevens in door PCRM verkregen documenten blijkt dat de experimenten "nog maar een paar jaar geleden zijn uitgevoerd", zegt woordvoerder Beckham van de dierenrechtenorganisatie tegen Insider. "Dat maakt mij uiterst sceptisch over de vraag of ze ook maar in de buurt komen van de mogelijkheid om iets veilig uit te voeren op menselijke vrijwilligers."

Foto's en video's niet openbaar

PCRM startte donderdag ook een rechtszaak tegen UC Davis, omdat de universiteit nog steeds foto's en video's van apen achterhoudt, evenals hun dieridentificatienummers. UC Davis zegt dat dit materiaal toebehoort aan Neuralink, een private onderneming, zo staat in de aanklacht die Insider heeft ingezien.

PCRM houdt vol dat het materiaal openbaar moet worden gemaakt,omdat Neuralink gebruik heeft gemaakt van een publieke middelen. "Wanneer u gebruik maakt van deze openbare faciliteiten en deze openbare middelen, verliest u het recht om het werk dat u doet te verbergen voor het publiek", betoogt Deborah Dubow, raadsvrouw van de PCRM.

UC Davis meent echter rechtmatig te hebben gehandeld. "We hebben volledig voldaan aan de California Public Records Act bij het beantwoorden van hun verzoek", zei een vertegenwoordiger van de universiteit in Fortune.

De woordvoerder voegde eraan toe dat UC Davis de onderzoeksprotocollen van het project met Neuralink "grondig heeft bekeken en goedgekeurd. Dieronderzoek is strikt gereguleerd en UC Davis volgt alle wetten en voorschriften, waaronder die van het Amerikaanse ministerie van Landbouw."

UC Davis en Neuralink reageerden niet direct op het verzoek commentaar van Insider. Neuralink heeft wel in een blogpost gereageerd op de aantijgingen van PCRM.

Lees meer over wetenschap: