Terwijl Poolse werknemers naar Nederland stromen om in de zomer asperges te steken en tomaten te plukken, komen er ook meer Nederlanders in Polen terecht om in de daar bloeiende outsourcingsindustrie te werken. Werkgevers willen ze maar al te graag hebben, maar de jaloezie bij hun Poolse collega’s is voelbaar.

Polen is sinds enkele jaren een serieus alternatief voor alle denkbare vormen van goedkope dienstverlening. Polen is niet zo goedkoop als bijvoorbeeld India, maar het bevindt zich wel in dezelfde tijdszone als Nederland, personeel is goed opgeleid en aanbieders kunnen diensten vaak ook in de taal van hun klanten bieden, waaronder het Nederlands.

De werknemers die Nederlandse bedrijven vanuit Polen in het Nederlands bedienen, moeten wel ergens vandaan komen. In het gros van de gevallen gaat het om Nederlandse gastarbeiders. Precieze aantallen geven is moeilijk, maar vrijwel ieder dienstencentrum in Polen heeft op zijn minst een handjevol Nederlanders in dienst.

Als je maar Nederlands spreekt

“Ik heb allerlei soorten collega’s gehad”, zegt Johan Helfenrath (36), die nu vijf jaar voor verschillende dienstenaanbieders in Krakau heeft gewerkt. “Geen van hen heeft een achtergrond in de geleverde diensten, meestal boekhouding of ICT. Een collega was bakker in Nederland, later bewaker, en voor werk dat hij in Polen deed zou hij in Nederland nooit worden aangenomen.” Dat geldt ook voor Helfenrath zelf. “Ikzelf heb geschiedenis gestudeerd, en werk nu als accountant en credit controller.”

Soms zorgt dat volgens Helfenrath voor problemen. Omdat het moeilijk is om Nederlandssprekenden in Polen te vinden, ligt de drempel voor de overige kwalificaties relatief laag. “Dan zie je dat een persoon zonder kwalificaties interessant doet. Het enige waar ze op werven is taal, en ze zijn bijzonder huiverig iemand te ontslaan, ook bij wangedrag. Je moet het behoorlijk verknallen.” Als voorbeeld noemt hij een Nederlandse collega die problemen had met driftbuien. “Hij was erg agressief. Dat werd heel lang genegeerd, gewoon omdat ze Nederlandssprekenden nodig hebben en hij zich aan de telefoon kon inhouden. Pas toen hij een collega verrot schold en intimideerde werd hij ontslagen.”

Michel Baudoin (35), die sinds twee jaar bij een grote dienstverlener in de stad Lodz werkt, herkent dat. "Ik had op een gegeven moment een collega die het vertikte om iedere actie naar bedrijfsstandaard te registreren. Dat is waar de afdeling zijn geld mee verdient, want dat wordt aan de klant gefactureerd", vertelt hij. "En toch voelde hij dat hij dat straffeloos kon maken, want ze kunnen toch niemand vinden. Ondertussen is hij trouwens weg."

Waarom naar Polen?

De Nederlanders komen meestal om persoonlijke redenen naar Polen. Helfenrath is zelf half-Pools en is met een Poolse getrouwd.

Baudoin noemt ‘de liefde’ ook als motief om naar Polen te komen. "Ik ging een vakantieliefde van jaren geleden achterna", vertelt hij. Hij bevestigt dat het niet moeilijk is voor een Nederlander om werk te vinden in de outsourcing. "Ik keek online een beetje rond. Na twee telefoongesprekken kreeg ik meteen een contract voor twee jaar. Ik hoefde niet eens op gesprek."

Sterker nog: Baudoin had de bedrijven voor het uitkiezen en hij houdt zich bezig met de boekhouding van een Nederlandse multinational, ondanks dat hij niet veel werkervaring in die hoek heeft. "De boekhouding zelf wordt vooral gedaan door Poolse specialisten", zegt hij. "Maar als de klant telefonisch te woord moet worden gestaan, dan is dat voor ons Nederlandssprekenden."

Salaris: taalbonus telt

Voor het geld hoef je het als Nederlandse gastarbeider op het eerste gezicht niet te doen. Goede salarissen beginnen rond de 2.500 Poolse zloty’s bruto per maand, ongeveer 600 euro. Maar de ‘buitenlanders’ kunnen rekenen op een taalbonus en allerlei mooie secundaire voorwaarden. "Die taalbonus is zo een beetje de helft van wat ik verdien", lacht Baudoin. "Daarbij kreeg ik een keuze uit volledig gemeubileerde huurappartementjes, waarvan ze ook nog eens drie maanden per jaar betalen."

Helfenrath grapt dat hij achteraf spijt heeft in het begin niet te hebben onderhandeld. "Toen ik hier net kwam, vroeg ik bij Poolse familie en kennissen wat een redelijk loon in Polen was. Ze zeiden ‘bij 3000 zloty doen’, dus toen ik 4500 kreeg aangeboden, ging ik daar iets te gretig op in. Ik was de slechtst betaalde Nederlander op de afdeling", lacht hij. Maar promotie is zeker mogelijk, ook voor de buitenlanders. Na twee promoties en verandering van baan verdient Helfenrath het dubbele.

Poolse collega's niet altijd blij

De taalbonus en de angst om Nederlands-sprekenden te ontslaan zorgt bij Poolse collega’s toch wel voor afgunst. "In het begin vonden de Polen het erg vleiend dat die rijke Nederlanders naar Polen kwamen", zegt Helfenrath. "Zelfs als een Nederlander na drie jaar amper ‘dziękuję’, bedankt, uit zijn strot krijgt, krijgt hij complimentjes voor zijn Pools."

Intussen begint dat toch om te slaan. "Veel Nederlanders gedragen zich vrij arrogant hier", verzucht Helfenrath. "Dan merk je uiteindelijk toch wel dat de Polen zich enorm irriteren aan zo iemand: geen kwalificaties behalve de taal, en toch enorm aanwezig."

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl