De stijging van pensioenpremies dreigt volgend jaar flink in te hakken op het nettoloon.
Econoom Piet Rietman van ABN Amro verwacht dat hogere pensioenpremies positieve ontwikkelingen voor de koopkracht van werknemers vrijwel teniet zullen doen.
Er zijn manieren om hogere pensioenpremies te voorkomen, maar die hebben elk hun eigen nadelen.
Pensioenfondsen die pensioen voor werknemers regelen, kunnen het extra zwaar krijgen in 2021 als besloten wordt tot invoering van nieuwe regels voor de berekening van de pensioenverplichtingen.
RTL Nieuws meldde afgelopen week dat de financiële buffers van pensioenfondsen door de nieuwe rekenrente een extra klap kunnen krijgen, waardoor er flinke premieverhogingen nodig zijn.
Pensioenfonds ABP voor ambtenaren en onderwijs zou rekening houden met een stijging van de pensioenpremie met 7 procent. Zorgfonds PFZW zou op een premiestijging van 10 procent uitkomen en het pensioenfonds voor de schoonmaak (Bpf) zelfs op een premieverhoging van 30 procent.
In een woensdag verschenen analyse stelt ABN Amro-econoom Piet Rietman dat pensioenpremies naar verwachting gemiddeld met 4 procent zullen stijgen, waarbij uitschieters tot 15 procent best mogelijk zijn.
Er zijn mogelijkheden om de stijging van pensioenpremies te beperken, maar die brengen vaak andere nadelen mee.
Hogere pensioenpremie drukt nettoloon
Bij een stijging van de pensioenpremie met gemiddeld 4 procent blijft het volgens Rietman zo dat iemand met een modaal salaris van bruto 36.000 euro er netto 22 euro per maand op achteruit gaat.
Als cao-lonen volgend jaar met 1,2 procent stijgen, is de toename van bruto lonen volgens Rietman niet groot genoeg om compensatie te bieden voor hogere pensioenpremies. Netto gaan werknemers er dan toch op achteruit.
Een en ander hangt nog wel af van de koopkrachtmaatregelen die het kabinet op Prinsjesdag presenteert. Waarschijnlijk gaat onder meer het tarief van de inkomstenbelasting omlaag, maar per saldo denkt Rietman dat de hogere pensioenpremies de maatregelen die positief uitpakken voor de nettolonen toch zullen wegvagen.
Beperken hogere pensioenpremie: 4 opties
Om al te sterke stijgingen van de pensioenpremies te voorkomen, zijn er volgens de econoom van ABN Amro een aantal knoppen waar werkgevers en vakbonden aan kunnen draaien.
Pensioenpremies die via het loon worden afgedragen aan pensioenfondsen kennen een werkgeversdeel en een werknemersdeel. De druk op het nettoloon neemt in principe toe als het werknemersdeel van de pensioenpremie stijgt, omdat die van het brutoloon wordt afgetrokken.
Een mogelijke uitruil is dat de hogere pensioenpremie vooral via het werkgeversdeel wordt gefinancierd, als tegelijk het brutoloon niet of zeer beperkt stijgt. De werkgever draagt dan meer pensioenpremie bij, maar hoeft het brutoloon niet of zeer beperkt te verhogen. Dat laatste voelt de werknemer natuurlijk wel weer.
In sectoren waar het ondanks de coronacrisis zeer goed gaat, kan een tweede optie overwogen worden: werkgevers verhogen de totale loonruimte door zowel de extra pensioenpremie op zich te nemen als de brutolonen te verhogen.
Een indirecte manier om pensioenpremies niet te laten stijgen is de aanpassing van het zogenoemde opbouwpercentage. Dit is het percentage van het jaarsalaris waarmee gerekend wordt om te zorgen voor een bepaalde toekomstige pensioenopbouw.
Als het opbouwpercentage van de pensioenen verlaagd wordt, gaat de toekomstige pensioenaanspraak omlaag. Hierdoor hoeft de pensioenpremie minder te worden verhoogd. Dit komt neer op het verzachten van de directe pijn voor iets wat je later wel voelt.
Tot slot kunnen pensioenfondsen direct korten op de pensioenuitkeringen van gepensioneerden. Hiermee besparen pensioenfondsen ook geld, waardoor ze premies van huidige werkenden minder hoeven te verhogen, maar politiek ligt deze optie zeer gevoelig.
De vier opties die ABN Amro-econoom Rietman noemt, kunnen de stijging van pensioenpremies dus beperken of voorkomen, maar zijn in de meeste gevallen niet pijnloos. Alleen als werkgevers bereid zijn om zowel de lonen te verhogen als de hogere pensioenpremie te financieren, springen werknemers er gunstig uit.