- De Nederlandse bevolking is in de afgelopen vijftig jaar flink veranderd.
- Er zijn miljoenen mensen bijgekomen en door de vergrijzing verandert ook de samenstelling van de bevolking.
- Business Insider laat via 5 grafieken zien wat de belangrijkste trends zijn in de verandering van de bevolking, op basis van een nieuwe publicatie van het CBS.
- Lees ook: De prognose voor de levensverwachting van een 65-jarige daalt licht: AOW-leeftijd niet omhoog in 2030
De Nederlandse bevolking is de afgelopen vijftig jaar flink gegroeid en vergrijsd. Het aantal geboorten was lager dan dan in de periode na de Tweede Wereldoorlog, terwijl de levensverwachting verder toenam. Ook werd de bevolking een stuk diverser.
Dat blijkt uit de publicatie Toen en nu: hoe Nederland in 50 jaar veranderde van het Centraal Bureau voor de Statistiek over de volkstelling in 2021 ten opzichte van die van 1971.
Dit zijn vijf belangrijke trends van de afgelopen 50 jaar:
1) Van 13 miljoen naar 18 miljoen
De Nederlandse bevolking groeide van 13,1 miljoen in 1971 naar 17,5 miljoen in 2021 en passeerde in augustus 2024 de grens van 18 miljoen.
Er werden tussen 1971 en 2021 elk jaar meer kinderen geboren dan er mensen overleden, behalve in coronajaar 2020. Wel werd het zogeheten geboorteoverschot steeds iets kleiner.
Sinds 2014 wordt de bevolkingsontwikkeling vooral bepaald door migratie. In de meeste jaren tussen 1971 en 2021 was het migratiesaldo positief.
2) Minder kinderen
Nederlandse vrouwen krijgen tegenwoordig minder kinderen dan vijftig jaar geleden. Werden er in 1971 ruim 227 duizend kinderen geboren, in 2021 waren dat er 179 duizend. En die 179 duizend was al een opleving ten opzichte van de jaren ervoor.
In 2022 lag het geboortecijfer weer lager, met 168 duizend levend geboren kinderen. Mogelijk werd de kleine piek veroorzaakt door de coronapandemie, stelt het CBS.
Kijkend naar de afgelopen vijftig jaar, valt het op dat het aantal kinderen dat jaarlijks geboren werd midden jaren '80 tot een dieptepunt kwam (170 duizend). In de decennia erna steeg het aantal geboorten weer, onder andere omdat vrouwen die het krijgen van kinderen hadden uitgesteld op latere leeftijd alsnog kinderen kregen.
Sinds 2000 is het aantal geboorten weer gedaald, inmiddels tot het niveau van de jaren '80.
3) Vergrijzing
De bevolking vergrijsde flink in de afgelopen vijftig jaar. In 1971 was nog maar tien procent van de bevolking 65 jaar of ouder, terwijl dat in 2020 twintig procent was. Ook de gemiddelde leeftijd was een stuk hoger: 32 jaar in 1971 tegen 42 jaar in 2021.
Die vergrijzing komt doordat het aantal geboorten is gedaald en de levensverwachting is toegenomen van 73,8 jaar in 1971 naar 81,4 jaar in 2021.
Ook zijn er nog altijd meer oudere vrouwen dan oudere mannen. Het verschil was eerder groter, mede omdat mannen flink meer rookten. Maar het verschil in rookgedrag is inmiddels een stuk kleiner geworden.
4) Vrouwen worden ouder dan mannen
Vrouwen worden gemiddeld genomen ouder dan mannen. Dat was in 1971 al zo, al waren de verschillen in absolute aantallen mannen en vrouwen toen niet heel groot. Tegenwoordig heeft Nederland veel meer inwoners, en zijn er ook veel meer oude vrouwen dan oude mannen.
Om dat te illustreren, hebben we een uitsnede gemaakt van de CBS-tabel. Onderstaande tabel laat zien hoeveel mannen en vrouwen in 2021 de leeftijd van 85 jaar of ouder hadden. In alle leeftijden - 85 tot 100 jaar en ouder - waren er meer vrouwen dan mannen.
5) Meer immigratie
De Nederlandse bevolking is in de afgelopen vijftig jaar ook veranderd door migratie. Sinds 1971 is het migratiesaldo vrijwel elk jaar positief, wat betekent dat er meer immigranten naar Nederland komen dan er mensen emigreren uit Nederland.
De omvang van immigratie en emigratie is wel heel grillig, onder andere door het politieke klimaat in Nederland en oorlogen elders in de wereld. Zo kwamen er midden jaren '90 veel asielmigranten uit (voormalig Joegoslavië) vanwege de burgeroorlog daar, gevolgd door asielmigranten uit Irak en Afghanistan.
Later zwakte de immigratie af, onder andere omdat de Nederlandse overheid de asielregels aanscherpte. Na 2006 nam de immigratie weer toe, vooral door arbeidsmigranten uit Europese landen als Polen, Roemenië en Bulgarije.
In 2016 schoot de immigratie omhoog door de burgeroorlog in Syrië en de absolute piek in 2022 werd veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne. In dat jaar kwamen er ruim 108.000 mensen naar Nederland vanwege de oorlog in Oekraïne.