ANALYSE – Stephen Hawking sprak twee jaar geleden voor het laatst tot ‘het internet’. De legendarische natuurkundige die eerder deze maand overleed, zei in 2016 tijdens een Ask Me Anything-sessie op het sociale forum Reddit iets dat me steeds is bijgebleven. De vraag was: hoe kan de mensheid een tijdperk van technologische werkloosheid doorstaan?
Hawking antwoordde dat er geen probleem is met robots die banen van mensen overnemen. Het probleem ligt bij de omstandigheid dat efficiëntievoordelen van robots vanwege een bepaalde marktdynamiek voornamelijk bij een beperkte groep kapitaalbezitters terechtkomen.
Als machines alles maken wat we nodig hebben, draait het om de manier waarop zaken worden herverdeeld. Iedereen kan genieten van een rijker leven met méér vrije tijd als de machinaal geproduceerde welvaart wordt gedeeld; maar als de ‘eigenaren’ van de robotrevolutie zich met succes weten te verzetten tegen herverdeling, zullen grote groepen armer worden.
Tot nu toe lijkt de trend meer in de laatstgenoemde richting te gaan, waarbij technologie steeds grotere ongelijkheid in de hand werkt.
Technologie schept meer banen, maar…
Als we naar de geschiedenis kijken, en dan vooral naar de Tweede Industriële Revolutie uit de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw, zie je dat mensen destijds riepen: fabrieken nemen onze banen over. Maar uiteindelijk pakte dat anders uit: de Tweede Industriële Revolutie bracht na verloop van tijd juist meer banen, hogere economische groei en toenemende welvaart.
Dus waarom zou dit deze keer anders zijn? Daar heb ik een idee over dat ik graag wil delen. Hopelijk zou Stephan Hawking het met me eens zijn.
Het zou me niet verbazen als we over een paar decennia op Wikipedia lezen dat het begin van de 21ste eeuw een cruciaal omslagpunt voor de wereld markeerde. We zijn het tijdperk van de Vierde Industriële Revolutie binnengetreden. Deskundigen noemen dit ook wel het tijdperk van het Digitale Darwinisme: pas je aan of je bent er geweest.
Digitaal Darwinisme is het fenomeen waarbij technologieën, consumenten en de maatschappij in brede zin zich sneller ontwikkelen dan gevestigde merken kunnen bijhouden. Het is een fenomeen dat ook overheden en tal van andere organisaties bedreigt.
Bedrijven als Amazon, Facebook, Google, Netflix, Airbnb en Tesla realiseren zich allemaal dat tijdig inspelen op trends waardevoller is dan ooit tevoren. Hun bonus? Ze innoveren op een schaal die we nog nooit eerder hebben gezien, met als gevolg een exponentiële groei die zijn gelijke in de geschiedenis niet kent.
Het verschil in mentaliteit met klassieke bedrijven? Traditionele Mad Man vertrouwen op de kracht van reclame, Math Men innoveren op basis van nieuwe trends. Dat laatste geeft ze een voorsprong van tientallen jaren.
Als ik één ding heb ik geleerd over de Vierde Industriële Revolutie, is het dit: we onderschatten allemaal de ongelofelijke snelheid en impact ervan. Industrie 4.0 is naar mijn mening krachtiger dan de drie voorgaande industriële revoluties bij elkaar.
En dat is ook de reden dat de angst voor de robotrevolutie dit keer meer hout snijdt...
Hoe verdelen we de voordelen van technologische vooruitgang?
De kern van de boodschap van Hawking is dat niet de technologie zelf het probleem is. Of dat die banen zou kunnen kosten. Hawking zag een gevaar in kapitalisme en de verdeling van techwinst. Er zijn wereldwijd 62 miljardairs die opgeteld meer geld hebben dan 3,5 miljard mensen op aarde.
Ik bewonder Hawkings radicale visie, omdat ik het gevoel heb dat hij altijd sprak vanuit een diepe overtuiging. Het idee dat technologie ons de mogelijkheid geeft om de wereld te verbeteren, zou inspirerend moeten werken.
Hopelijk zullen zelfs mensen zoals Donald Trump uiteindelijk begrijpen dat deze tijd vraagt om samenwerking tussen verschillende ecosystemen, wat iets anders is dan EGO-systemen.
Mijn favoriete citaat van Stephen Hawking luidt dan ook: "Intelligentie is het vermogen tot aanpassing aan veranderende omstandigheden."
Ik hoop dat onze wereld in de toekomst méér politiek leiderschap zal opbrengen dan nu het geval is. Dat we een toekomst krijgen waarin diversiteit wordt omarmd en we meer open staan voor een inclusieve mentaliteit. Wellicht gebeurt dat als we ons verstand inzetten in combinatie met slimme technologieën en Artifical Intelligence.
Kunstmatige intelligentie gaf Stephen Hawking een stem. Die gebruikte hij ook om te waarschuwen voor de gevaren van Artificial Intelligence. Hoe dat ook moge uitpakken, uiteindelijk bepalen we zelf of toekomstige welvaart beter wordt verdeeld.
Igor Beuker is een energieke, professionele communicator met een bewezen trackrecord als keynote speaker en gastheer: een bekroonde marketingstrateeg voor wereldwijde merken zoals Nike, Amazon, L’Oréal en Unilever. Als trendwatcher, serial entrepreneur en angel investor weet Beuker als geen ander wat ondernemers drijft en bezighoudt.